گروه جامعه - این روزها با تشدید آلودگی هوای تهران و گشت و پایش محیط زیستی بار دیگر نگاه‌ها به پسماندسوزی به عنوان یکی از مقصران این وضعیت معطوف شده است. به گفته علی سلاجقه - رییس سازمان حفاظت محیط زیست - ۱۵ تا ۲۰ درصد آلودگی هوای تهران از زباله‌سوزی نشات می‌گیرد.
پسماندسوزی با شروع فصل سرما مقداری افزایش می‌یابد. بخشی از پسماندسوزها افراد سودجویی هستند که به دنبال کابل‌ و ... هستند، برخی برای گرمایش این کار را انجام می‌دهند. معمولا افرادی که اقدام به پسماندسوزی می‌کنند، قابل شناسایی نیستند مگر اینکه حین این اقدام مشاهده شوند بنابراین پیشگیری و مقابله با آن کاری دشوار است.
این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که بر اساس اعلام اداره کل محیط زیست استان تهران از ابتدای هفته گذشته تاکنون ۱۱۰ مورد پسماندسوزی در اطراف تهران بخصوص جنوب تهران، کهریزک، باقرشهر و حاشیه‌های شهرستان ری شناسایی و اطفا شده است.
پسماندسوزی همواره به عنوان یکی از عوامل آلودگی هوای پایتخت مطرح بوده است. در «قانون هوای پاک» به موضوع پسماندسوزی پرداخته شده و در ماده ۲۰ این قانون آمده‌ است: «انباشت پسماندهای بیمارستانی و صنعتی در معابر عمومی و فضای باز یا سوزاندن آن‌ها و انباشتن پسماندهای خانگی و ساختمانی در معابر عمومی و فضای باز خارج از مکان‌های تعیین‌ شده توسط شهرداری‌ها و دهیاری‌ها یا سوزاندن آن‌ها همچنین سوزاندن بقایای گیاهی اراضی زراعی پس از برداشت محصول ممنوع بوده و متخلف حسب مورد به جزای نقدی درجه شش موضوع ماده ۱۹ «قانون مجازات اسلامی محکوم می‌شود».
رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر اینکه پسماند سوزی عامل تشدیدکننده آلودگی هوا در کلانشهرها است، اظهار کرد: متاسفانه در اطراف کلانشهرها به‌ویژه تهران شاهد اقداماتی همچون پسماندسوزی هستیم. این پسماندها، گازهای آلاینده‌ای منتشر می‌کنند که می‌تواند عاملی برای تشدید آلودگی هوا باشد.
داریوش گل‌علیزاده در گفت‌وگو با ایسنا با تاکید بر اینکه پسماندسوزی در حاشیه شهرهای بزرگ تشدیدکننده آلودگی هوا است، اظهارکرد: بر اساس بند ۲۰ قانون هوای پاک، انباشت پسماندهای بیمارستانی و صنعتی در معابر عمومی و فضای باز یا سوزاندن آن‌ها و انباشتن پسماندهای خانگی و ساختمانی در معابر عمومی و فضای باز خارج از مکان‌های تعیین شده توسط شهرداری‌ها و دهیاری‌ها یا سوزاندن آن‌ها همچنین سوزاندن بقایای گیاهی اراضی زراعی پس از برداشت محصول ممنوع است.
وی تاکید کرد: وظیفه جمع‌آوری و کنترل هرگونه پسماندی برعهده نهاد مرتبط است. به‌طور مثال مدیریت پسماندهای کشاورزی بر عهده وزارت جهاد کشاورزی و پسماندهای حوزه شهری بر عهده شهرداری‌ها است. متاسفانه در اطراف کلانشهرها به‌ویژه تهران شاهد اقداماتی همچون پسماندسوزی هستیم. این پسماندها، گازهای آلاینده‌ای منتشر می‌کنند که می‌تواند عاملی برای تشدید آلودگی هوا باشد.
