به آخرین نفس‌های سال رسیده‌ایم. سال ۱۴۰۳ پر از چالش‌ها و تلخی‌ها بود که در کنار برخی دستاوردها، تأثیرات عمیقی بر جامعه و سیاست کشور گذاشت. یکی از مهم‌ترین وقایع تلخ این سال، سقوط هلی‌کوپتر حامل آقای سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور وقت ایران، بود که منجر به فقدان ایشان و تعدادی از همراهان‌شان شد.
در کنار این حادثه، با چالش‌های اقتصادی جدی نیز مواجه بودیم. تورم بالا، کاهش ارزش پول ملی و مشکلات معیشتی همچنان فشار زیادی بر مردم وارد می‌کرد. تحریم‌های بین‌المللی و نوسانات قیمت نفت نیز به این مشکلات دامن می‌زد.
سالی که گذشت، رونمایی از انواع ناترازی‌ها بود.
۱. ناترازی بودجه
دولت در سال ۱۴۰۳ با کسری بودجه قابل‌توجهی مواجه بود. این کسری بودجه ناشی از کاهش درآمدهای نفتی به دلیل تحریم‌ها و کاهش صادرات نفت بود. از سوی دیگر، هزینه‌های جاری دولت، از جمله پرداخت یارانه‌ها، حقوق کارمندان و هزینه‌های پروژه‌های عمرانی، افزایش یافته بود. برای جبران این کسری، دولت به روش‌هایی مانند استقراض از بانک مرکزی، افزایش پایه پولی و فروش اوراق بدهی روی آورد که این اقدامات به نوبه خود باعث افزایش نقدینگی و تورم در اقتصاد شد.
۲. ناترازی در تراز پرداخت‌ها
تراز پرداخت‌های ایران در این سال با عدم تعادل مواجه بود. کاهش درآمدهای نفتی و محدودیت‌های تجاری ناشی از تحریم‌ها باعث کاهش ورود ارز به کشور شد. از سوی دیگر، نیاز به واردات کالاهای اساسی و واسطه‌ای باعث افزایش تقاضا برای ارز شد. این عدم تعادل بین عرضه و تقاضای ارز، فشار زیادی بر بازار ارز وارد کرد و باعث کاهش ارزش پول ملی (ریال) در برابر ارزهای خارجی شد.
۳. ناترازی در بخش بانکی
بخش بانکی ایران در سال ۱۴۰۳ با مشکلات ساختاری مواجه بود. حجم بالای بدهی‌های معوق، ناترازی بین دارایی‌ها و بدهی‌های بانک‌ها و سیاست‌های نادرست اعطای تسهیلات باعث شد تا بسیاری از بانک‌ها با مشکلات نقدینگی مواجه شوند. این ناترازی در بخش بانکی، توانایی بانک‌ها برای تأمین نیازهای مالی بخش‌های تولیدی و اقتصادی را کاهش داد و به رکود اقتصادی دامن زد.
۴. ناترازی در بخش انرژی
ایران با وجود داشتن ذخایر عظیم نفت و گاز، در سال ۱۴۰۳ با ناترازی در بخش انرژی مواجه بود. مصرف بالای انرژی در داخل کشور، یارانه‌های سنگین و عدم سرمایه‌گذاری کافی در بخش‌های بالادستی و پایین‌دستی صنعت نفت و گاز و برق باعث شد تا ایران نتواند به طور کامل از ظرفیت‌های خود در این بخش استفاده کند. این ناترازی باعث کاهش صادرات انرژی، کاهش تولید و کاهش درآمدهای ارزی شد.
تحولات حوزه سیاسی سال ۱۴۰۳
سال ۱۴۰۳ شروع کار مجلس دوازدهم و دولت چهاردهم بود. فضای سیاسی ایران با تغییر دولت، تغییرات زیادی داشت. دولت دکتر پزشکیان با شعار «وفاق» در داخل و کاهش تنش در خارج مستقر شد. اما شروع کار دولت با حوادث سهمگین و غمگین همراه شد. ترور اسماعیل هنیه در روز تحلیف، شهادت سید حسن نصرالله، سقوط دولت اسد، پیروزی ترامپ و سیاست تهاجمی‌اش و ارسال نامه به ایران در خصوص «یا مذاکره یا فشار حداکثری!» رخدادهای پی‌درپی عرصه بین‌الملل را متحول ساخته است و کار دولت چهاردهم را در مقیاس ناترازی‌های داخلی سخت کرده است.
اما یکی از محاسن دولت کنونی این است که شخص آقای پزشکیان در منظومه اعتماد نظام قرار دارد و این امید ایجاد شده است تا از رهگذر شعار وفاق، قدمی در جهت حل ابربحران‌های کشور و تغییر و اصلاح برخی سیاست‌ها در سال ۱۴۰۴ برداشته شود.
سال ۱۴۰۴ مطابق سند چشم‌انداز، بنا بود سال جشن رسیدن به سکوهای اول جهانی و منطقه‌ای باشد، ولی به دلایل مختلف سال حسرت و البته امید به گره‌گشایی خواهد بود.