همزمان با اعلام پی‌درپی کشورها برای شناسایی کشور مستقل فلسطین، سوالاتی درباره نیت واقعی کشورها و همچنین میزان اثرگذاری میدانی آن پدید آمده است.
به گزارش ایسنا، موج به‌رسمیت‌شناختن استقلال فلسطین از زمان آغاز جنگ نسل‌کشی در غزه شدت گرفته است اما این اقدام در مدت اخیر شدت بیشتری پیدا کرده است.
چرا کشورهای بیشتری فلسطین را به‌عنوان دولت به رسمیت می‌شناسند؟ فارغ از اینکه رژیم صهیونیستی هر روز به سیاست اشغالگرانه خود ادامه می‌دهد، ایده‌ همزیستی دولت فلسطین و دولت اسرائیل در کنار یکدیگر دهه‌هاست که از سوی مقامات غربی و عربی مطرح شده، اما اکنون از همیشه دورتر به نظر می‌رسد. آیا کشورهایی که دولت فلسطین را به رسمیت می‌شناسند، کاری برای جلوگیری از گسترش شهرک‌سازی‌ها انجام خواهند داد؟ به رسمیت شناختن دولت فلسطین توسط این کشورها در حال حاضر چه معنایی دارد و آیا چیزی را تغییر می‌دهد؟
پس از به رسمیت شناختن فلسطین به‌عنوان «دولت غیرعضو ناظر» در سازمان ملل در سال ۲۰۱۲، برخی کشورهای غربی از این اقدام به‌عنوان راهی برای تقویت جایگاه فلسطین در دیپلماسی جهانی حمایت کردند.
موج جدید به‌رسمیت‌شناختن فلسطین چقدر مهم است؟
تا اوت ۲۰۲۵، ۱۴۷ کشور دولت فلسطین را به رسمیت شناخته‌اند. سوئد اولین کشور بزرگ اروپایی بود که در سال ۲۰۱۴ این کار را انجام داد. اولین گام برای به‌رسمیت‌شناختن کشور فلسطین پس از ۷ اکتبر توسط سه کشور اروپایی اسپانیا، ایرلند و نروژ برداشته شد و آن‌ها در می ۲۰۲۴ کشور فلسطین را به‌رسمیت شناختند و حداقل ۶ کشور دیگر در مجمع عمومی سازمان ملل امسال اعلام کردند که آن را به رسمیت شناخته‌اند. این کشورها شامل بریتانیا و فرانسه، اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل و همچنین کانادا و استرالیا هستند.
کشورهای بنیان‌گذار اتحادیه اروپا شامل بلژیک و لوکزامبورگ نیز به این جمع پیوسته‌اند. کشورهای دیگری مانند آلمان به دلیل روابط استراتژیک با تل‌آویو و همچنین دلایل تاریخی، از به رسمیت شناختن فلسطین خودداری کرده‌اند. در این میان اسپانیا حمایت علنی‌تری از فلسطین انجام داده و آسمان و زمین خود را به‌روی اقداماتی که ماشین کشتار رژیم صهیونیستی را تامین می‌کنند، بسته است.
این موج جدید به دلایل زیادی مهم است، زیرا عموما کشورهایی در حال شناسایی استقلال فلسطین هستند که حامی سرسخت اسرائیل بوده‌اند و کشورهای ثروتمندی هستند که نفوذ زیادی بر تل‌آویو دارند.
خشم افکار عمومی از فجایع غزه
یکی از توضیحات و البته مهم‌ترین توضیح برای این اقدام، خشم از نسل‌کشی رژیم صهیونیستی در غزه است. این کشورها تحت فشار افکار عمومی قرار دارند، اما در اکثر موارد همچنان روابط تجاری خود با تل‌آویو را ادامه می‌دهند. مردم خشمگین‌اند و این کشورها سعی دارند با روش‌های غیرمستقیم اسرائیل را پاسخگو کنند.
