حقوقدان و تحلیلگر مسائل بین الملل با اشاره به اینکه در چند دهه گذشته هدف اصلی روایت‌پردازی‌های رژیم اسرائیل، جلوگیری از شکل‌گیری یک گفتمان دیپلماسی‌محور در فضای داخلی آمریکا و احتمالاً آغاز یک فرایند دیپلماتیک با ایران بوده، گفت: نباید اجازه داد فضا و روایت حاکم درباره ایران به‌صورت یک‌جانبه در انحصار اسرائیل و جریان‌های جنگ‌طلب قرار گیرد.
به گزارش ایرنا؛ «پیچیده» شاید نزدیک‌ترین توصیف درباره پرونده چند وجهی روابط ایران با کشورهای غربی اعم از آمریکا و اروپا و نیز نهادهای غربی چون آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است. در سایه این پیچیدگی که بیشنیه آن را غرب به تحریک رژیم اسرائیل ایجاد کرده است؛ راه‌های رسیدن به یک راه‌حل منطقی، منصفانه و دائمی برای حل چالش‌های موجود در روابط یا مسدود شده یا هزینه گام نهادن در آن‌ها به قدری بالا رفته که پذیرش ریسک را سخت کرده‌است.
سیدعباس عراقچی، وزیر خارجه در قالب گزارش سفر اصفهان به مردم که شامگاه جمعه ۵ دی ماه در کانال تلگرامی خود منتشر کرد، تلاش برای رفع تحریم را یکی از دو مسئولیت اصلی وزارتخارجه خوانده و نوشت: تحریم‌های ظالمانه آمریکا و برخی دیگر از کشورهای غربی، طی سال‌های طولانی هزینه‌های سنگینی بر اقتصاد کشور تحمیل کرده و فشار آن را مردم و فعالان اقتصادی با پوست و استخوان لمس کرده‌اند. وزارت امور خارجه در تمام این سال‌ها، حتی در پیچیده‌ترین و پرتنش‌ترین مقاطع، از این مأموریت اساسی غافل نبوده است. اما باید با صداقت گفت که رفع تحریم‌ها تنها از مسیر یک مذاکره واقعی، عادلانه و شرافتمندانه ممکن است؛ مذاکره‌ای مبتنی بر احترام متقابل و منافع دوطرفه، نه بر اساس زور، تهدید و زیاده‌خواهی.»
وزارت خارجه ایران چه در چند دور مذاکرات غیرمستقیم با ایالات متحده پیش از جنگ تحمیلی و چه پس از آن در قالب تلاش برای جلوگیری از فعالسازی سازوکار بازگشت تحریم های شورای امنیت موسوم به اسنپ بک، ابتکارهایی را برای رسیدن به توافقی تازه اما مبتنی بر راهبرد برد-برد به طرف مقابل پیشنهاد کرده بود که در هر دو مقطع زمانی با طرح مطالبه های حداکثری از سوی طرف مقابل روبه‌رو شد. با اینهمه جدا از وزارت خارجه، مقام های سابق، کارشناسان و تحلیل‌گران حوزه سیاست خارجی نیز پیشنهادهایی برای خروج از وضعیت فعلی مطرح کرده‌اند. پیشنهادهایی که خط تحلیلی واحد در همه آنها مقابله با امنیتی سازی پرونده ایران و یا بهانه تراشی جدید رژیم صهیونیستی و ایالات متحده برای تکرار تجاوز نظامی به ایران است.
به منظور بررسی ابتکارات ممکن و تبعات تقلای تل‌آویو برای تکرار تجاوز نظامی به ایران به بهانه توسعه برنامه موشکی کشور با «رضا نصری» حقوقدان و تحلیلگر مسائل بین الملل به گفت‌وگو پرداختیم.
به عنوان سوال نخست بفرمائید که مهم ترین دلیل بن بست فعلی در احیای مذاکرات ایران و آمریکا را در چه می‌دانید؟
به نظر من، واژه «بن‌بست» برای حوزه دیپلماسی مناسب نیست. دیپلماسی ماهیتی پویا و سیال دارد و تحت تأثیر عوامل خارجی متعدد قرار می‌گیرد؛ ‌یعنی، ‌آن چه امروز غیرممکن به نظر می‌رسد، ممکن است در شرایط جدید قابل حل شود. بنابراین، استفاده از واژه «مانع» بر سر راه دیپلماسی به جای «بن‌بست» دقیق‌تر است. موانع فعلی حداقل سه مورد هستند:
اول، حمایت آمریکا از حمله اسرائیل به تاسیسات هسته‌ای ایران و سپس مشارکت مستقیم آن در عملیات نظامی طی مذاکرات، این تحلیل را در میان بسیاری از مقامات ایرانی تقویت کرده که مذاکره می‌تواند مقدمه‌ای برای اقدامات خصمانه بعدی باشد. به عبارت دیگر، عملیات نظامی مشترک آمریکا و اسرائیل ضربه قابل توجهی به اصل دیپلماسی و مذاکرات وارد کرده است.
