گروه سیاسی- رسانه‌های روسی در گزارشی از سفر کاری مشترک ویتالی ساولیف و الکسی اورچوک معاونان نخست‌وزیر روسیه به تهران در روز دوشنبه سوم دی‌ماه ۱۴۰۳، هدف این سفر را حل و فصل مسائل طرح‌های مشترک دو کشور در عرصه حمل و نقل و لجستیک گزارش دادند.
ساولیف معاون نخست‌وزیر روسیه در این باره گفت:‌ هدف هیأت روسی از سفر به تهران، حل و فصل مسائل حمل و نقل و لجستیک با ایران خواهد بود.
ساولیف خاطرنشان کرد: ایران یک شریک استراتژیک برای ما است، البته ما موضوعات مشترک زیادی داریم که قرار است در مورد آنها بحث کنیم از جمله در زمینه حمل و نقل دریایی، زمینی، ریلی و هوایی و طرفین آماده هستند که گام‌های بعدی را برای توسعه مناسبات دوجانبه بردارند.
معاون نخست‌وزیر روسیه گفت: موضوعاتی که قرار است در بالاترین سطح در مورد آنها بحث کنیم، مورد علاقه هر دو کشور است.
وی افزود: توسعه کریدورهای حمل و نقل و لجستیک اولویت اصلی در مذاکرات ما در تهران است. ما به حل و فصل مباحث مرتبط با قرارداد بین دولت‌های دو کشور که اردیبهشت ۱۴۰۲ برای ساخت خط ریلی رشت – آستارا ادامه خواهیم داد.
ساولیف با بیان اینکه منابع مالی مورد نیاز برای ساخت راه‌آهن رشت – آستارا از سوی طرف روسی تأمین شده است، گفت: روسیه در حال مذاکره با ایران درباره تاریخ شروع عملیات اجرایی این طرح است.
وی خاطرنشان کرد: روسیه آماده ساخت این خط ریلی است، در این میان، مسائلی وجود دارد که باید با طرف ایرانی در میان بگذاریم. بودجه مورد نیاز تخصیص داده شده است و همه موارد درباره ساخت این طرح بین طرفین توافق شده است.
معاون نخست‌وزیر روسیه همچنین اظهار داشت: در حال حاضر بسیاری از کشورها خواهان مشارکت در ساخت یکی از مسیرهای کریدور حمل و نقل بین المللی شمال-جنوب هستند.
خبرگزاری روس نوشت که دو مقام ارشد روس در تهران با رئیس جمهور، معاون اول رئیس‌جمهور و وزیر راه و شهرسازی جمهوری اسلامی ایران دیدار خواهند داشت.
بنا بر این گزارش، روسیه و ایران در ۱۷ می ۲۰۲۳ (اردیبهشت ۱۴۰۲) قراردادی را برای ساخت راه آهن رشت - آستارا امضا کردند. این مسیر بخش‌های ریلی غربی کریدور حمل‌ونقل بین‌المللی شمال - جنوب را به هم متصل می‌کند و بازده اقتصادی مسیر ترانس خزر را افزایش می‌دهد. مسکو برای اجرای این پروژه ۱.۳ میلیارد یورو وام بین دولتی به تهران اختصاص می دهد، در حالی که کل هزینه ساخت آن، ۱.۶ میلیارد یورو برآورد شده است.
به گزارش ایرنا، کریدور شمال – جنوب که در آغاز راه، محصول اراده و عزم روسیه، ایران و هند در سال ۲۰۰۰ میلادی برای ایجاد گذرگاه حمل و نقل بار بود، در طول سال های بعد، شاهد پیوستن شمار دیگری از کشورها به این مسیر ترانزیتی بود.
آنچه برای این کشورها در پیوستن به این مسیر ترانزیتی انگیزه بخش بود این بود که مسیرهای متداول برای ارسال کالا از هند به سمت سن پترزبورگ روسیه که از کانال سوئز عبور می‌کند، حدود ۱۴ هزار و ۵۰۰ کیلومتر طول دارد اما کریدور شمال - جنوب تنها هفت هزار و ۲۰۰ کیلومتر است که بهره گیری از این ظرفیت، ۴۰ درصد زمان ترانزیت و ۳۰ درصد هزینه های حمل و نقل را کاهش می دهد.
مسیر غربی کریدور شمال – جنوب که کشورهای روسیه، جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان را شامل می‌شود، از نظر ریلی دارای حلقه مفقوده‌ای به مسافت ۱۶۲ کیلومتر بین رشت و آستارا است. ایران و روسیه اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲ برای ساخت این خط ریلی، تفاهم‌نامه همکاری امضا کردند. با اجرایی شدن این توافق برای احداث این مسیر ریلی عملاً جنوب آسیا از طریق کوتاه‌ترین مسیر ریلی بین سن پترزبورگ و خلیج فارس به شمال اروپا متصل خواهد شد.
پیش از این، «مسعود پزشکیان» رئیس‌جمهور شنبه ۲۶ آبان ۱۴۰۳ در نشستی با وزیر راه و شهرسازی و سفیر ایران در روسیه، ضمن بررسی آخرین گزارش‌ها، بر تسریع در ساخت کریدور خط آهن شمال جنوب از مسیر آستارا به رشت تأکید کرد.
