گرچه شمار حملات داعش در سوریه و عراق طی ماه‌های اخیر نسبتا کم شده است، اما این حملات دارند کم‌کم پیچیده‌تر و مرگبارتر می‌شوند. تحقیر یا شکست داعش به نسبت آنچه در سال ۲۰۱۹ انجام شد، به نوع دیگری از جنگ و منابع بسیار بیشتری نیاز دارد و اگر شکست بخوریم، این داستان قدیمی ممکن است دوباره به داستان جدیدی تبدیل شود.
مجله انگلیسی «‌اسپکتیتور» در مطلبی به قلم «چارلز لیستر» آورده است: «گمان می‌کنیم داعش یک خبر قدیمی است. جهان نزدیک به چهار سال پیش شکست ارضی آن‌ها را جشن گرفت. گروهی که زمانی منطقه‌ای به وسعت بریتانیا را کنترل می‌کرد، با بیش از ۳۰۰۰۰ حمله هوایی هدف قرار گرفت و ده‌ها هزار تن از شبه‌نظامیان آن کشته شدند. تمام شد. در واقع اما جنگ علیه داعش هرگز متوقف نشد.
ارتش آمریکا به تازگی اعلام کرده است که در سال گذشته حدود ۷۰۰ شبه‌نظامی داعشی در عملیات‌های عراق و سوریه کشته و ۴۰۰ تن اسیر شدند. این گروه مسئول بیش از ۵۰۰ حمله در خاک عراق و سوریه بود. داعش از بین نمی‌رود.
هنگامی که داعش در مارس ۲۰۱۹ در باغوز واقع در شرق سوریه “شکست” خورد، این گروه در ضعیف‌ترین حالت ممکن خود در یک دهه گذشته باقی ماند.
ایالات متحده و متحدانش در کنار هم یک مداخله مؤثر کردند و در کنار ارتش عراق و چریک‌های ضد داعش در سوریه وارد عمل شدند. ما به امید اجتناب از تعهدی مانند آنچه در عراق سال ۲۰۰۳ یا افغانستان در سال ۲۰۰۱ داشتیم، مسئولیت مبارزه را بر عهده مردم محلی گذاشتیم تا با حمایت ما بجنگند، نه اینکه عکس آن برقرار شود.
اما ۱۸ ماه قبل از “شکست” داعش، این گروه تروریستی روند تبدیل از یک “دولت” به یک شورش یا قیام فعال را آغاز کرده بود. از آن زمان، مبارزه با آنها بسیار پیچیده‌تر شده است. داعش به طور مخفیانه، در شبکه‌های کوچکی که به سرعت حمله می‌کنند و سپس ناپدید می‌شوند، عمل می‌کند.
برخی از شبه‌نظامی داعشی در مناطق پرجمعیت زندگی دوگانه دارند، بسیاری از آنها در بیابان‌های پهناور یا رشته کوه‌های دور افتاده فعالیت می‌کنند. به‌ویژه در سوریه، آنها با هرج و مرج در هم آمیخته می‌شوند. در آنجا خصومت‌های قومی، فرقه‌ای و سیاسی همچنان ادامه دارد.
در ادامه این مطلب آمده است:‌یک بحران اقتصادی فلج‌کننده وجود دارد و ترکیه همچنان به تهدید یک حمله بی‌ثبات‌کننده دیگر ادامه می‌دهد. در صحرای بادیه در مرکز سوریه، نیروهای طرفدار دولت ثابت کرده‌اند که نمی‌توانند به عملیات این گروه تروریستی پایان دهند. آنها چیزی بیش از داعش برای نگرانی دارند. در همین حال، در شمال شرقی سوریه نیروهای آمریکایی تنها ارگانی هستند که یک مقابله “معنادار” با این گروه تروریستی را در کنار هم حفظ می‌کنند. هیچکس نمی‌داند که آمریکایی‌ها تا چه زمانی در آنجا خواهند ماند.
گرچه شمار حملات داعش در سوریه و عراق طی ماه‌های اخیر نسبتا کم باقی مانده است، این حملات دارند کم‌کم پیچیده‌تر و مرگبارتر می‌شوند.
۲۵ تن در حملات نیمه دوم دسامبر در عراق کشته شدند و به دنبال آن نخست‌وزیر عراق وادار شد تا به “شکست آشکار” دولت و ارتش خودش اذعان کند. ماه دسامبر در سوریه داعش توانست به تاسیسات حساس نظامی در شمال شرق نفوذ کند و حداقل ۲۰ تن را در مناطق تحت کنترل نظام سوریه به قتل برساند.
