گروه جامعه - آیا خیابان‌های ما به زودی شاهد حضور زنانی خواهد بود که بدون دغدغه با موتورسیکلت‌هایشان پیچ می‌زنند؟ آیا مجلس یازدهم می‌خواهد نام خود را با تصویب قانونی گره بزند که دهه‌هاست به تعویق افتاده است؟ اظهارات تازه نائب رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس نشان می‌دهد که پاسخ به این پرسش‌ها می‌تواند به زودی «آری» باشد.
«مریم قاسمی»، شنیدن این جمله از زبان نماینده مجلس که «بعید است مخالفتی داشته باشند.» کافی است تا آرزوی قدیمی بسیاری از زنان ایرانی یک قدم به واقعیت نزدیک‌تر شود. حالا مجلس در آستانه تصمیمی تاریخی قرار گرفته است؛ صدور گواهینامه موتورسیکلت برای بانوان. اما این پایان ماجرا نیست، بلکه آغاز یک راه پرچالش است.
به گزارش برنا، حالا به نظر می‌رسد رویای داشتن گواهینامه موتورسیکلت برای بانوان ایرانی، دیگر یک آرزوی دور نیست. بر اساس اظهارات اخیر حجت‌الاسلام غضنفرآبادی، نائب رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی، این خواسته در آستانه تبدیل شدن به قانون قرار دارد. وی می‌گوید:«بعید است نمایندگان مخالفتی داشته باشند.» این جمله، نوید بخش تصویب قانونی است که می‌تواند نقش اجتماعی و تحرک بانوان را متحول کند.
چراغ سبز مجلس از پشت چراغ قرمزهای سنت
تحلیلی که از سخنان غضنفرآبادی برمی‌آید، حاکی از آن است که مجلس در مسیر تصویب این لایحه، مانع ایدئولوژیک و شرعی بزرگی نمی‌بیند. او به صراحت عنوان کرده است:«صدور گواهینامه موتورسیکلت برای بانوان به طور کلی ایراد قانونی ندارد.» این جمله، سنگ بنای اصلی امیدواری است.
سارا محمدیان، دانشجوی ۲۵ ساله علوم اجتماعی که آرزوی خرید یک موتورسیکلت را دارد، در واکنش به این خبر می‌گوید:«این حرف نماینده مجلس برای امثال من یعنی اینکه داریم دیده می‌شیم. یعنی می‌فهمند که موتور سواری برای ما فقط برای تفریح نیست، برای رفتن به محل کارمان، برای رسیدن به دانشگاه و برای رسیدن به حق شهروندی‌مان است. ما به یک وسیله نقلیه مستقل و مقرون به صرفه نیاز داریم.»
نگرانی اصلی؛ امنیت است یا محرومیت؟
غضنفرآبادی اما در ادامه، به ملاحظات قانونی، شرعی و عرفی و نیز یک نگرانی مشخص اشاره می‌کند:«یک نگرانی که وجود دارد این است که... آمار خانم‌هایی که دچار حوادث منجر به جرح یا فوت با موتور می‌شوند به شکل قابل توجهی بالا برود.»
مینا احمدیانی، کارشناس حوزه حمل و نقل و ترافیک، در تحلیل این نگرانی به خبرنگار برنا می‌گوید: «نگرانی بجایی است، اما راه حل آن ممنوعیت نیست، بلکه مدیریت خطر است. خطر موتورسیکلت ذاتی است و به جنسیت ربطی ندارد. راه حل، برگزاری دوره‌های اجباری و بسیار حرفه‌ای آموزش رانندگی، فرهنگ‌سازی برای استفاده از کلاه و تجهیزات ایمنی، و تقویت قوانین برخورد با متخلفان است. ما باید محیط را امن کنیم، نه اینکه شهروندان را به بهانه ناامنی از حق خود محروم کنیم.»
برای بسیاری از زنان، این موضوع فراتر از یک وسیله نقلیه است. پاکان شاه اویسی، یک هنرمند ۳۰ ساله، می‌گوید:«اتوبوس و تاکسی زمان مرا می‌دزدد. با موتورسیکلت می‌توانم در زمان صرفه‌جویی کنم، راحت‌تر به کلاس‌هایم برسم و هزینه‌های رفت و آمدم را به شدت کاهش دهم. این برای من به معنای استقلال مالی و شخصی بیشتر است.» این احساس در میان بسیاری از زنان شاغل و دانشجو مشترک است. موتورسیکلت می‌تواند پاسخی عملی به یکی از بزرگ‌ترین دغدغه‌های زندگی شهری آنان باشد.
افق پیش رو؛ از «بعید نیست» تا «قطعی است»
نکته پایانی سخنان این نماینده مجلس، کلیدی‌ترین بخش برای آینده این طرح است:«بعید به نظر می‌رسد که نمایندگان مخالفتی با تبدیل شدن آن به قانون داشته باشند.» این جمله یک سیگنال سیاسی قوی است. در فضای کنونی مجلس، به نظر می‌رسد اجماعی در حال شکل‌گیری است که مانع اصلی تصویب چنین قوانینی را از سر راه بردارد. این موضوع می‌تواند نشان‌دهنده تحولی بزرگ‌تر در نگرش حکمرانان به نقش اجتماعی بانوان در عرصه عمومی باشد.
علیرضا رفیعی، حقوقدان و تحلیلگر مسائل اجتماعی، در این رابطه معتقد است:«این اظهارنظر را باید در چارچوب گفت‌وگوهای گسترده‌تر درباره حقوق شهروندی و حضور اجتماعی زنان دید. به نظر می‌رسد مجلس یازدهم تمایل دارد در برخی مسائل غیرچالشی که مطالبه عمومی قابل توجهی پشت آن است، گام‌های عملی بردارد. پیش‌بینی من تصویب این قانون با اکثریت قاطع آرا است، احتمالاً با الحاق موادی درباره الزامات آموزش ایمنی.»
اکنون نوبت، نوبت مجلس است
بانوان ایرانی، به ویژه در کلان‌شهرهایی مثل تهران که با معضل ترافیک و مشکلات تردد دست و پنجه نرم می‌کنند، مشتاقانه در انتظار تصویب این قانون هستند. این تغییر، تنها درباره یک وسیله نقلیه نیست؛ درباره حق انتخاب، استقلال شخصی و قدم نهادن در عرصه‌ای است که سال‌ها به روی بانوان بسته بود.
به نظر می‌رسد چرخ‌های موتورسیکلت‌ها به زودی نه فقط روی آسفالت خیابان‌ها، که روی متن قوانین ایران نیز به حرکت درخواهند آمد. حرکتی که اگر با آموزش و فرهنگ‌سازی همراه شود، می‌تواند فصل جدیدی از حضور پررنگ‌تر و ایمن‌تر زنان در جامعه را رقم بزند.