گل‌علیزاده تاکید کرد: پسماندسوزی عامل اصلی آلودگی هوا نیست بلکه موجب تشدید این پدیده می‌شود و در برخی از مواقع شاخص کیفیت هوا را در شرایط ناسالم قرار می‌دهد.
رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم ادامه داد: اگر داخل شهرها پسماندسوزی رخ دهد، شهرداری‌ها باید این موضوع را مدیریت کنند. سازمان حفاظت محیط زیست از طریق ادارات کل محیط زیست با دستگاه‌های تاثیرگذار بر آلودگی هوا برخورد می‌کند اما مشکل اصلی این است که پسماندسوزی به دور از چشم سازمان حفاظت محیط زیست و یا شهرداری انجام می‌شود و هنگامی که به این مناطق مراجعه می‌کنیم هیچ فردی در این مناطق وجود ندارد که مشغول پسماندسوزی باشد تا بتوانیم با او برخورد قانونی و یا به مراجع قضایی معرفی کنیم.
وی افزود: لازم است بین دستگاه‌های اجرایی همگرایی ایجاد شود تا بتوان بر پسماندسوزی نظارت و از افزایش آن جلوگیری کرد.
به گفته گل‌علیزاده منابع مختلفی از جمله منابع ساکن و متحرک در ایجاد و تولید آلودگی هوا نقش دارند. اگر می‌خواهیم اقداماتی را برای کاهش آلودگی هوا انجام دهیم، باید از افزایش منابع جدید آلودگی هوا جلوگیری کنیم و منابعی که وجود دارند را از طریق راهکارهای قانون هوای پاک و سایر قوانین تحت کنترل و نظارت داشته باشیم همچنین سهم انتشار این منابع را به حداقل برسانیم.
وی ادامه داد: ما نیز تلاش می‌کنیم تا سهم انتشار آلاینده را کاهش دهیم و منابع کشور را هدفمند عرضه می‌کنیم. از جمله اقداماتی که در جهت کاهش آلودگی هوا در حال انجام است می‌توان به توسعه و نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی با همکاری وزارت کشور و شهرداری‌ها اشاره کرد. برنامه‌های خوبی در این زمینه تدوین شده است. مورد دیگر نیز از رده خارج کردن خودروهای فرسوده است. خوشبختانه برای اولین بار طرح عملیاتی بسیار مثبتی در قالب آیین‌نامه اجرایی ماده ۱۰ قانون ساماندهی خودرو تهیه شده است که اگر به تصویب دولت برسد در زمینه تامین اعتبار برای اسقاط خودرو اتفاقات مثبتی رخ می‌دهد چون به منابع دولتی وابسته زیادی نخواهیم داشت و از اعتباری که صاحبان خودروهای فرسوده برای گواهی اسقاط می‌پردازند هزینه‌ها تامین و یک چرخه مناسب ایجاد می‌شود.
رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست افزود: شهرداری‌ها نیز می‌توانند در قالب تسهیلات به نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی و تاکسی‌ها کمک کنند. موتورسیکلت‌ها نیز در دستور کار قرار دارند و اگر طرح عملیاتی در نظر گرفته شده به تصویب دولت برسد، حداکثر از سال ۱۴۰۳ اجرایی خواهد شد.
گل‌علیزاده در پایان گفت: بحث دیگر نیز توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیراست و وزارت نیرو در این زمینه برنامه‌های مناسبی در خصوص تولید ۱۰ هزار و ۵۰۰ مگاوات انرژی تجدیدپذیر دارد چراکه ایران در این زمینه از ظرفیت‌های بسیار مناسبی برخوردار است. با این کار ناترازی انرژی پوشش داده می‌شود تا اختلالی در کسب و کار و تولید نیز ایجاد نشود و در نیمه دوم سال به‌ویژه زمستان اگر به ظرفیت‌های انرژی تجدیدپذیر افزوده شود، ناترازی گاز نخواهیم داشت و دیگر با افزایش آلودگی هوا مواجه نمی‌شویم.