در این نشست آخرین اقدامات مربوط به ساخت کریدور ریلی شمال - جنوب از آستارا به رشت و نیز خط آهن پارس آباد به بندر عباس مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
رئیس‌جمهور در این جلسه با تاکید بر سرعت‌بخشی عملیات تملک اراضی در طول این مسیر گفت: تملک اراضی در طول این مسیر باید هر چه سریع‌تر انجام شود. تمامی دستورات لازم برای تأمین منابع لازم جهت تملک اراضی صادر خواهد شد و لازم است وزارت راه و شهرسازی هر چه سریع‌تر این کار را انجام دهد.
در این جلسه فرزانه صادق، وزیر راه و شهرسازی ضمن توصیف موانع پیش روی این پروژه اصلی‌ترین مانع را محدودیت منابع در تملک اراضی دانست که رئیس جمهور دستور مساعدت در این زمینه را صادر کرد.
در این پیوند، سفیر جمهوری اسلامی ایران در روسیه پیش‌ از آن با رد شایعات مطرح شده در شبکه‌های اجتماعی درباره طرح خط ریلی رشت – آستارا به ایرنا گفت: نه روس‌ها از ساخت این خط عقب‌نشینی کرده‌اند و نه مشکل جدی وجود دارد؛ تنها باید کل زمین‌های مسیر تملک شود.
کاظم جلالی افزود:‌ روس‌ها وامی که قرار است برای ساخت این خط ریلی پرداخت کنند را پذیرفته‌اند، سود این وام و مدت زمان ساخت خط ریلی در تعامل طرفین مشخص شده است.
سفیر ایران در مسکو گفت: روس‌ها انتظار دارند که کل مسیر ۱۶۲ کیلومتری خط ریلی راه‌آهن رشت – آستارا برای انجام مطالعات در دسترس کارشناسان آنها قرار گیرد و آنها پس از انجام کامل مطالعات، احداث این خط ریلی را آغاز کنند.
وی اظهار داشت: بر خلاف رویه‌ای که در کشور ما در مطالعه و اجرای مرحله به مرحله طرح‌ها وجود دارد،‌ روس‌ها با توجه اهمیت پروژه و لزوم پیشگیری از حوادث احتمالی با توجه به وضعیت جغرافیای منطقه، انتظار دارند که ابتدا کل زمین، تملک و سپس مطالعات به صورت کامل انجام شود.
جلالی با بیان اینکه مسئولان کشور، اهمیت بسیار زیادی برای این پروژه و تملک زمین مورد نیاز قائل هستند، گفت: بنا بر این، نه روس‌ها عقب‌نشینی کرده‌اند و نه مشکل جدی در روند این پروژه وجود دارد.
وی تصریح کرد: طبیعی است که فرایند تملک زمین، هم زمان‌بر است و هم اینکه باید با تدبیر مسئولان، کار پیش رود تا روند اجرای پروژه به شکل مطلوبی دنبال شود.
رئیس‌جمهور: عزم دولت ایران برای تکمیل راهگذر شمال-جنوب جدی است
رئیس جمهور در دیدار معاون نخست وزیر روسیه، درباره گسترش روابط دوجانبه و راهکارهای تسریع و تکمیل راهگذر راهبردی شمال–جنوب گفت‌وگو کرد.
به گزارش ایسنا، مسعود پزشکیان ظهر امروز دوشنبه در دیدار با «ویتالی ساویف» معاون نخست وزیر روسیه با بیان اینکه اجرای خط‌ آهن رشت-آستارا در چارچوب توافقنامه فیمابین ایران و روسیه در اولویت برنامه‌های ما است و مصمم به اجرای آن هستیم، اظهار کرد: ایران به مفاد این توافقنامه پایبند است و طرف روسی می‌تواند هر چه سریع‌تر نقشه‌برداری‌ها از مسیر و مقدمات اجرای پروژه را آغاز کند. ما مطابق توافق، تملک اراضی مسیر و ارائه اسناد و تعهدات را در زمان مقرر انجام خواهیم داد.
رئیس جمهور افزود: دولت ایران بر اجرای این توافقنامه تأکید دارد و وزیر راه و شهرسازی ما مسئول پیگیری این توافقنامه است.
معاون نخست وزیر روسیه نیز در این دیدار ضمن ابلاغ سلام گرم رئیس جمهور و نخست‌وزیر کشورش به دکتر پزشکیان، از وی برای سفر به روسیه در روزهای ابتدایی سال ۲۰۲۵ دعوت به عمل آورد و گفت: دولت روسیه خود را برای این سفر و مذاکرات و توافقات آن آماده می‌کند.
«ویتالی ساویف» با اشاره به توافقنامه اجرای خط‌آهن راهگذر آستارا-رشت، بر اراده دولت متبوعش برای اجرای این توافقنامه تأکید کرد و ادامه داد: طرف روسی خط اعتباری لازم را تأمین کرده و ضمن همکاری با دولت آذربایجان برای کریدور شمال-جنوب خواهان اجرای این توافقنامه از سوی ایران است.
وی با اشاره به اینکه دولت روسیه خواستار سرعت بخشیدن به روند اجرای این توافق است، تصریح کرد: روسیه و آذربایجان با هم توافق کردند، آن بخش از این خط‌آهن که در خاک آنها قرار دارد، مدرن و به‌روزرسانی شود و از دولت ایران نیز می‌خواهیم که به تأمین تمهیدات لازم برای مدرن و نوسازی این خط در خاک کشورش کمک کند.
معاون نخست وزیر روسیه حمل و نقل کالا از روسیه به ایران و بالعکس را رو به رشد توصیف کرد و گفت: انتظار می‌رود با اجرای توافقنامه خط‌آهن آستارا-رشت بتوانیم در مرحله اول به ظرفیت انتقال ۱۵ میلیون تن کالا میان دو کشور برسیم.