گروه جامعه - آموزش و پرورش اعلام کرده دانش‌آموزان می‌توانند با استفاده از قانون تک ماده در ۴ درس نمره قبولی بگیرند، تصمیمی که حالا سبب‌ساز انتقاد به ضعف اموزش در مدارس و افت تحصیلی دانش‌آموزان شده است.
بنابر اعلام معاون متوسطه وزیر آموزش و پرورش، با توجه به مصوبه جدید شورای عالی آموزش و پرورش، از این پس برای فارغ التحصیلی دانش‌آموزان، چنانچه آخرین نمره دانش‌آموزی در ۴ عنوان درس «نهایی» (از مجموع دروس دوره دوم متوسطه) حداقل ۷ و معدل کل آن نیز بیش از ۱۰ باشد (حدنصاب قبولی را در ۴ عنوان درسی نهایی کسب نکرده باشد) می‌تواند با استفاده از تبصره و یا همان «تک ماده» فارغ‌التحصیل شود.
حقیقت این است که افت تحصیلی دانش‌آموزان زیاد شده است، طوری‌که دی سال گذشته علیرضا منادی، رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس گفته بود که «متوسط معدل دانش‌آموزان در کشور ۱۱.۵ است که باید دلایل آن بررسی شود.» برخی از خانواده‌ها هم از بی‌توجهی فرزندان‌شان به درس و افت تحصیلی آن‌ها شکایت دارند.
قانون جدید تک ماده
محمدمهدی کاظمی در گفت‌وگو با ایسنا، در خصوص مصوبه کمیسیون معین شورای عالی آموزش و پرورش برای موافقت با «حذف شرط دو عنوان درس نهایی و دو عنوان درس غیر نهایی از آیین نامه آموزشی دوره دوم متوسطه نظری» اظهار کرد: بر اساس این مصوبه، دانش‌آموزان می‌توانند برای چهار عنوان درس نهایی که نصاب قبولی را کسب نکرده‌اند از «تبصره»، استفاده کنند.وی در ادامه افزود: بر اساس آیین نامه آموزشی گذشته، در صورتی که دانش‌آموزی دو عنوان درس «نهایی» و دو درس «غیرنهایی» را نمره زیر ۱۰ و بالای ۷ (بین ۷ تا ۱۰) کسب می‌کرد، با شرط داشتن معدل بالای ۱۰ می‌توانست با استفاده از تبصره، فارغ‌التحصیل شود.عضو شورای عالی آموزش و پرورش ادامه داد: با توجه به اینکه عمده دروس پایه‌های دهم و یازدهم نیز نهایی شده، معاونت آموزش متوسطه پیشنهاد داد تا ۲ عنوان دروس «غیرنهایی» هم «نهایی» منظور شود؛ بدین ترتیب با موافقت کمیسیون معین شورای عالی آموزش و پرورش، مقرر شد دانش‌آموزان بتوانند جهت فارغ‌التحصیلی، برای ۴ عنوان درس نهایی از این تبصره استفاده کنند.
بنابر اظهارات کاظمی، این مصوبه جدید از سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۲ اجرا می‌شود و دانش‌آموزان، در امتحانات خرداد ماه از مزایای این مصوبه بهره‌مند می‌شوند.وی با تاکید بر اینکه این بند صرفا برای فارغ‌التحصیلی دانش‌آموزان است افزود: بنابراین پایه دوازدهمی‌ها و دانش آموزان دوره دوم متوسطه بزرگسالان، از راه دور و داوطلب آزاد، می‌توانند از سال تحصیلی فعلی از این تبصره استفاده کنند.به گزارش ایسنا، کمیسیون معین شورای عالی آموزش و پرورش با درخواست معاونت آموزش متوسطه مبنی بر حذف شرط دوعنوان درس نهایی و دو عنوان درس غیرنهایی از مفاد تبصره۱ ماده ۸۲ آیین نامه آموزشی دوره دوم متوسطه روزانه و تبصره ۱ ماده ۶۶ آیین نامه آموزشی دوره دوم متوسطه بزرگسالان، آموزش از راه دور، ایثارگران و داوطلبان آزاد داخل کشور، موافقت کرد.باید افزود که مصوبه کمیسیون معین به اطلاع اعضای شورای عالی آموزش و پرورش می‌رسد و چنانچه ظرف مدت دو هفته نظر مخالفی ارائه و مطرح نشود، به منزله مصوبه شورای عالی تلقی و به وزارت آموزش و پرورش جهت اجراء ابلاغ می‌شود.