موارد اخاذی، مالیات و ارعاب هدفمند هم در عراق و هم در سوریه افزایش یافته و استفاده این گروه از بمبگذاران انتحاری و استقرار خودروهای بمبگذاری‌شده افزایش یافته است. نادیده گرفتن این قابلیت‌های پیشرفته دشوار می‌شود. کارشناسان مبارزه با تروریسم، آنها را به عنوان نشانه‌هایی از یک شورش در حال بلوغ در نظر می‌گیرند. داعش در حال تغییر رویکرد از عملیات‌های دفاعی به تهاجمی است.
با این حال، بزرگترین مزیت‌های بالقوه داعش در حال حاضر در زندان به سر می‌برند. حداقل ۳۰۰۰۰ تن از شبه‌نظامیان آن در عراق و سوریه بازداشت هستند. به گفته ارتش ایالات متحده، “یک ارتش واقعی از داعش.”
این زندانیان از ده‌ها کشور سراسر جهان هستند و هیچ یک از دولت‌های تابع، خواهان بازگشت آنها نیستند. داعش ید طولایی در سازماندهی فرار از زندان دارد و یک فرار از زندان موفقیت‌آمیز، می‌تواند کودتای بزرگی باشد. در ژانویه ۲۰۲۲، یک حمله گسترده به بزرگترین زندان در شمال شرق سوریه، نبرد یک هفته‌ای را به راه انداخت که طی آن ۴۲۰ شبه‌نظامی داعشی و ۱۲۰ پرسنل ارتش سوریه کشته شدند.
مساله دیگری که به همان اندازه نگران‌کننده است، موضوع حدود ۶۰ هزار زن و کودکی است که در اردوگاه‌های شمال شرقی سوریه نگهداری می‌شوند و این‌ها کسانی هستند که پس از فروپاشی “خلافت” داعش در مارس ۲۰۱۹ بازداشت شده‌اند. ارتش آمریکا می‌گوید که نیمی از آنها زیر ۱۲ سال هستند. به گفته ارتش آمریکا، آنها در معرض خطر هستند که به “نسل بعدی داعش” تبدیل شوند.
این گروه تروریستی، سرنوشت این زنان و کودکان را در مرکز پروپاگاندای خود قرار داده و بارها خواستار بسیج مردمی برای آزادی آنها شده است و کمپین حملاتش را به این هدف مرتبط می‌کند.
در حالی که سه‌چهارم از این ۶۰ هزار تن از عراق و سوریه هستند، تلاش‌ها برای بازگرداندن آنها به طرز دردآوری کُند پیش می‌رود. حدود ۴۰۰۰ تن از ۲۷ هزار عراقی در سال ۲۰۲۲ به کشورشان بازگردانده شدند، اما آمار بازگشت سوری‌ها تقریبا هیچ است. برای تقریبا ۱۰ هزار فردی که از نزدیک به ۶۰ کشور دیگر می‌آیند، چالش سیاسی، قانونی و لجستیکی بازگرداندن آنها به جایی که از آن آمده‌اند، بسیار زیاد است.
در سال ۲۰۲۲، با وجود افزایش حمایت‌های بین‌المللی برای بازگرداندن این افراد، تنها ۵۳۷ تن به کشورشان بازگردانده شدند که حدود نیم درصد از کل می‌شود.
با این آمار، بازگرداندن کودکان به کشورهای اصلی بیش از ۳۰ سال زمان می‌برد. این کودکان تمام دوران کودکی خودشان را در بازداشتگاه‌ها سپری می‌کنند و با نفرت از کسانی که آنها را آنجا گذاشته‌اند، بزرگ می‌شوند. بدتر از همه، ارتش ایالات متحده می‌گوید که هر ماه حداقل ۸۰ تولد در اردوگاه‌ها وجود دارد، با وجود اینکه ۹۵ درصد جمعیت اردوگاه‌ها را زنان و کودکان تشکیل می‌دهند!
توجه داشته باشید که در سال ۲۰۰۱، ایالات متحده حدود ۷۰۰ مرد را در خلیج گوآنتانامو بازداشت کرد و پس از ۲۰ سال تلاش برای بستن این مرکز از طریق بازگرداندن زندانیان، ۳۵ زندانی همچنان باقی مانده‌اند. حال با وجود ۳۰ هزار زندانی مرد و ۶۰ هزار زن و کودک در اردوگاه‌های بازداشت، متوجه می‌شوید که بحران زندانیان داعشی یک خطر وحشتناک است.
جدی‌ترین عملیات داعشی‌ها امروز در آفریقا انجام می‌شود، جایی که این گروه در کشورهایی مانند مالی و نیجریه باعث ایجاد رعب و وحشت می‌شود. اما در نهایت، اعتبار آنها ناشی از رهبری داعش در عراق و سوریه است. شکست دادن این گروه در عراق و سوریه، مانند آنچه در سال ۲۰۱۹ انجام دادیم، می‌تواند برند داعش را در سراسر جهان فلج کند و نسل بعدی شبه‌نظامیان بالقوه را از کار بیاندازد.