مریم قربانی ،خبرنگار یاسوج- این روز ها در استان کهگیلویه وبویراحمد بحث واگذاری مدیریت حفاظت از دنای شمالی به مراحله حساسی رسیدی به نحوی که در یک ماه گذشته 4 تجمع در محل های مختلف و با حضور دنا دوستان از نقاط مختلف استان و کشور برگزار شده است.
ابتدا باید بگویم قله دنا یا رشته‌کوه دنا؛ بلندترین و بزرگ‌ترین چین‌خوردگی رشته‌کوه بزرگ زاگرس محسوب می‌شود و دارای خط الراسی به طول تقریبی ۹۰ کیلومتر است.
رشته‌کوه دنا، در استان‌های اصفهان و کهگیلویه و بویراحمد واقع شده است و یکی از ۱۵۱۵ قله بسیار برجسته جهان به‌شمار میرود و دارای ۵۲ قله بالای ۴۰۰۰ متر است که بیشترین مجموعه قله‌های بالاتر از ۴۰۰۰ متر در ایران به این رشته‌کوه تعلق دارد کوه دنا به عنوان یک زیست کره جهانی در تیرماه سال ۱۳۹۰ با حضور نمایندگان یونسکو و مقامات کشوری و استانی به عنوان دهمین ذخیره گاه زیست‌کره کشور و پانصدوپنجاهمین ذخیره گاه زیست‌کره دنیا با وسعت ۲۵۵ هزار و ۵۳۷ هکتار ثبت شد.
مصوبه جدایی دنای شمالی به وسعت (۶۱ هزار هکتار) از کهگیلویه و بویراحمد و واگذاری آن به استان اصفهان بدون حضور مسئولان ارشد کهگیلویه و بویراحمد اردیبهشت ماه امسال در شورای عالی محیط زیست به تصویب رسیده است و در 13 اردیبهشت ماه، شورای عالی محیط زیست با حضور هشت وزیر، رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور، استاندارد اصفهان، مدیریت بحران، چهار استاد دانشگاه و به ریاست رئیس جمهور شهید برگزار شده است.
مسئله منطقه حفاظت شده دنا یک مسئله ملی و بالاتر از آن یک مسئله جهانی است و این موضوع صرفا به دو استان کهگیلویه و بویراحمد و اصفهان مربوط نمی‌شود.
مسئولان اصفهان با اطمینان خاطر از اینکه کسی جلو دار احداث سد ماندگان نیست آغاز عملیات اولیه سد سازی را آغاز کردند( البته با این ابهام که همین اعتبار شروع به کار از کجا تامین شده است که با این سرعت در حال پیشرفت هست (عدم حضور یا عدم دعوت از استاندار و مدیر کل محیط زیست کهگیلویه وبویراحمد در جلسه واگذاری مدیریت دنای شمالی به اصفهان در سکوت ،آغاز عملیات سد ماندگان بدون ردیف بودجه و نداشتن مجوز زیست محیطی همه نشان از یک برنامه مشخص و دقیق برای تاراج آب استان کهگیلویه و بویر احمد همچون گذشته در سدهای همچون سد تنگ سرخ، کوثر،چمشیرو مارون است.
در همین راستا همایش گردهمایی علمی با موضوع بررسی پیامدهای واگذاری مدیریت حفاظت دنای شمالی بر روی ذخیره‌گاه زیست‌کره دنا با حضور گسترده مردم، علاقه‌مندان به محیط زیست وسه اندیشمندان و فعال برجسته در حوزه محیط زیست و آب، محمد درویش، بهنام اندیک و سعید انصاریان برگزار شد.
محمد درویش در این گرده همایی با اشاره به اهمیت زیست کره دناه برای ایرن و دنیا گفت: خوشبختانه با توجه به این‌که اغلب نمایندگان استان در جریان حساسیت ماجرا واگذاری مدیریت دنای شمالی به اصفهان هستند و پای کار ، می‌توانیم مصوبه شورای عالی محیط‌زیست را تغییر دهیم.
درویش افزود: نکته بسیار مهم این‌که هم‌زمان با علاقه مند شدن محیط‌زیست استان اصفهان به مدیریت دنای شمالی ما شاهد عملیات مشکوک ساخت سد ماندگان در حوضه آبخیز رودخانه ماربر هستیم.
وی با اشاره به اینکه رودخانه ماربر از دنا سرچشمه می‌گیرد و از پادنا می‌گذرد ،در قلمرو سیاسی استان اصفهان قرار دارد که یکی از سرشاخه‌های مهم رود کارون استافزود: این رودخانه درجایی در منطقه سادات محمودی استان کهگیلویه و بویراحمد به رودخانه بشار متصل و خرسان را تشکیل می‌دهد که که در قسمت بالادست سد خرسان 3 قرار گرفته است.
