فلزات کمیاب، عناصر کمیاب یا خاک‌های کمیاب، نام‌های مختلف برای یک مقوله هستند. اگرچه رایج‌ترین نام آن ها- فلزات کمیاب- است؛ اما نام صحیح آنها در علم شیمی- عناصر خاکی کمیاب « Rare Earth Elemente» یا به اختصار« REE» هستند. زیرا عناصر شیمیایی جدول تناوبی مندلیف « Periodic Table» هستند که از ۱۱۸ عنصر که اولین آن ها هیدروژن و آخرین عنصر اوگانسون است، تشکیل شده اند. این عناصر یا فلزات در واقع کمیاب نیستند؛ بلکه در پوسته زمین و رسوبات زمین شناسی فراوان هستند، اما اغلب پراکنده و غیر متمرکز هستند و ممکن است با سایر مواد و فلزات مخلوط شوند که استخراج آن ها را دشوار و نیازمند پروسه و فرآیند جداسازی پیچیده و پرهزینه می‌کند. خانواده فلزات یا عناصر کمیاب شامل ۱۷ عنصر از جدول تناوبی هستند؛ این فلزات دارای ویژگی‌های استثنایی هستند و در تمام صنایع پیشرفته و فناوری‌های جدید کاربرد دارند؛ می‌توان آن ها را در تولید قطعات الکترونیکی، رایانه‌ها، تلفن‌های هوشمند و باتری‌های خودروهای برقی، موشک یافت؛ همچنین از آن ها در ساخت آهن رباهای فوق العاده قوی « یک آلیاژ که از نئودیمیم، آهن و بور» تشکیل شده در توربین‌های بادی،پنل های خورشیدی و بسیاری از کاربردهای دیگر استفاده می‌شود. عناصر کمیاب بخش جدایی ناپذیری از انقلاب صنعتی جدید در انرژی‌های سبز هستند. درست روز چهارشنبه ۱۸ تیر ۱۴۰۴ هجری شمسی، دونالد ترامپ رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا،پنج تن از همتایان آفریقایی خود را برای صرف ناهار به بیضی کاخ سفید دعوت کرد، رهبران کشورهای لیبریا، سنگال، موریتانی گینه بیسائو و گابن برای یک سفر سه روزه به آمریکا رفتند تا درباره مسائل بازرگانی،سرمایه‌گذاری و امنیت مذاکراتی انجام دهند ولی رئیس جمهور آمریکا انگیزه اصلی خود از این دیدارها را برای خبرنگاران صریح توضیح داد و گفت که سرزمین‌های این ۵ کشور آفریقایی دارای عناصر بسیار با ارزش، معادن فوق العاده، ذخایر بزرگ نفت و آدم‌های بسیار خوب است؛ به گفته او کمتر جایی در جهان توانایی‌های اقتصادی بالقوه آفریقا را داراست؛ دونالد ترامپ که میزبان رهبران این ۵ کشور آفریقایی است از فرط ذوق زدگی گاف داد و به رئیس جمهور لیبریا گفت که چقدر خوب انگلیسی حرف می‌زند، وی این زبان را کجا یاد گرفته است، فارغ از اینکه زبان رسمی لیبریا،انگلیسی است و این گاف ترامپ صدای منتقدان به ویژه دموکرات هارا به شدت درآورده است که او از تاریخ این کشور هیچ اطلاعاتی ندارد و آبروی ایالات متحده را خدشه دار کرده است. دونالد ترامپ که در دوره اول ریاست جمهوری اش کنجکاوی یا علاقه ای نسبت به آفریقا نشان نمی‌داد؛ کم کم متوجه حضور تصاعدی و فزاینده چینی‌ها در آفریقا شده و فهمیده است که نمی‌تواند این قاره بزرگ را نادیده بگیرد. ترامپ از آغاز دوره دوم ریاست جمهوری اش به ویژه بر اهمیت تصاحب ثروت‌های زیرزمینی و عناصر کمیاب تأکید داشته، چنانکه در چارچوب مذاکرات آتش بس با اوکراین، پیش از هر چیز به عناصر کمیاب این سرزمین می‌اندیشید. اوکراین صاحب ذخایر بزرگ فلزات کمیاب چون لیتیوم و تیتانیوم است. همچنین در توافق صلح دو هفته پیش که با میانجی‌گری و وساطت آمریکا میان رواندا و جمهوری