دوم، موضع «غنی‌سازی صفر» که گهگاه از سوی مقامات آمریکایی مطرح می‌شود، در داخل کشور به این صورت تفسیر شده که «پیش‌شرط» مذاکرات از نگاه آمریکا، پذیرش غنی‌سازی صفر توسط ایران است؛ حال اینکه ممکن است، «توقع» آمریکا از مذاکرات رسیدن به «غنی‌سازی صفر» در خاک ایران باشد. با این حال، عملکرد آمریکا و رویکرد زیاده‌خواهانه آن موجب شده در بخش بزرگی از حاکمیت ایران یک بی‌اعتمادی مطلق نسبت به مقاصد و اهداف آمریکا حاکم شود.
سوم، تاثیر جنگ دوازده روزه بر روایت غالب در آمریکا و بازتاب آن بر موضع ایران است. رسانه‌ها، اندیشکده‌ها و لابی‌های رژیم اسرائیل در آمریکا، روایت گسترده‌ای را پیش می‌برند مبنی بر اینکه «ایران پس از جنگ دوازده روزه به‌شدت ضعیف شده اما همچنان یک تهدید جدی است». سلطه این روایت در فضای سیاسی آمریکا موجب شده است ایران از مذاکره با طرفی که چنین پیش‌فرضی دارد، خودداری کند.
گفته شده که ایالات متحده به دنبال مذاکرات غیر هسته‌ای با ایران است و همچنین در چند روز اخیر شاهد فضا سازی رسانه های آمریکایی و اسرائیلی درباره تلاش نخست وزیر رژیم صهیونیستی برای متقاعد کردن رئیس جمهور آمریکا به تکرار تجاوز نظامی به تهران به بهانه توسعه برنامه موشکی آن هستیم. فکر می کنید در چنین شرایطی می توان از آغاز مذاکره با آمریکا سخن گفت؟
در دو دهه گذشته، روایت غالب لابی‌های اسرائیل و جریان‌های جنگ‌طلب برای ترغیب آمریکا به درگیر شدن در جنگ با ایران، «نزدیک شدن ایران به ساخت سلاح هسته‌ای» بوده است. پس از جنگ دوازده‌روزه، طرفداران جنگ تلاش کرده‌اند موضوعاتی مانند «بازسازی توانمندی هسته‌ای»، «تهدید برنامه موشکی ایران» و ادعای «یهودستیزی» را برجسته کنند تا علیه ایران فضاسازی کنند. هدف اصلی این روایت‌پردازی‌ها جلوگیری از شکل‌گیری یک گفتمان دیپلماسی‌محور در فضای داخلی آمریکا و احتمالاً آغاز یک فرایند دیپلماتیک جدید است. به عبارت دیگر، هدف این فضاسازی‌ها محدود کردن گزینه‌های آمریکا به عملیات نظامی و حذف کامل «دیپلماسی» به عنوان یک گزینه سیاستی است. در چنین شرایطی، لازم است نشان داده شود که ایران طرفی معقول و قانونمند در این رابطه است و از مذاکره واقعی و معنادار واهمه‌ای ندارد. اگر این فضاسازی‌ها موجب شود ما نیز بگوییم گزینه دیپلماسی به کل از روی میز برداشته شده، در واقع هدف آن‌ها را محقق کرده‌ایم.
نتانیاهو بر این روایت تاکید دارد که اسرائیل برای غرب فداکاری کرده و مستحق حمایت همه‌جانبه است
چرا برنامه موشکی ایران که در تاریخ جمهوری اسلامی ایران همواره برای دفاع مورد استفاده قرار گرفته به تمرکز اصلی در مذاکرات مطلوب تیم ترامپ تبدیل شده است؟
روایت‌پردازی مغرضانه معمولاً تناسبی با حقیقت ندارد. طرف مقابل به هر بهانه تلاش می‌کند ایران را یک تهدید – نه فقط برای اسرائیل بلکه برای جهان - جلوه دهد. از این رو، بعد از جنگ دوازده روزه تلاش کردند موضوع «موشک‌های ایران» و اتهام «یهودستیزی» و «عملیات تروریستی علیه یهودیان» را نیز به موضوع هسته‌ای اضافه کنند. اگر به اظهارات نتانیاهو در فضای پس از جنگ دقت کنیم، خواهیم دید مدام بر این روایت تاکید دارد که اسرائیل از «جانب جهان متمدن» با ایران درگیر شده و بابت این «فداکاری» مستحق حمایت همه‌جانبه است. در واقع، اگر روایت نسبتی با حقیقت داشت یک بررسی ساده نشان می‌داد ایران تا کنون صرفاً در چارچوب دفاع مشروع از موشک‌های خود استفاده کرده است و استفاده از این موشک‌ها نیز – حتی در سخت‌ترین روزهای جنگ - کاملاً در چارچوب حقوق بشردوستانه بوده تا به اماکن و اشخاص غیرنظامی صدمه زیادی وارد نشود.