آورده طبیعی این رودخانه ماربر 450 میلیون متر مکعب در سال است
این فعال زیست محیطی تصریح کرد: آورده طبیعی این رودخانه 450 میلیون متر مکعب در سال است و قرار است مدیریت این منطقه بسیار مهم از استان کهگیلویه و بویراحمد گرفته شود و به اصفهان واگذار شود ودر همین شرایط اصفهان در حال ساخت سدی به‌نام ماندگان بدون داشتن مجوز محیط زیستی روی رودخانه ماربر است که ودر حال وارد کردن یک شوک بزرگ به نظام آبشناختی این منطقه است.
وی عنوان کرد: وقتی درمورد جنجال سد آبریز یا مارون صحبت می‌شد کل مخزن سد 90 میلیون مترمکعب نیاز داشت اما الان ما با یک ماجرا به ما به‌مراتب خیلی بزرگ‌تر روبه‌رو هستیم .
محمد درویش ابراز داشت: نکته بسیار مهمی که دوستان ما در وزارت نیرو ،اداره آب فاضلاب و آب منطقه‌ای استان اصفهان می‌گویند این است که می‌خواهند تنها 280 میلیون مترمکعب از این آب برداریم اما ما باید بدانیم در این منطقه که از میانگین‌ها صحبت می‌کنیم در برخی سال‌ها میانگین کم‌تر از این مقدار هست مثلاً در دوساله گذشته خود رودخانه مار بر درکل 100 میلیون مترمکعب اورده داشته اس،. بنابراین اگر خود شما براساس میانگین‌ها بخواهید کارهای مهندسی آبی را انجام دهید یک فاجعه بزرگ ایجاد می‌کنید.
در صورت احداث سد ماندگان مسیر 60 کیلومتری رودخانه کلا خشک خواهدشد
درویش در ادامه اعلام کرد :در صورت احداث سد ماندگان در یک‌سال تقریباً مسیر 60 کیلومتری کلا خشک و قلب منطقه حفاظت شده دنا به‌شدت با تنش روبه‌رو خواهد شد.
وی خطاب به مسئولان استان اصفهان دخیل در ساخت سد ماندگان گفت:اگر واقعاً ادعای شما ارتقاء منطقه است با چنین عملیات سازه‌ای پرخطر با نابودی یک رودخانه بسیار زیبا و خروشان آیا نباید شک کنیم چگونه شما علاقه‌مند شده‌اید ?!بجز اینکه می‌خواهید عناصر کهگیلویه و بویراحمد را حذف کنید که اگر یک فاجعه زیست‌محیطی در منطقه ایجاد کردید کسی صدایش درنیاید و حرف نزد ! عین همان اتفاقی که در چشمه لنگان و در سر سرشاخه‌های دز ،ده سال پیش انجام داده‌اید!!!!
دنا یک ستون پایداری بر روی کل زاگرس و کل ایران است
درویش با اشاره به اینکه ما باید در این قضیه هوشیار باشیم و هوشیارانه عمل کنیم افزود: ما چه اصفهانی، ترکمنی، عرب، تهرانی و آذری باشیم در اصل ایرانی هستیم ، برای ما تقویت و تمامیت ایران مهم است اگر اینجا دور هم جمع شدیم و از اهمیت محیط‌زیستی دنا حمایت می‌کنیم به‌خاطر این است که دنا یک ستون پایداری بر روی کل زاگرس و کل ایران است.
دنا برای همه ایران است
درویش در ادامه ضمن تشکر از جمعیت حاضر در این همایش گفت: مردم ایران از شما که در صف مقدم حمایت از دنا هستید قدردانی میکنند چرا که”دنا برای همه ایران است “ .
چگونه ممکن است برای سدماندگان که مجوز زیست‌محیطی ندارد چند هزار میلیارد تومان هزینه ‌شود؟!
وی خاطر نشان کرد: ما باید خواهان این باشیم که چگونه ممکن است قبل‌از این‌که بررسی‌های زیست‌محیطی برای سد ماندگان انجام شود چند هزار میلیارد تومان در سد ماندگان هزینه می‌شود، حتماً باید دستگاه‌های نظارتی، کمیسیون اصل نود مجلس و خود سازمان محیط‌زیست ورود پیدا کنند و ببینند این بودجه‌ها چطوری تعلق گرفته به سدی که هنوز ارزیابی محیط‌زیستی ندارد !
درویش افزود: ما باید خواهان این باشیم در صورتی که ارزیابی محیط‌زیستی سد بیرون آمد منتشر شود ، چرا که طبق قانون ارزیابی محیط ‌زیستی نمی‌تواند محرمانه باشد و همه مردم باید در جریان قرار بگیرند.
