۱۶ روز از زمستان هم گذشت، اما تکلیف بودجه سال آینده روشن نشده است. به نظر می‌رسد تقدم برنامه هفتم توسعه بر لایحه بودجه ۱۴۰۲ باعث شده که مجلس از اعلام وصول لایحه بودجه امتناع کند؛ این در شرایطی است که دولت لایحه بودجه را عصر روز دوشنبه، پنجم دی‌ماه به مجلس ارسال کرده است. آنطور که حسینعلی حاجی‌دلیگانی، نایب رییس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس گفته، «براساس آنچه که قبلا رییس مجلس گفته، مجلس تا زمانی که تکلیف برنامه ۵ ساله هفته توسعه مشخص نشود، لایحه بودجه سال آینده را اعلام وصول و بررسی نمی‌کند.»
حال شنیده‌ها حاکی از آن است که سه دوازدهم شدن بودجه قوت گرفته است. طبق اظهارات جبار کوچکی‌نژاد، عضو کمیسیون برنامه و بودجه، «دولت در ارائه لایحه بودجه به مجلس یک ماه تاخیرداشته و با تاخیر بودجه را تحویل دارد و این در حالی است که عده‌ای در مجلس اصرار دارند که دولت در ابتدا برنامه هفتم را ارائه دهد و مشخص است که این دعوا بر سر بودجه و برنامه هفتم، مشکلاتی را در کشور اضافه می‌کند.»
به گفته او، «برای فعالان اقتصادی و سرمایه‌گذاران سند بودجه و برنامه هفتم بسیار مهم است؛ حال اینکه هر دوی این سند در ابهام هستند و همین ابهام آسیب‌هایی را به اقتصاد وارد می‌کند.»
کوچکی‌نژاد به ایلنا عنوان کرده؛ «آیین‌نامه داخلی می‌گوید اگر ١۵ آذر بودجه تحویل نشد و در صورت ارائه با تاخیر، کار به ارائه بودجه سه دوازدهم می‌کشد. مجلس هفته آینده مشغول کار خواهد بود، اما هفته بعد آن، نمایندگان در حوزه انتخابی مشغول به کار خواهند بود و ارائه بودجه به بهمن ماه می‌افتد.» وی متذکر شده؛ «بهمن ماه دیگر زمانی نیست که مجلس بتواند به بررسی بودجه در دو ماه باقی‌مانده بپردازد. در این شرایط تنها راه ارائه بودجه سه دوازدهم است.»
تیم اقتصادی دولت احیاء شود
در همین رابطه مهدی پازوکی، کارشناس اقتصادی در واکنش به بلاتکلیفی بودجه سال آینده و برنامه هفتم توسعه می‌گوید: «دولت سال گذشته هم که بودجه را ارائه داد، جز این‌که هزینه‌های دولت را افزایش داد، کار دیگری نکرده بود. الان هم به بهانه برنامه هفتم توسعه، بودجه را دیر به مجلس ارائه دادند. این در حالی است که این اتفاق در این شرایط اثر منفی در اقتصاد دارد.»
وی می‌افزاید: «به نظر من این بلاتکلیفی، انتظارات تورمی را در جامعه به دلیل بی‌انضباطی مالی بیشتر می‌کند. اتفاقا این‌جا انتظار از مجلس است که از دولت بخواهد تکلیف برنامه را روشن کند.»
به گزارش خبرآنلاین، این کارشناس اقتصادی تصریح می‌کند: «دولت ۱۶ ماه است که مستقر شده است. در این مدت چه می‌کرده است؟ برنامه را ارائه می‌داد. اگر به خاطر داشته باشید، آقای رییسی در انتخابات ریاست‌جمهوری اعلام کرده بود که من ۷ هزار صفحه برنامه دارم. لطف کنند ۷ صفحه را منتشر کنند.» پازوکی عنوان می‌کند: «من اعتقاد دارم این کار به بی‌انضباطی اقتصادی و پولی می‌انجامد. ما وقتی با انضباط کار می‌کنیم و نظم در سیستم بودجه‌ریزی و نظم در ارائه برنامه وجود دارد، این قطعا به نفع منافع ملی و توسعه و پیشرفت کشور است. در حال حاضر اقتصاد ایران به شدت از بی‌انضباطی رنج می‌برد.»
وی با تاکید بر این‌که قرار نیست فیل هوا کنیم، می‌گوید: «الان هم سیاست خارجی و هم سیاست داخلی ایراداتی دارد و در این شرایط به طور قطع تیم اقتصادی دولت باید احیا شود.»
این کارشناس اقتصادی یادآور می‌شود: «برنامه هفتم توسعه را که یک‌شبه نمی‌نویسند؛ سوال این‌جاست که دولت در ۱۶ ماه گذشته چه می‌کرده است؟»
برنامه و بودجه در حد کاغذ است
اما در شرایطی بررسی بودجه سال آینده معطل برنامه هفتم توسعه‌ای مانده که برخی کارشناسان اعتقاد دارند که تاکنون بودجه‌ها و برنامه‌های توسعه‌ای فقط در حد چند برگ کاغذ بوده‌اند و هر کدام برای خود کار کرده‌اند .غلامرضا سلامی، کارشناس اقتصادی در این خصوص موضوع می‌گوید: «در حال حاضر برنامه‌های توسعه‌ای برای خودشان کار می‌کنند و بودجه هم برای خود کار می‌کند. کدام برنامه ما در این سال‌ها طبق آنچه که برنامه‌ریزی شده بوده، اجرا شده است.»
وی می‌افزاید: «ما در هر برنامه توسعه‌ای از رشد اقتصادی ۸ درصدی صحبت می‌کنیم. چه زمانی به این رشد اقتصادی رسیدیم؟ چه زمانی به ارتقای بهره‌وری رسیده‌ایم؟ اصلا چه زمانی تلاشی کردیم که به اهداف برنامه برسیم؟ همه اقدامات، برخلاف هدف‌گذاری‌های برنامه بوده است.»
این کارشناس اقتصادی تصریح می‌کند: «تا زمانی که اقتصاد در خدمت سیاست باشد، زیاد نمی‌شود روی هدف‌گذاری‌ها تمرکز کرد. وقتی سیاست در خدمت اقتصاد باشد، می‌توان از این مسایل انتظاری که در همه جای دنیا هست، داشته باشید.»
سلامی عنوان می‌کند: «این‌که حالا برنامه هفتم باشد یا نباشد، سوال این‌جاست که در برنامه ششم یا پنجم چه کردیم یا چه اقدامی طبق برنامه صورت گرفت؟ چه ارتباطی بین بودجه و برنامه اصولا دیده‌ایم که الان نگران باشیم برنامه هفتم آمده یا نیامده است؟» وی یادآور می‌شود: «برنامه‌های توسعه‌ای اصلا در کشور ما مفهوم خود را از دست داده است و استراتژی اقتصادی نداریم.»