از اکتبر ۲۰۲۳، رژیم صهیونیستی حداقل ۶۵ هزار و ۴۰۰ فلسطینی را در غزه کشته است که بیش از نیمی از آن‌ها زنان و کودکان بودند. داده‌های ارتش اسرائیل نشان می‌دهد ۸۳ درصد از کشته‌شدگان غیرنظامی بودند. طبق تحقیق گاردین و رسانه‌های دیگر، بیش از ۱۶۳۰۰۰ نفر زخمی شده‌اند و بیش از ۲ میلیون نفر آواره شده‌اند. بخش اعظم غزه به ویرانه تبدیل شده و اکنون قحطی به دلیل استفاده اسرائیل از غذا به‌عنوان سلاح جنگی رخ داده است.
شرایط در غزه نشان‌دهنده فاجعه‌ای انسانی است که باعث شده در کشورهای شمال جهانی، فشارهای داخلی برای انجام اقدامی افزایش یابد. در این شرایط، به رسمیت شناختن فلسطین به‌عنوان یک گام نمادین مهم تلقی می‌شود که می‌تواند توجه را به قوانین بین‌المللی معطوف کند و پیامدهای حقوقی داشته باشد.
آیا فلسطین شرایط یک «دولت» را دارد؟
از سوی دیگر، به رسمیت شناختن یک دولت به این معناست که کشوری، دولت دیگر را به‌عنوان موجودیتی مستقل و دارای حاکمیت به رسمیت می‌شناسد. چارچوب حقوقی بین‌المللی چهار معیار برای دولت بودن تعیین کرده است: قلمرو مشخص، جمعیت دائمی، تشکیل حکومت و توانایی برقراری روابط با دیگر دولت‌ها (اهلیت).
بسیاری از کارشناسان حقوق بین‌الملل معتقدند فلسطین این معیارها را دارد، اما برخی کشورها تأکید دارند که تصمیم آن‌ها بیشتر سیاسی است تا حقوقی. برخی از این کشورها، مانند کانادا و استرالیا، شروطی را برای به رسمیت شناختن فلسطین مطرح کرده‌اند، مثلاً اینکه تشکیلات خودگردان فلسطین که تنها بخشی از سرزمین فلسطین را کنترل می‌کند، سال آینده انتخابات برگزار کند و حماس در آن مشارکت نداشته باشد. این شروط انتقادهایی را برانگیخته، زیرا چنین شروطی برای احزاب سیاسی رژیم صهیونیستی که متهم به نسل‌کشی هستند، اعمال نشده است. این تبعیض عمیقاً نژادپرستانه تلقی می‌شود.
این اقدامات نمادین است یا تاثیرگذار؟
بدبینی زیادی وجود دارد که این موج جدید به رسمیت شناختن فلسطین تغییری معنادار ایجاد کند، زیرا این کشورها فشار کافی بر تل‌آویو برای اجرای قوانین بین‌المللی وارد نکرده‌اند و بیشتر بر عدم حضور حماس در دولت احتمالی آینده فلسطین تمرکز کرده‌اند. فرانسه اعلام کرده این شناسایی نمادین است و به همکاری نزدیک خود با تل‌آویو ادامه می‌دهد.
در طول ۵۸ سال اشغال، رژیم صهیونیستی هزینه سیاسی کمی بابت جنایات خود پرداخت کرده است. اگر کشورها از ابزارهای دیپلماتیک قوی مانند تعلیق فروش تسلیحات، لغو توافق‌نامه‌های تجارت آزاد یا منزوی کردن این رژیم استفاده کنند، ممکن است رفتار اسرائیل تغییر کند. به رسمیت شناختن فلسطین نباید صرفاً لفظی باشد، بلکه باید با اقدامات عملی همراه شود.
