کد خبر: 15155 | صفحه ۳ | جامعه | تاریخ: 13 شهریور 1402
سازمان محیط زیست برای صید ترال مجوزی نداده است
کف دریا در محاصره
در دنیا کشورهایی که دریا دارند از نعمات آن نیز بهره میبرند، برداشت از منابع دریایی میتواند بخش زیادی از نیازهای آن سرزمین را رفع و بحث امنیت غذایی آن را تأمین کند از این رو دارا بودن یک کشور از سواحل و دریا یک مزیت است غیر از آنکه از منابع زیستی برداشت میکند، فعالیتهای اقتصادی، حمل و نقل کالا، مواد سوختی، تولید انرژیهای تجدید پذیر، آموزش، تحقیق، تولید دانش و محصولات زیست فناوری همه از مزیتهایی است که دریاها برای یک کشور در راستای توسعه دریا محور به ارمغان میآورند. ایران با دارا بودن سه حوضه آبی مهم شامل دریای خزر در شمال، خلیج فارس و دریای عمان در جنوب یکی از کشورهای مطرح در زمینه علوم دریایی و توسعه دریا محور است که زیستگاه هزاران گونه آبزی است و ظرفیت بسیار بالایی از لحاظ اقتصادی و توسعه پایدار دارد. البته نباید در این مسیر توسعه در حفاظت از آبزیان غافل ماند.در ایران، حدود هزار و ۱۷۰ گونه مهرهدار وجود دارد که بر اساس فهرست سرخ IUCN حدود ۷۸ گونه از آنها در معرض تهدید هستند البته درجه این تهدیدات مختلف بوده و ممکن است برخی از آنها به شدت در معرض انقراض و برخی با درجه کمتر باشند اما آنچه گفته شده این است که حدود ۷ درصد از گونههای جانوری مهرهدار کشور در معرض تهدید قرار دارند.دریاها و اقیانوسها با وسعت بیش از ۷۱ درصد سطح کره زمین و برخورداری از بالاترین تنوع زیستی، از اهمیت بسیار زیادی برخوردارند، تنوع زیستی از نظر علمی به مجموعهای از تنوع ژنی، تنوع گونهای و تنوع اکوسیستمی در یک منطقه گفته میشود اما به زبان سادهتر تنوع زیستی را میتوان گوناگونی در شکل حیات یک منطقه دانست، در حقیقت تنوع زیستی یک ثروت طبیعی است که نیاز بشر را در زمینه پوشاک، خوراک، مسکن و حتی سلامتی روح و روان تأمین میکند. اما گاهی استفاده نادرست و بی رویه سبب بروز آسیبهایی جبران ناپذیر برای طبیعت میشود که صید ترال یکی از استفادههای نادرست است.
صید ترال از جمله روشهای صید است که سالها سبب آسیب به ذخیره آبزیان در کشور شد. در واقع صید ترال به نوعی از صید آبزیان گفته میشود که به وسیله تور ماهیگیری بزرگی انجام میشود که به شکل قیف است و از دو طرف به تختههایی متصل و معمولاً به دنبال شناور در بستر دریا کشیده میشود. این نوع صید که البته از قدمتی طولانی برخوردار است، برای محیط زیست دریایی خسارتهای سنگینی به همراه دارد.
اخیرا اما مدیرکل دفتر حفاظت از زیستبومها و سواحل دریایی سازمان حفاظت محیط زیست ضمن بیان اینکه این سازمان برای صید ترال مجوزی صادر نکرده است، اظهار کرد: تنها صید میگو برای صیادان محلی و در بازه زمانی محدود مقدور است. به گزارش ایسنا، بیش از ۷۰ درصد از سطح کره زمین را پهنههای آبی و اقیانوسها تشکیل میدهند، گونههای دریایی بسیار زیادی به عنوان ذخایر دریایی در این پهنههای آبی وجود دارند که از نظر جمعیت در خطر هستند. خلیج فارس و دریای عمان به عنوان دو پهنه آبی جنوب کشور از اهمیت زیادی برخوردار هستند که طی سالهایی با صید مخرب ترال دست و پنجه نرم میکردند. در روزهای اخیر نیز شائبههایی مبنی بر آغاز چراغ خاموش صید ترال و انجام مذاکراتی میان سازمان محیط زیست و سازمان شیلات ایران در این زمینه مطرح شده است.