در همین حال به گزارش خبرآنلاین، دانش‌آموزان می‌توانند برای ۴ درس از قانون «تک ماده» استفاده کنند و قبول شوند، این را معاون متوسطه وزیر آموزش و پرورش گفته است. از این پس برای فارغ التحصیلی دانش‌آموزان، چنانچه آخرین نمره دانش‌آموزی در ۴ عنوان درس «نهایی» (از مجموع دروس دوره دوم متوسطه) حداقل ۷ و معدل کل آن نیز بیش از ۱۰ باشد (حدنصاب قبولی را در ۴ عنوان درسی نهایی کسب نکرده باشد) می‌تواند با استفاده از تبصره و یا همان «تک ماده» فارغ‌التحصیل شود. به گفته محمدمهدی کاظمی، این مصوبه جدید از سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۲ اجرا می‌شود و دانش‌آموزان، در امتحانات خرداد ماه از مزایای این مصوبه بهره‌مند می‌شوند. بنابراین پایه دوازدهمی‌ها و دانش آموزان دوره دوم متوسطه بزرگسالان، از راه دور و داوطلب آزاد، می‌توانند از سال تحصیلی فعلی از این تبصره استفاده کنند.
البته تصمیم اخیر آموزش و پرورش با واکنش‌هایی در فضای مجازی همراه شده است، یک کاربر در شبکه اجتماعی ایکس نوشته که: «در امتحانات نهایی دوره متوسطه دانش‌آموزان در ۴ درس می‌توانند تک ماده کنند! زمان ما فقط یک درس را می‌شد تک ماده کرد، هر روز بیسوادتر از قبل!»
کاربر دیگری هم در شبکه اجتماعی ایکس نوشته که: «اون موقع‌ها تک ماده یعنی بزرگ‌ترین گناه، برای همین ما بالاخره درس‌ها را هرجور شده می‌خوندیم؛ الان دارن بی‌سواد می‌کنن همه رو»
فرد دیگری هم دراین‌باره نوشته: «دانش‌آموزان نسبت به ۱۵ سال پیش بسیار ضعیف هستن، اینکه یک دانش‌آموز دهمی نتواند تقسیم دو تا کسر را بدست بیاورد اصلا طبیعی نیست. اینکه نتواند مسئله را درست بخواند اصلا طبیعی نیست، فهم مسئله را باید دوم دبستان یاد بگیرن و آن مدل تقسیم را سال چهارم دبستان.»
رنگ‌بندی معدل دانش‌آموزان در وضعیت قرمز
این تصمیم آموزش و پرورش درحالی گرفته شده است که از مدت‌ها قبل انتقادهایی درباره افت تحصیلی دانش‌آموزان متوجه این وزارتخانه شده بود و حالا برخی معتقدند تصمیم‌هایی از این قبیل نه برای کمک به دانش‌آموزان بلکه برای پوشاندن ضعف آموزش در مدرسه‌ها است.
انتشار میانگین معدل قبولی‌های خرداد سال گذشته نشان دهنده افت تحصیل دانش‌آموزان است. آن‌طورکه در گزارش‌ها آمده میانگین کشوری نمرات دانش‌آموزان در امتحانات نهایی خرداد ۱۴۰۲ بدین شرح است: رشته تجربی(۱۱.۲۳)، رشته ریاضی (۱۰.۷۹)، رشته انسانی (۸.۷۵)، رشته معارف (۱۰.۵۶)، معدل‌هایی که براساس آمارها نسبت‌ به سال‌های گذشت افت کرده‌اند، جدول زیر نشان دهنده سیر نزولی معدل دانش‌آموزان در چند سال گذشته است.