دموکراتیک کنگو امضا شد، ترامپ همچنان در فکر مزایایی بود که احیاناً از خاک این دو کشور آفریقایی نصیب آمریکا خواهد شد. ۵ کشوری که به آمریکا با دعوت رسمی ترامپ سفر کرده‌اند همگی در غرب آفریقا واقع شده‌اند و مستقیماً به اقیانوس اطلس دسترسی دارند؛ از غنی‌ترین سرزمین‌های این قاره به شمار رفته و به ویژه ذخایر بزرگ طلا و عناصر کمیاب دارند. محمد وار شیخ غزوانی، رئیس جمهور موریتانی در میهمانی کاخ سفید، با تمجید فراوان از کشور خود گفت که ما معادن زیادی داریم، عناصر کمیاب، کانسنگ‌های نادر و همچنین صاحب منگنز و اورانیوم هستیم و دلایل خوبی نیز در دست داریم که حاکی از وجود لیتیوم و عناصر دیگر است، بشیر فای جمعه، رئیس جمهور سنگال به نوبه خود به همه سرمایه‌گذاران آمریکایی بابت ثبات سیاسی کشورش اطمینان خاطر داد و ذخایر نفت و گاز سنگال را به رخ حاضرین در بیضی کاخ سفید کشید. بریس کلوتر نگوما، رئیس جمهور گابن، با تأکید بر ثروتمند بودن کشورش یادآوری کرد که گابن فقط ۲ میلیون جمعیت دارد ولی تنوع بزرگی از مواد خام،ذخایر نفت و گاز دارد؛ او در پایان گفت که ما بسیار مایل هستیم که همه این منابع مورد بهره‌برداری قرار گیرد. ایران کشوری با ذخایر متنوع و متعدد از عناصر کمیاب و مواد معدنی حیاتی برای اقتصاد جهانی شناخته شده است؛ ایران ذخایر عناصر کمیاب خاکی را به ویژه در مناطقی مثل خراسان و یزد شناسایی کرده است؛ به تازگی منابع بسیار خوبی از لیتیم در کشور شناسایی و کشف شده است. توسعه این منابع می‌تواند ایران را به عنوان یک کنشگر و بازیگر مهم در بازار جهانی عناصر کمیاب معرفی کرده و اتکاء به منابع چینی را کاهش دهد. در واقع ایران با داشتن معادن بزرگی نظیر سرچشمه و سونگون یکی از بزرگترین تولید کنندگان مس پس از شیلی در جهان قلمداد می‌شود؛ همچنین ایران دارای ذخایر بزرگ سنگ آهن به ویژه در منطقه بافق یزد است و دهمین تولید کننده فولاد در جهان به شمار می‌رود، ایران دارای چندین معدن طلا از جمله معادن زرشوران، تکاب و موته گلپایگان است و ذخایر کروم به ویژه در منطقه سبزوار مشهد و ذخایر عظیم منگنز در ایران در منطقه بافق که در تولید فولاد و باتری کاربرد دارد. عناصر کمیاب در رشته کوه‌های زاگرس؛ لانتانیم-La- سریم-Ce- و نئودیمیم-Nd- قابل کاوش است و همچنین رشته کوه های البرز نیز بعضی از عناصر کمیاب را در خود جای داده است؛ چندین پهنه گسلی فعال در ایران-۱۲۰ گسل- میزبان ذخایر قابل توجهی از عناصر کمیاب خاکی هستند؛ توسعه این منابع می‌تواند اثر قابل توجهی بر اقتصاد ایران و زنجیره تأمین جهانی مواد معدنی حیاتی داشته باشد. اتحادیه اروپا، آمریکا و ژاپن سرمایه‌گذاری را در معادن جایگزین مثل « استرالیا، ویتنام و برزیل» یا فناوری‌های بازیافت عناصر کمیاب را افزایش داده‌اند تا وابستگی به چین را کاهش دهند و در این خلال ایران نیز می‌تواند وارد این کریدور عناصر کمیاب و انقلاب صنعتی جدید در دنیا شود و چین و روسیه که شرکای استراتژیک ایران قلمداد می‌شوند و همچنین اتحادیه اروپا با سرمایه‌گذاری در معادن جایگزین- سرچشمه، سونگون و بافق- ایران را هم به این بازار بزرگ ترانزیت عناصر کمیاب در دنیا وارد کنند و باعث شکوفایی اقتصاد کشور شوند.