رزمایش یا مانور (به انگلیسی Maneuver) به مجموعه‌ای از تمرینات نظامی در سطح نیروهای مسلح در سرتاسر جهان اطلاق می‌شود که به اشکال گوناگون طرح‌ریزی و مورد اجرا قرار می‌گیرند. رزمایش‌ها ممکن است به صورت تخصصی یا در سطح کلیه یگان‌های ارتش یک کشور صورت بگیرد و به صورت کلی به هر تمرین نظامی در سطح یک پادگان یا پایگاه هوایی و یا دریایی تا محدوده تیپ‌ها و لشگرها گفته می‌شود که می‌تواند داخلی یا به شکل بین‌المللی با مشارکت چند کشور برگزار شود.
با این حال، ماهیت رزمایش‌های نظامی در جمهوری اسلامی ایران متفاوت‌تر بوده است و به همین دلیل از اهمیت بیشتری برخوردار است چراکه موقعیت جغرافیایی و ژئوپلتیک ایران در خاورمیانه و به نوعی اصلی‌ترین نقطه‌ی اتصال شرق به غرب جهان منجر به ایجاد شرایط خاصی شده است که در ادامه به اختصار به آنها اشاره خواهیم کرد.
۱.اصلی‌ترین دلیل برگزاری رزمایش‌ها در سطح نیروهای مسلح ایران و خصوصا ارتش جمهوری اسلامی به عنوان مهم‌ترین رکن نظامی ایران و در نقش حفاظت از مرزها و تمامیت ارضی؛ نمایش توان بازدارندگی و قدرت دفاعی است. موقعیت استراتژیک ایران در یک شاهراه منجر به چشم‌اندازی دشمنان بسیاری در بازه‌های مختلف تاریخی، به محدوده با ارزش سرزمینی کشورمان شده است و هرکجا، توان نظامی دست کم گرفته شده، آسیب‌های شدیدی بر پیکر این خاک وارد شده است. به همین دلیل برگزاری تمرینات نظامی در سطوح مختلف و در بازه‌های زمان‌بندی شده‌ مشخص، می‌تواند نمایشی بر اقتدار دفاعی و قدرتی مبتنی بر توان داخلی باشد که علاوه بر تغییر محاسبات کشورهای متخاصم و کاستن از خطر هرگونه درگیری نظامی، امنیت را بر کل منطقه و حتی کشورهای دوست به ارمغان می‌آورد.
۲.رزمایش‌ها، اصلی‌ترین میدان‌ آزمایش تسلیحات، تاکتیک‌ها و بررسی عملکرد بخش‌های مختلف نیروهای نظامی در محیطی نزدیک به شرایط واقعی جنگ محسوب می‌شوند. در یک تمرین نظامی آنچه از ساختار رزم که قابلیت نمایش عمومی را داراست، در موقعیت کاملا رزمی صف آرایی کرده و نقاط قوت و ضعف به دقت مورد بررسی قرار می‌گیرد تا در روز واقعه، یکایک بخش‌های رزمی و پشتیبانی ارتش در بهترین عملکرد خود باشند. این مهم از آن جا قابل توجه است که با توجه به تحریم‌های بسیار گسترده علیه نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران از پیروزی انقلاب اسلامی تا امروز، هرآنچه در سطح نیروهای نظامی ایران صورت پذیرفته یا سلاح‌هایی که مورد بهره برداری قرار می‌گیرند، مبتنی بر توان داخلی و تولیدات مجموعه کارخانجات داخلی بوده و تاکتیک‌های رزمی نیز به صورت بومی در دانشگاه‌های نظامی یا سطوح عملیاتی نیروهای مسلح بر اساس دارایی‌ها و شرایط موجود طرح ریزی می‌شوند. حتی آنچه پیش از انقلاب اسلامی یا سال‌های پس از جنگ در سطح تسلیحات نظامی خریداری شدند، در حال حاضر با توجه قاطع به مقوله‌ خودکفایی تغییر یافته و یا بر اساس نیازهای موجود و بسیار متفاوت‌تر از تعریف‌های سازنده‌ اصلی مورد بهره برداری قرار می‌گیرند؛ بنابراین رزمایش‌‌ها، مهم‌ترین بستر آزمایش تسلیحاتی محسوب می‌شوند که به صورت بومی و بنا بر نیازهای داخلی ساخته شده و در چرخه‌ی دفاعی قرار می‌گیرند.
۳.‌ رزمایش‌ها علاوه بر نمایش اقتدار در سطح بین‌المللی، منجر به افزایش حس میهن پرستی و خودباوری در سطح داخلی نیز خواهند شد و با کاهش خطر هرگونه درگیری نظامی، امنیت را در سطح مرزهای کشور تضمین کرده و همین موضوع منجر به پیشرفت و شکوفایی در عرصه‌های گوناگون اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و... خواهد شد. علاوه بر آن، یک نیروی نظامی مقتدر نیازمند تمرینات دوره‌ای برای راستی آزمایی توان نیروهای تحت امر خود بوده و با دستیابی به سطح مشخصی از بازدارندگی (پس از رزمایش‌های مختلف از سطح یکان‌ها تا کل ارتش) می‌تواند؛ نقش مهمی را در سطح سیاسی کشور ایفا کند و اگر امروزه مقامات سیاسی از جایگاه قدرت در سطح بین‌المللی صحبت کرده و همواره تاکید بر توانایی فزاینده‌ کشورمان در دفاع از خود یا پاسخ کوبنده به هر گونه تهدیدی دارند، تنها مرهون آمادگی نیروهای مسلح است که با برگزاری تمرینات نظامی، اتکا به توان داخلی و قدرت درون‌زا، پیشرفت‌های گسترده در عرصه‌های دفاعی و بهره‌گیری از دانش روز جهان مبتنی بر نیازهای بومی حاصل شده است.
درنهایت، در اهمیت برگزاری رزمایش‌ها در چرخه دفاعی یا سطح ملی می‌توان به یک مثال واضح اشاره کرد. در دهه ۷۰ شمسی و همزمان با حضور کشورهای عضو ائتلاف به رهبری ایالات متحده در عراق و منطقه‌ راهبردی خلیج‌فارس، تهدیداتی علیه ایران در سطح بین‌المللی ایجاد می‌شود و این وضعیت تا سطح رخ دادن یک درگیری شدید بالا می‌رود، اما ارتش جمهوری اسلامی با برگزاری رزمایش «ذوالفقار» نمایش درخشانی از توان عملیاتی خود به جای گذاشت که علاوه بر رفع خطر تهدید، قیمت نفت نیز در سطح جهانی افزایش یافت. به طور کلی هرکجا خطری متوجه کشور بوده، با نمایش بخشی از توان رزمی نیروهای مسلح خنثی شده است. اما در پایان ذکر این موضوع ضروری است که، برگزاری تمرینات نظامی نه صرفا برای رفع خطر خارجی بلکه به عنوان میدان تمرین برای نیروهای مسلح در نظر گرفته می‌شود تا سطح آمادگی در محدوده‌ موثر حفظ شود و مسلما اینگونه برنامه‌ها به دقت توسط تحلیل‌گران و کارشناسان نظامی در سراسر دنیا مورد بررسی قرار گرفته که برآیند کلی آن، اقتدار را به ارمغان می‌آورد.