تحریم‌های ایالات متحده علیه دو شرکت بزرگ نفتی روسیه، «روس‌نفت» و «لوک‌اویل»، در حالی اعلام شد که ترامپ گفت برنامه دیدار سریع او با پوتین به تعویق افتاده، زیرا نمی‌خواهد «زمانش را تلف کند». این تازه‌ترین چرخش در تلاش‌های پرنوسان ترامپ برای پایان دادن به جنگ است، در حالی که پوتین همچنان از مواضع خود عقب‌نشینی نکرده است.
امید محسنی در برنا می نویسد: تحریم‌های آمریکا تا ۲۱ نوامبر اجرایی نمی‌شوند، زمانی که احتمالا غرب مترصد است تا ببیند این مهلت کوتاه ممکن است فرصتی برای تغییر نظر پوتین ایجاد کند.
اگرچه دولت ترامپ به خریداران نفت روسیه حدود یک ماه مهلت داده تا خود را با تحریم‌ها تطبیق دهند، اما از آنچه که خبر‌ها حکایت می‌کند بازار نفت پیام را زودتر از موعد دریافت کرده است. بهای جهانی نفت خام پنج درصد جهش کرد و به میانه ۶۰ دلار در هر بشکه بازگشت؛ زیرا بازار انتظار دارد بخشی از نفت روسی که تا دیروز به هند و چین می‌رفت، حالا بدون مشتری بماند یا حداقل دچار سکوت در نصمیم برای ادامه خرید شود.
سؤال اصلی این است: آیا این فشار اقتصادی و حملات فزاینده اوکراین به زیرساخت‌های انرژی و صنعتی روسیه، کرملین را وادار خواهد کرد به میز مذاکره بازگردد، یا پوتین مسیر مقاومت را ادامه می‌دهد؟ بسیاری از چهره‌های تأثیرگذار در مسکو که تا دیروز ترامپ را دست‌کم «غیرخصمانه» می‌دانستند، اکنون با واقعیتی تازه روبه‌رو شده‌اند. پس از اعمال تحریم‌ها، «دیمیتری مدودف» به صراحت بیان کرد که چنین تحریم‌هایی نشاندهنده نوعی اعلام جنگ بر علیه مسکو تلقی می‌شود. معاون شورای امنیت روسیه با اعلام اینکه دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا با اعمال تحریم‌های جدید و لغو دیدار با همتای روسی خود در بوداپست، وارد جنگ با روسیه شده است، تأکید کرد: ایالات متحده دشمن ما است و «صلح‌طلب» پر سر و صدا. مدودف افزود: «تلاش‌ها برای توجیه اقدامات ضدروسی ترامپ، نکته اصلی را تغییر نمی‌دهد: تصمیمات گرفته شده، یک اقدام جنگی علیه روسیه است و اکنون ترامپ کاملاً خود را با اروپای «دیوانه» همسو کرده است.» گرچه ماریا زاخارووا سخنگوی وزارت خارجه روسیه مواضع نرم‌تری نشان داد و از ادامه پیگیری‌ها برای نشست پوتین و ترامپ استقبال کرد و همه روزنه‌ها را نبست، اما به نظر می‌رسد اعمال تحریم‌های آمریکا برای مسکو مهم و قابل توجه بوده است.
چرا تحریم‌ها برای روسیه مهم است؟ احتمالا مهم‌ترین بخش اهمیت تحریم‌ها را باید به‌رغم تلاش‌های چین، روسیه و اعضایی از بریکس و شانگهای برای حذف دلار از معاملات، به تداوم سلطه دلار مرتبط دانست. از سوی دیگر، تمرکز مستقیم تحریم‌ها بر منبع اصلی صادرات نفتی روسیه است. در حالی که پیش‌تر برخی کشور‌ها واسطه‌ها یا پالایشگاه‌ها را هدف می‌گرفتند، واشنگتن مستقیماً سراغ تولیدکنندگان اصلی یعنی روس‌نفت و لوک‌اویل رفته است.
تهدید ضمنی هم روشن است: تحریم‌های ثانویه. هر بانک، بندر، شرکت یا فردی که با این دو غول نفتی معامله کند، خطر محروم‌شدن از سیستم مالی جهانی را به جان می‌خرد. برخی بانک‌های کوچک چین می‌توانند با کشورهایی، چون ایران به‌صورت جدا از سیستم مالی جهانی کار کنند، اما برای بازیگران بزرگ انرژی- که به سیستم بانکی بین‌المللی متصل‌اند- این کار غیرممکن یا بسیار سخت است.