به رسمیت شناختن فلسطین؛ اعمال فشار اروپا بر رژیم صهیونیستی
کارشناس مسائل بین‌الملل معتقد است به رسمیت شناختن دولت فلسطین از سوی کشورهای اروپایی می‌تواند رژیم صهیونیستی را به لحاظ اقتصادی و سیاسی تحت فشار قرار دهد.
به گزارش ایسنا، در پی تداوم جنایت‌های رژیم صهیونیستی و اعتراضات و مخالفت‌هایی که تقریبا در اکثر کشورهای دنیا رخ داده، تعدادی از کشورها رسما کشور فلسطین را به رسمیت شناختند.
طی چند روز اخیر کشورهای بریتانیا، کانادا، استرالیا و پرتغال فلسطین را به رسمیت شناختند.
در ادامه این روند «امانوئل ماکرون» رئیس‌جمهور فرانسه در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک اعلام کرد که کشورش رسما دولت فلسطینی را به رسمیت می‌شناسد. او این اقدام را بخشی از تلاش‌ها برای پایان دادن به درگیری‌ها عنوان و تاکید کرد: هیچ چیز جنگ جاری در غزه را توجیه نمی‌کند.
انتظار می‌رود رفت و آمد کشورهایی که فلسطین را به رسمیت می‌شناسند به خاک این کشور به مرحله واقعی و عملی برسد
«صباح زنگنه» کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با ایسنا در تحلیل خود از به رسمیت شناختن دولت فلسطین توسط تعدادی از کشورهای اروپایی اظهار داشت: دولت فلسطین طبق مصوبات و قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل و مجمع عمومی این سازمان به رسمیت شناخته شده، اما این روند فعلی بیش‌تر درصدد است موضوع فلسطین را زنده کند.
وی افزود: اگر چه رژیم صهیونیستی توافقات سیاسی میان کشورهای دنیا را قبول ندارد، اما انتظار می‌رود این توافقات بین کشورهای جهان به یک توافقات دو جانبه و چند جانبه تبدیل شود و رفت و آمد این کشورها به خاک فلسطین به مرحله واقعی و عملی برسد.
نماینده پیشین ایران در سازمان همکاری اسلامی همچنین بیان کرد: اگر چنین شود، این امکان وجود دارد که شاهد تحولی باشیم، اما اگر در حد بیانیه و اعلامیه بماند همچنان رژیم صهیونیستی به جنایت‌های خود ادامه خواهد داد و اعتنایی به این مصوبه‌ها و بیانیه‌ها نخواهد کرد.
زنگنه در ادامه اظهار داشت: آنچه مورد نیاز فلسطین است تا عملیاتی گردد، علاوه بر جنبه حقوقی و سیاسی، جنبه‌های اجرایی در ممانعت از کشتار فلسطینی‌ها و اشغال سرزمین‌هاست و این جز با تشکیل نیروهای حافظ صلح و امنیت دولت فلسطین شکل نخواهد گرفت.
وی تصریح کرد: درواقع به وجود نیروی نظامی در صحنه اصلی نیاز دارد که این نیرو بتواند مانع از اقدامات جنایتکارانه اسرائیل شود، این که با ورود مواد غذایی، دارویی و تجهیز مناطق فلسطینی با منابع آب و برق و ... نیز می‌تواند شروع شود و اگر چنین باشد امیدی به این که دولت فلسطین تشکیل شود، وجود دارد.
این کارشناس مسائل بین‌الملل درباره تاثیر اقدامات اروپایی‌ها برای اعمال فشار به رژیم صهیونیستی نیز گفت: البته تاثیرگذار خواهد بود، زیرا بخش زیادی از اقتصاد رژیم اسرائیل در همین مبادلات تجاری با کشورهای اروپایی است و بسیاری از تولیدات سرزمین‌های اشغالی به کشورهای اروپایی ارسال می‌شود و اگر از خرید محصولات اسرائیلی امتناع کنند، به اقتصاد رژیم و همچنین از لحاظ سیاسی فشار وارد خواهد شد.