کد خبر: 57748 | صفحه ۱۱ | ایران و جهان | تاریخ: 07 دی 1404
پشتپرده تحرکات امارات و اسرائیل در شاخ آفریقا
کارشناس مسائل بینالملل، اقدام رژیم صهیونیستی در به رسمیت شناختن سومالیلند را حرکتی راهبردی برای اشراف اطلاعاتی و عملیاتی بر دریای سومالی و تنگه بابالمندب و تسلط غیرمستقیم بر یمن دانست که در قالب بهرهبرداری از ضعف دولت مرکزی سومالی و همکاری امارات، میتواند ثبات شاخ آفریقا را به خطر بیندازد.
به گزارش ایسنا، اقدام رژیم صهیونیستی در به رسمیت شناختن منطقهای که از سال ۱۹۹۱ خود را مستقل میداند، اما تاکنون هیچیک از اعضای سازمان ملل متحد آن را بهعنوان کشور مستقل به رسمیت نمیشناختند، گامی بیسابقه است و واکنشهای گستردهای در سطح منطقهای و جهانی برانگیخته است.
رژیم اسرائیل با امضای توافقنامهای با «جمهوری سومالیلند» روابط دیپلماتیک برقرار کرد و اعلام کرد که این اقدام در چارچوب توافقهای ابراهیم انجام شده و زمینه همکاریهای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی را فراهم میکند.
از منظر راهبردی، موقعیت ژئوپلیتیک سومالیلند در شمال خلیج عدن و نزدیک تنگه بابالمندب اهمیت بسیاری دارد؛ این گذرگاه آبی یکی از مهمترین مسیرهای بینالمللی برای تجارت انرژی و کالاست و کنترل آن به هر بازیگر منطقهای یا فرامنطقهای امکان میدهد نفوذ اطلاعاتی و نظامی خود را در یک نقطه کلیدی افزایش دهد.
تحلیلگران هم بر این نکته تأکید کردهاند که رژیم صهیونسیتی با توسعه روابط با سومالیلند به دنبال گسترش شبکه نفوذ خود در منطقه دریای سرخ است، جایی که رقابت قدرتها و نگرانیهای امنیتی قابل توجه است.
اما این اقدام بدون واکنش نبوده است. دولت مرکزی سومالی این تصمیم را بهصراحت محکوم کرده و آن را «حمله عمدی به حاکمیت و تمامیت ارضی خود» خوانده است؛ سومالی و بسیاری از کشورهای منطقه از جمله مصر، ترکیه، جیبوتی و اتحادیه آفریقا ضمن تأکید بر اهمیت حفظ یکپارچگی سرزمینی سومالی، چنین حرکتی را مداخله در امور داخلی دانستهاند که میتواند ثبات و امنیت در شاخ آفریقا را به مخاطره بیندازد.
در سطح بینالمللی نیز واکنش ایالات متحده آمریکا جالب توجه است؛ رئیسجمهور آمریکا اعلام کرده که کشورش فعلاً برنامهای برای به رسمیت شناختن سومالیلند ندارد و حتی در اظهاراتی با لحنی طنزآمیز پرسیده است که «آیا واقعاً کسی میداند سومالیلند چیست؟» این واکنش نشاندهنده تردید واشنگتن نسبت به تأیید توسعه یک جداییطلبی نوظهور در آفریقاست، بهویژه در حالی که آمریکا تلاش دارد روابط خود با کشورهای عرب حوزه خلیج فارس را نیز مدیریت کند.
در مجموع، اقدام اسرائیل را باید در چارچوب یک بازی بزرگتر در رقابتهای منطقهای و بینالمللی تحلیل کرد؛ این کشور با شناسایی سومالیلند تلاش دارد موقعیتی راهبردی در یکی از حساسترین گذرگاههای جهان به دست آورد و ضمن گسترش روابط دیپلماتیک در آفریقا، حضور خود را در مقابله با نفوذ بازیگران مخالف مانند انصارالله در یمن و دیگر گروههای وابسته به ایران تقویت کند.
همزمان، مخالفتهای گسترده منطقهای و رویکرد محتاطانه آمریکا نشان میدهد که این طرح با چالشهای قابلتوجهی مواجه است و میتواند به پیچیدهتر شدن تحولات در شاخ آفریقا و دریای سرخ منجر شود.
«علیرضا تقوینیا»، کارشناس مسائل بینالملل، در گفتوگو با ایسنا با اشاره به ابعاد راهبردی تلاش رژیم صهیونیستی برای به رسمیت شناختن «سومالیلند» به عنوان یک کشور مستقل، اهداف پنهان این اقدام و واکنش آمریکا به آن را تشریح کرد.
تقوینیا در پاسخ به این پرسش که هدف اسرائیل از به رسمیت شناختن سومالیلند چیست، گفت: سومالیلند ادعایی است که قبایل ساکن پنج استان شمالی سومالی مطرح کردهاند و مدعی هستند که یک کشور مستقل تشکیل دادهاند. دولت مرکزی سومالی نیز به دلیل ضعف حاکمیتی و ناتوانی در یکپارچهسازی حاکمیت خود، تاکنون نتوانسته این مسئله را حلوفصل کند. در این شرایط به نظر میرسد اسرائیل و امارات متحده عربی با الگوبرداری از تجربههایی که در یمن، سودان و لیبی داشتهاند، به دنبال چندپارهسازی سومالی و پیشبرد منافع خود از طریق گروههای مسلح و بازیگران نیابتی هستند.
او افزود: سومالیلند از منظر ژئوپولیتیکی و ژئواستراتژیکی منطقهای بسیار حساس و حائز اهمیت است. این منطقه در جنوب تنگه بابالمندب و در ورودی دریای سرخ قرار دارد. در صورتی که اسرائیل و امارات، چه بهصورت مستقیم و چه از طریق نیروهای نیابتی، بر این منطقه سیطره پیدا کنند، قادر خواهند بود ورودی و خروجی تنگه بابالمندب را تحت اشراف و کنترل خود درآورند؛ تنگهای که اندکی پایینتر از مناطق تحت کنترل انصارالله یمن قرار دارد.