این فعال زیست محیطی تصریح کر: اگر در استان شما کمیته‌ای متشکل متخصصان در حوز آب‌، محیط‌زیست ، حقوق‌دان و امور اجتماعی تشکیل شود و این کمیته مسئول پیگیری مطالبات قانونی شما باشد به راحتی می‌توانیم مصوبه شورای محیط‌زیست را برای همیشه باطل کنیم و همچنین اعلام جرم کنیم بر علیه کسانی که بدون ارزیابی محیط‌زیستی چندین هزار میلیارد تومان از بیت المال را تاکنون صرف ساخت سدی کنند که ارزیابی محیط‌زیستی ندارد.
چرا جوان کهگیلویه وبویراحمدی در یزد و خوزستان و بوشهر به‌دنبال یک نگهبانی ساده هستند؟
در ادامه این همایش بهنام اندیک دیگر فعال محیط زیستی ضمن تشکر از حضور حاضرین گفت: در جریان سد سازیها، اصفهان خیلی هوشمندانه رفتار کرد ابتدا پایین‌دست شروع به ساخت سد کردند چرا که اگر از روز اول از سرشاخه‌ها شروع به ساخت سد می‌کردند الان نمی‌توانستند این حجم از سدها را ایجاد کنند .
اندیک اشاره به اینکه همانقدر که برای دنا نگران هستم برای اروندکنار که به دلیل اینکه کاهش آورد آبی مرزهایش جابجا می‌شود هم نگران هستم افزود: من خطاب به مسئولان استان میگویم این‌سد سازی ها تبعات امنیتی دارد این تغییرات تبعات امنیتی و البته تبعات اجتماعی نیز دور از انتظار نیست.
چنانچه در نقطه به نقطه یک استان سد ساخته شود اما جوانانش مجبور هستند برای پیدا کردن شغل به همان استان‌هایی بروند که آبها را برده‌اند.
اندیک با اشاره به اینکه نقطه به نقطه استان کهگیلویه یه و بو یراحمد را سد زدید تصریح کرد: چرا جوانان این استان به واسطه بیکاری باید راه‌هایی زیادی را دنبال کار گز کند؟چرا جوان هم‌استانی من در یزد و خوزستان و بوشهر به‌دنبال یک نگهبانی ساده هستند در صورتی که جلوی چشمانش نقطه به نقطه این استان سد ساختند و آبش به سمت صنایع کویری می‌رود؟!!
در استان مسئولانی را میبینیم که جلوی کنش‌های متمدنانه را می‌گیرند
این فعال محیط زیست خطاب به مسِولان استان گفت: من نماینده‌ای را دیدم که در صحن مجلس برای سد آبریز عمامه‌اش را بر روی میز می‌کوبد ولی در استان مسئولانی را میبینیم که جلوی کنش‌های متمدنانه را می‌گیرند.
اندیک ابراز داشت: شما بصدق این‌که دونفر اعتراض می‌کنند مسئله را امنیتی نکنید ،شما مظاهر ات سلمیه را دیدید واقعیت جو حاکم بر استان کهگیلویه و بویراحمد هم به واسطه شناختی که از استان دارم همینگونه است و به‌همین سمت می‌رود . وی افزود: آنچه باعث عقب راندن تفکر سازه ای آب می شود استفاده از ابزار قانون و پیگیری از مجاری قانونی است.
وی با اشاره به اینکه این ابزار طرح دعوی در دستگاه قضایی است و تجمعات خیابانی جز اینکه موضوع را سیاسی و امنیتی میکند حاصلی ندارد گفت: چرا که در مناقشات آبی، تفکر سدسازی در ایران ابتدا موضوعات را سیاسی و بعد امنیتی می کند در نتیجه تلاشها بی‌نتیجه می شود.
اندیک عنوان کرد: به عنوان هم‌استانی نقدهایی بر کنشگران محیط‌زیست دارم دوره‌ی تفنگ و تیر گذشت کنش ما در این رابطه باید متمدنانه باشد.
نگاه تبعیض‌آمیز به نسبت‌ منابع سرزمین در تفکر نهادهای حکمران ما وجود دارد
در ادامه این همایش سعید انصاریان دیگر فعال و کنشگر محیط زیست گفت: واقعیت این است که اگر یک نگاه حاکمان ملی بر منافع سرزمین ایران احساس می‌کردیم و اساسا تشخیص میدادیم حکمران دغدغه ایران را دارد اگر آب دنا در چهار چوب ارزشهای سرزمین ملی ایران به گوشه گوشه ی ایران برود ما هرگز مخالفت نمی‌کردیم، مسئله ما این است که این نگاه تبعیض‌آمیز به نسبت‌ منابع سرزمین در تفکر نهادهای حکمران ما وجود دارد.