مسائل اقتصادی آسیب جدی به آموزش زده است
همان‌طورکه از جدول مشخص است میانگین معدل دانش‌آموزان سال ۱۳۹۸ در رشته علوم تجربی، ۱۳.۷۷ بود که در سال ۱۴۰۲ به ۱۱.۲۳ رسیده است. در رشته علوم ریاضی، میانگین معدل دانش‌آموزان سال ۱۳۹۸، ۱۳.۲۸ و در سال ۱۴۰۲، ۱۰.۷۹ است. در رشته علوم انسانی، میانگین معدل دانش‌آموزان سال ۱۳۹۸، ۱۰.۷۶ بود که در سال ۱۴۰۲ به ۸.۷۵ رسید. در رشته علوم و معارف اسلامی، میانگین معدل دانش‌آموزان سال ۱۳۹۸، ۱۲.۸۸ بود که در سال ۱۴۰۲ به ۱۰.۵۶ رسیده است. تصویر زیر وضعیت معدل در استان‌های مختلف را نشان می‌دهد، همان‌طورکه از رنگ‌بندی‌ها معلوم است جز چند استان وضعیت تحصیلی دانش‌آموزان در سایر استان‌ها قرمز و نارنجی است، یعنی میانگین معدل دانش‌آموزان ۱۰ و کمتر از ۱۰ است، رنگ‌بندی‌ای که معنای دیگری هم دارد، مثلاً رضا امیدی، جامعه‌شناس، در کانال تلگرامی خود درباره آن نوشت: «نقشه وضعیت معدل استان‌ها تا حد زیادی منطبق با نقشه فقر کشور است.»
قبل‌تر هم محمدرضا نیک‌نژاد، کارشناس آموزش درباره افت تحصیلی دانش‌آموزان به خبرآنلاین گفته بود: «مسائل اقتصادی آسیب جدی به آموزش زده است. ما به عنوان شهروند عادی این فشار اقتصادی را حس می‌کنیم. به زبان ساده وقتی شکم بچه‌ی آدم گرسنه است دیگر آدم به‌فکر آموزش و تحصیل نیست.»
عباس عبدی، فعال سیاسی اجتماعی، مدتی قبل در یادداشت به افت تحصیلی دانش‌آموزان واکنش نشان داد و نوشت: «این کاهش شدید معدل ناشی از سخت‌تر شدن سوال‌ها نیست، زیرا همین مطالعه نشان می‌دهد که فقط ۱۱درصد سوال‌ها سخت بوده‌اند و ۲۵ درصد آسان و بقیه متوسط بوده‌اند، پس حتما ناشی از کاهش سطح آموزشی آنان است. در مجموع می‌توان کارنامه دولت کنونی را در مساله آموزش و پرورش نیز از این طریق که نتیجه نهایی هر نوع سیاست و اجرایی است مشاهده کرد، خیلی است که از این پایین‌تر هم بتوان رفت.»
در همین‌ باره محمدتقی فلاحی، کارشناس آموزش به خبرآنلاین گفته بود که: «افت تحصیلی دانش‌آموزان اتفاق جدیدی نیست و سال‌ها در آموزش‌وپرورش وجود داشته است، این مسئله دلایل زیادی دارد، اما بخش زیادی از آن در خود مدرسه است، مثل این‌که دانش‌آموزان ما بی‌انگیزه هستند، علاوه بر این معلم‌ها هم بی‌انگیزه هستند، وقتی یک معلم نارضایتی داشته باشد تسلط کامل خود را موقع آموزش به دانش‌آموزان از دست می‌دهد. با نگاهی که جامعه به موفقیت دارد، این سوال در ذهن دانش‌آموز ایجاد می‌شود که آیا تحصیل کردن واقعاً او را به موفقیت می‌رساند؟ نتایج کنکور را بررسی کنید معلوم می‌شود دانش‌آموزان از کدام مدارس وارد دانشگاه‌ها می‌شوند، لذا تحصیل برای کسب موفقیت در آینده برای یک قشر خاص شده که شاید از نظر مالی هم چندان به آن نیازی نداشته باشند و فقط برای کسب وجهه اجتماعی به دنبال تحصیل هستند، لذا انگیزه دانش‌آموز برای درس خواندن کم شده است.»
سید حسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران هم دراین‌باره به خبرآنلاین گفته که: «امروز درس و تحصیل اولویت دانش‌آموزان نیست، میان دانش‌آموزان دیگر انگیزه‌ای وجود ندارد، از خودشان سوال می‌پرسند چرا درس بخوانیم، مادر و پدر ما که درس خواندند آخرش چه شد؟ بنابراین فکر می‌کنند اگر فقط ناخن بکارند درآمد بیشتری دارند.»