صید ترال چیست؟
کفروب، ترال یا گوفه تور ماهیگیری بزرگی به شکل قیف است که از دو طرف به تختههایی متصل است و معمولاً به دنبال شناور در بستر دریا کشیده میشود. گوفه واژهای فارسی است.
البته گوفهکشی پیشتر به این شکل نبود. در حال حاضر با پیشرفت تکنولوژی گوفهکشی را مانند دیگر ابزارهای صید و شکار به امری مخرب تبدیل کردهاند. کفروبی یا گوفهکشی نوعی روش ماهیگیری است که در آن با کشیدن تور در آب توسط یک یا چند شناور، ماهیگیری میکنند. توری که برای این کار استفاده میگردد نیز ترال نامیده میشود. شناوری که برای کفروبی استفاده میشود گوفهکش نامیده میشود. این شناورها در اندازههای متفاوت وجود دارند، از قایقهای کوچک با قدرت تنها ۳۰ اسب بخار موتور یا شناورهایی با کارخانههای بزرگ با بیش از ۱۰٬۰۰۰ اسب بخار را شامل میشود. ترال را میتوان با یک قایق صیادی کوچک (ترال تکی) یا دو شناور مخصوص ترال انجام داد (ترال جفتی) ترال را میتوان با ترولینگ (trolling) مقایسه نمود، با این تفاوت که به جای قلاب ماهیگیری، تور گوفه توسط شناور، کشیده میشود. ضمن اینکه صید بروش ترولینگ برای ماهیگیری تفریحی و تجاری استفاده میگردد، در حالی که ترال عمدتاً برای صید تجاری مورد استفاده قرار میگیرد. نمونه برداریهای علمی یا مطالعاتی، یکی دیگر از موارد استفاده از ترال میباشد.
مجوزی نیست اما صید هست
محمد طالبی متین در گفت و گو با ایسنا، درباره موافقت سازمان حفاظت محیط زیست با صید ترال اظهار کرد: مجوزی برای صیدترال صادر نشده است. سازمان حفاظت محیط زیست طی سالیان اخیر موضع خود را درباره صید ترال اعلام کرده است. در قانون حفاظت از منابع آبزی بیان شده است که صید با ادوات مخرب ممنوع است. از نظر سازمان حفاظت محیط زیست صید ترال یکی از شیوههای مخرب است و ما نظرمان را بهصراحت اعلام کردهایم ما این طرح وارد کارگروهی شده و آییننامهای نیز برای آن مشخص شده است که بر اساس آن سازمان محیط زیست در این زمینه همکاری کنند و ما باید کاری کنیم که کمترین اثرات مخرب را داشته باشد.
صید ترال در خلیج فارس ممنوع
وی ادامه داد: سه نکته در این زمینه حائز اهمیت است؛ اول اینکه صید صنعتی ترال در خلیج فارس ممنوع است و دوم اینکه سازمان محیط زیست در حوزه دریای عمان صرفاً با صید ترال با گونه هدف فانوسماهی آن هم در فاصله بیش از ۱۲ مایل از ساحل و در اعماق بالاتر از ۲۰۰ متر و صرفاً با تورهای میانی موافق است.