انصاریان افزود: مسئله ما این است که عدالت زیستی وجود ندارد و تمام این‌ها منشعب می‌شود از نگرشی که در دستگاه حکمرانی که دغدغه‌ای اصلی‌اش ایران عزیز ما نیست. وی تصریح کرد: ما باید وضعیت موجود را توصیف ومشاوره کنیم و باتوجه به شرایط موجود و توصیف درستی که از وضعیت داریم بدون از هیاهو برنامه ریزی کنیم تا به نتیجه مطلوب برسیم .
هرجا کسی خواست اعتراض به ساخت سد ماندگان و خرسان 3 را با گفتمان خشونت‌آمیز به انحراف بکشد بدانیم که او از ما نیست
انصاریان ضمن اینکه از جمعیت حاضر خواست با کنش متمدانانه درخواست خود را پیگیر باشند گفت: ما در قرن 21زندگی می‌کنیم ما موظف هستیم معاصر معاصر با عصری که در آن زندگی می‌کنیم رفتارمتمدنانه داشته باشیم و هرجا کسی خواست این جریان را با گفتمان خشونت‌آمیز به انحراف بکشد بدانیم که او از ما نیست.
وی خاطر نشان کرد: ما اندیشمندان زیادی داریم می‌توانیم لوایح درست بنویسیم وضعیت را سروسامان دهیم اگر ما موضعمان موضع خشم باشد بیش‌از آن‌که کنشگر باشیم واکنشگر هست.
انصاریان ابراز داشت: ما باید در کنار کارزارهاو تجمعات مسالمت‌آمیز ،کارزارهای اینترنتی داشته باشیم و اجازه ندهیم از کارزارهای ما سوء استفاده می‌شود.
دنا برای ما مثل فردوسی و شاهنامه است که مربوط به همه ایران است
این فعال محیط زیستی تصریح کرد:ما باید رشته‌های همدلی را در خارج از استان همراه کنیم چراکه دنا مال همه ایرانیان است دنا یک هویت مردمی است دنا برای ما مثل فردوسی و شاهنامه است که مربوط به همه ایران است. چو ایران نباشد تن من مباد ما باید هوشمندانه‌تر و کنشگران تر و با زبان عصری که در آن زندگی می‌کنیم مطالبه حقمان را داشته باشیم.
ازلحاظ فقهی و شرعی زدن سد ماندگان و خرسان 3 حرام شرعی و فقهی است
در ادامه حجت السلام نظری دانشجوی دکتری حوزه با عنوان مخالف سد ماندگان و خرسان 3 گفت: طبق تحقیقاتی که من انجام داده‌ام استان اصفهان شصت و پنج هزار حلقه چاه دارد که از این تعداد بیست و یک‌هزار حلقه چاه غیرمجاز است.
نظری افزود: فقط مازاد برداشت اصفهان از این چاه‌ها 500میلیون مترمکعب است این آمار وقتی خودش را بیشتر نشان می‌دهد که بدانیم سد ماندگان و خرسان سرجمع 600میلیون مترمکعب آب آورده دارند آیا شما خداشناس هستین من آخوند می‌گویم از لحاظ فقهی و شرعی زدن سد ماندگان و خرسان 3 حرام شرعی و فقهی است.
مدیریت کویری (سمنان ،کرمان، یزد ،اصفهان) در ایران بر کلیه ساختارهای اقتصادی صنعتی کشاورزی محیط‌زیست آب و .... و سیاست‌گذاری‌های کلان در حوزه‌های مختلف در سه دهه اخیر غیرقابل‌انکار است ، به‌نحوی که بخش عمده وضعیت فعلی ما به‌خصوص در حوزه آب محصول فکر و عملکرد این مسئولان است که گسترش صنایع آب بر و کشاورزی در کم آب ترین نقاط ایران (یزد و اصفهان )از آن جمله است .
قطعاً ادامه این وضعیت یعنی مدیریتی که مسئله آب و محیط‌زیست در ایران را به سطح از نابودی کشانده، نابودی زاگرس و در پی آن نابودی ایران است پس به‌راحتی می‌توان نتیجه‌گیری کرد که آن‌چه موجودیت ایران را تهدید می‌کند مدیریت ناصحیح این موضوع است نه دفاع از آخرین ذخیره‌های زیست بومی ایران !
گفتنی است اصفهان یکی از شهرهای تاریخی ایران است که به‌واسطه تاریخی غنی، بناهای تاریخی و فرهنگی بسیاری که دارد همواره مهد و پایتخت فرهنگ و هنر ایران در دوره‌های مختلف، بوده است , و این حجم از داشتن صنایع اب بر در این شهر تاریخی به دلیل مازاد برداشت از منابع زیرزمینی و چاه ها خطر فرونشت این استان را به شدت تهدید می کند.