ادعای رسانه‌های غربی بر این است که پالایشگاه‌های بزرگ دولتی چین اعلام کرده‌اند خرید نفت روسیه را کاهش می‌دهند. هرچند بخشی از واردات نفت چین از طریق خط لوله انجام می‌شود که تحریم‌ناپذیر به نظر می‌رسد، اما بازار چین نیز در حال کوچک‌شدن است. رسانه‌ها دیروز اعلام کردند در هند نیز روند مشابهی آغاز شده است. پالایشگاه‌ها گفته‌اند خرید نفت روسی را «بازتنظیم» می‌کنند، اقدامی که پس از تعرفه‌های تازه آمریکا علیه دهلی نو در ماه اوت سرعت گرفته است.
تحلیلگران مالی و اقتصادی معتقدند هوشمندی این اقدام در این است که واشنگتن به‌جای حمله به پالایشگاه‌ها، سراغ خود شرکت‌های مادر رفته. در نتیجه، همه نفت روسیه، چه از طریق لوله و چه از دریا، در معرض تحریم است و هر کسی که با روس‌نفت یا لوک‌اویل سر و کار دارد، خود نیز در معرض خطر قرار می‌گیرد.
با این وجود چهار ضربه پیاپی به انرژی روسیه در حال وارد آمدن است. تحریم جدید اتحادیه اروپا (بسته نوزدهم) که بیش از ۱۰۰ نفتکش از «ناوگان سایه» را در فهرست سیاه قرار داده و صادرات گاز مایع روسیه به اروپا را محدود کرده است. حملات اوکراین به پالایشگاه‌ها و انبار‌های سوخت روسیه، از جمله آتش‌سوزی بزرگ در پالایشگاه «ریازان» متعلق به رو‌س‌نفت و از سوی دیگر رفع محدودیت آمریکا برای هدف‌گیری دوربرد توسط ارتش اوکراین به زیرساخت‌های صنعتی روسیه اهمیت دارد؛ در شرایطی که فشار بازار جهانی نفت به دلیل مازاد عرضه و کاهش قیمت‌ها کرملین را زیر فشار بودجه و تامین مالی خواهد گذاشت. با این وجود تحلیلی روس‌ها از این شرایط احتمالا پیش‌بینی شده و قابل ارزیابی بوده است، جراکه مقام‌های روسی به‌رغم واکنش‌های تند از ناکام ماندن فشار‌های تحریمی سخن گفته‌اند. خبرگزاری دولتی ریا نووستی نیز در یادداشتی نوشت: «تحریم‌ها موثرند، مثل همیشه، اما کشنده نیستند، مثل همیشه.»
برخی تحلیلگران می‌گویند هنوز تردید زیادی درباره کارایی تحریم‌ها در واداشتن پوتین به عقب‌نشینی وجود دارد. اقتصاد روسیه تاکنون مقاوم مانده، هرچند نشانه‌هایی از فرسودگی در آن دیده می‌شود. توافق بر سر بسته جدید اتحادیه اروپا تقریبا یک ماه زمان برد. این بلوک تاکنون ۱۸ بسته تحریمی علیه روسیه تصویب کرده، اما دستیابی به اجماع بر سر جزئیات آنها زمان‌بر است. از سوی دیگر، مسکو نیز در دور زدن این تحریم‌ها مهارت یافته است.
اتحادیه اروپا روز پنج‌شنبه مجموعه جدیدی از تحریم‌های اقتصادی علیه روسیه وضع کرد؛ اقدامی که به بسته تحریم‌های تازه دولت رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، علیه صنعت نفت روسیه در روز گذشته افزوده می‌شود.
این بسته تحریمی در عین حال، پیروزی مهمی برای ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، به شمار می‌رود؛ کسی که مدت‌هاست خواستار مجازات شدیدتر روسیه از سوی جامعه جهانی بوده است.
زلنسکی در بروکسل گفت: «ما منتظر این روز بودیم. این تحریم‌ها مؤثر خواهند بود و این بسیار مهم است.» رهبران کشور‌های عضو اتحادیه اروپا در اجلاس بروکسل، دور تازه‌ای از تحریم‌ها علیه روسیه را اعلام کردند.