مدیرکل دفتر حفاظت از زیستبومها و سواحل دریایی سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: نکته سوم اینکه تنها در صورتی با صید ترال فانوسماهی در دریای عمان موافقت خواهیم کرد که مؤسسه تحقیقاتی علوم شیلاتی کشور پس از ارزیابی ذخایر آبزیان دریای عمان اعلام کند که در حال حاضر ذخایر دریایی کشورمان برای انجام صید این گونه بهصورت محدود کفایت میکند و صدور این مجوز، آسیبی را به ذخایر دریایی حوزه دریای عمان وارد نخواهد کرد، یعنی موافقت سازمان محیط زیست با صید ترال میکروفید (نوعی آبزی کوچک) و فانوسماهیها منوط به موافقت مؤسسه تحقیقاتی علوم شیلاتی کشور است که البته در آن صورت نیز حتماً محدوده مشخصی برای انجام این نوع صید در نظر گرفته خواهد شد و به دلیل تخلفات بسیار زیادی که طی سالیان گذشته در این زمینه رخ داده است باید با نظارت و مسئولیت کامل سازمان شیلات انجام شود.
تفاوت زیستگاه دریای عمان و خلیج فارس
وی درباره صید وماهیگیری در خلیج فارس نیز اظهار کرد: زیستگاه و شرایط خلیج فارس با دریای عمان کاملا متفاوت است. عمق آن عمدتا کمتر از ۶۰ متر است و تنوع زیستی بسیار متنوعی دارد و در حال حاضر نیز شاهد شدیدترین تغییرات است. سازمان شیلات به دنبال صید ماهیهای یال اسبی توسط ترال صنعتی است که ما رسما مخالفت خود را اعلام کردهایم چراکه ارزیابی ذخایر این منطقه نشاندهنده کمبود و در خطر بودن این گونه است.
مدیرکل دفتر حفاظت از زیستبومها و سواحل دریایی سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: مسئله دیگر این است که علاوه بر بحث ترال، صید میگو نیز وجود دارد که جوامع صیادی میخواهند بهصورت سنتی این کار را انجام دهند. درست است که این کار آسیبهای زیستمحیطی دارد اما نبود این صید برای صیادان نیز مشکلات اجتماعی دارد بنابراین موافقت شده است که در بازه زمانی بسیار محدود ۳۰ تا ۴۵ روزه بهصورت محدود برای صید میگو فرصتی داده شود. سازمان شیلات باید به جوامع صیاد محلی برای صید میگو راهکار دهد.
پرورش ماهی به جای صید
وی با تاکید بر آبزیپروری و پرورش ماهی در دریا به عنوان شیوه بهتر برای اشتغالزایی و صید ماهی اظهار کرد: با ایجاد تعاونیهای صیادی، حمایتهای دولت مانند جهاد کشاورزی و سازمان شیلات میتوان بهصورتی عمل کرد که هم مشکلات محیط زیستی خلیج فارس و هم مشکلات اجتماعی مردم رفع شود و با هر روشی غیر از این مخالف هستیم و اجازه صید ترال و گونههای دیگر را در خلیج فارس نمیدهیم چرا که متاسفانه ما منابع محدودی داریم اما به بهرهبرداران هر روز اضافه میشود. طالبی متین در پایان تصریح کرد: ما مخالفت خود را در جلسات و مکاتبات با سازمان شیلات مطرح کردیم. همکاری خوبی را نیز در زمینه آبزیپروری و پرورش ماهی در دریا با سازمان شیلات داشتیم که در این راستا پهنهها وظرفیتهایی را نیز مشخص کردیم. علاوه براین مکانیابی مشخص و مجوز داده شده است که ۲۵۰ هزار تن پرورش ماهی انجام شود اما کمتر از حدود ۱۰ درصد فعال است. سازمان شیلات باید به این منطقه رود و کم و کاستیها را بررسی کند که چرا با وجود امکاناتی که سازمان حفاظت محیط زیست داده است و بر اساس برنامه ششم توسعه باید نزدیک به ۲۰۰هزار تن پرورش ماهی داشته باشد ولی به این عدد نرسیده است؟ ما باید به زیستگاههای خلیج فارس استراحت دهیم و بگذاریم ذخایر بازیابی شوند وبه جای صید بیرویه به سوی آبزیپروری حرکت کنیم.