شورای امنیت با رد قطعنامه تمدید تعلیق تحریم‌های ایران، موج جدیدی از تحلیلها در این خصوص ایجاد کرده است. این رای‌گیری که در چارچوب مکانیسم ماشه فعال‌شده توسط بریتانیا، آلمان و فرانسه انجام شد، نتوانست رای لازم را کسب کند و به این ترتیب تحریم‌های شورای امنیت که ذیل توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ (برجام) تعلیق شده بودند، تا ۲۸ سپتامبر (۷ مهر) احیا خواهند شد.
در سایه تنش‌های فزاینده خاورمیانه، اروپا در آستانه یک آزمون حیاتی قرار گرفته است. پیشنهاد ایران در سپتامبر ۲۰۲۵ برای تعلیق مکانیسم اسنپ‌بک در ازای تعیین وضعیت اورانیوم غنی‌شده ۶۰ درصدی ایران، فرصتی برای احیای دیپلماسی به نظر می‌رسد، اما تردیدهای اتحادیه اروپا و قاطعیت فرانسه، این پیشنهاد را به چالش کشیده است.
مکانیسم اسنپ‌بک، بخشی از قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد (۲۰۱۵)، ابزاری برای بازگرداندن خودکار تحریم‌های پیش از برجام در صورت «عدم عمل قابل توجه به تعهدات» از سوی ایران است. این مکانیسم، که بدون امکان وتو توسط اعضای دائم شورای امنیت فعال می‌شود، در ۲۸ اوت ۲۰۲۵ توسط سه کشور اروپایی (فرانسه، آلمان و بریتانیا) فعال با مهلتی ۳۰ روزه برای مذاکره تا ۲۷ سپتامبر شد.
به گزارش فرارو، عبدالرضا فرجی راد، استاد ژئوپلیتیک و سفیر پیشین ایران در نروژ در گفتگو با فرارو به بررسی این موضوع پرداخته است:
عبدالرضا فرجی راد به فرارو گفت:«با توجه به این که هنوز یک هفته فرصت داریم تا روی مسئله مکانیسم ماشه کار کنیم، هنوز نمی توان در این باره با قطعیت صحبت کرد. لابه لای سخنان اخیر امانوئل مکرون نیز، اینطور استنباط می شد که وزیر خارجه به نوعی، صحبت کرد که حداقل بخشی از این صحبت ها مورد رضایت طرف غربی بوده و بخشی دیگر نیز باید به گونه ای مورد بررسی قرار گیرد که مورد قبول طرفین باشد. با توجه به این که فرصت سفر رئیس جمهور به نیویورک طی روزهای آتی را داریم و قرار است که رئیس جمهور با برخی از رهبران اروپایی ملاقات کند، بنابراین هنوز دریچه ها به طور کامل بسته نشده است.»
افزود:«مسئله ملاقات آقایان ویتکاف و عراقچی نیز توسط برخی رسانه ها منتشر شده است که بر اساس این ادعا، بعد از مکالمه تلفنی رخ داده است. بنابراین باید این احتمال را جدی گرفت که در روزها و لحظه های آخر بتوان به یک توافق رسید. بر اساس اخبار اعلامی درباره سفر آقای عراقچی به نیویورک، قرار است ایشان با رهبران اروپایی ملاقات کند و این به این معناست که اختیاراتی نسبی به رئیس جمهور داده می شود که بتواند پشت میز مذاکرات، بده بستان هایی انجام دهد. درواقع بیش از آن چه در مذاکرات آقای عراقچی با سه کشور اروپایی و خانم کالاس مطرح شده است. بنابراین با توجه به این موارد نباید مذاکرات را تمام شده بدانیم و این احتمال وجود دارد که در ساعات آخری که منتهی به اتمام زمان مکانیزم ماشه می شود، طرفین ایرانی و اروپایی به توافق برسند.»
سرنوشت مکانیسم ماشه به نیویورک بستگی دارد
این استاد ژئوپلیتیک در ادامه گفت:«مجموعه این مسائل در کنار یکدیگر، نشان می دهد که نمی توان با اطمینان گفت دیگر جایی برای توافق وجود ندارد و همه چیز به پایان رسیده است. به همین دلیل است که می گویم نمی توان هیچ چیز را تمام شده در نظر گرفت. اتفاقی که با پیشنهاد کره جنوبی در سازمان ملل و شورای امنیت مطرح شد و اکثریت رای مثبت دادند، نشان نمی دهد که همه چیز تمام شده است. البته با توجه به محدودیت زمان و محدودیت فرصت دیدارها در نیویورک، بعید به نظر می رسد که توافقی سریع با ایالات متحده شکل بگیرد. اما می توان اینطور حدس زد که پیشنهادات جدیدی از سوی ایران به ویتکاف داده شده یا داده شود. این نکته را هم فراموش نکنیم که با توجه به روحیات و شخصیتی که از ترامپ می شناسیم، ممکن است، لحظه آخر ملاقات را لغو کند. »
وی افزود:«در دیپلماسی، تا لحظه آخر نمی توان از قطعیت صحبت کرد. احتمالا شاهد ملاقات هایی در سازمان ملل بین رئیس جمهور ایران و رئیس جمهور فرانسه که روز دوشنبه به سازمان ملل خواهد رفت و استارمر نخست وزیر انگلستان و صدر اعظم آلمان خواهیم بود که می تواند مثبت باشد یا می تواند بدون هیچ نتیجه ای باشد. بنابراین باید این نکته را در نظر داشته باشیم که با توجه به این ملاقات ها، شاید مکانیسم ماشه برای 6 ماه به تعویق بیفتد. می توان اینطور گفت که فعلا همه چیز به وقایعی بستگی دارد که در نیویورک انجام می شود.»