ماجرای گم شدن ۴۸ تخته فرش‌های نفیس و گران قیمت کاخ سعدآباد در هفته‌ای که گذشت، بحث‌برانگیز شد؛ از گزارش اولیه‌ منتشر شده در خبرگزاری فارس تا بیانیه‌ی منتشر شده در سایت دفتر حسن روحانی. تصاویر برخی از این فرش‌های مفقودی در کتاب «گنجینه تار و پود، مجموعه تصاویر دومین کلکسیون بزرگ فرش جهان» در سال ۹۱ منتشر شده است. ماجرا وقتی شروع شد که حدود یک هفته پیش یکی از خبرگزاری‌ها گزارشی از ناپدید شدن فرش‌های ساختمان حافظیه منتشر کرد و با ارجاع به گزارشی از دولت با عنوان «خروج غیرقانونی اموالی نظیر ۴۸ تخته فرش دستباف نفیس و گران‌قیمت از ساختمان حافظیه سعدآباد»، نوشت: «تعدادی تخته فرش نفیس در ساختمان حافظیه نهاد ریاست‌جمهوری در سعدآباد ناپدید شده است. در دولت سیزدهم تیم ویژه‌ای با همکاری سازمان‌های نظارتی تشکیل شده و به بررسی همه‌جانبه موضوع مفقود شدن فرش‌های نفیس در دولت قبل پرداخته شده است.» در این گزارش با استناد به نظر کارشناسان «با توجه به قدمت تاریخی آن فرش‌ها، نوع طراحی، مکتب هنری و خصوصیات فیزیکی ارزش نسبی آن‌ها مبلغی معادل ۱۲۷ میلیارد تومان» اعلام شده است. همچنین اشاره شده است که «این ده تخته فرش ارزش‌گذاری‌شده جزء نفیس‌ترین فرش‌های نهاد بوده و متعلق به سبک‌های مشهدی (عمواوغلی)، اصفهان و تودشک است که یکی از آن‌ها از نظر قدمت به دوره قاجار می‌رسد. تصاویر برخی از این فرش‌ها در کتاب «گنجینه تار و پود، مجموعه تصاویر دومین کلکسیون بزرگ فرش جهان» در سال ۹۱ منتشر شده است.»
در اسفند سال ۱۳۹۸ از ساختمان حافظیه برای برگزاری جلسات ستاد کرونا استفاده می‌شد که نقد‌هایی به این تصمیم وارد شد و رئیس دفتر رئیس‌جمهور وقت نیز در پاسخ به آن انتقادها، گفته بود: «در مجموعه پاستور سالن مناسبی برای برگزاری جلسات با پروتکل‌های خاص تعیین‌شده از سوی وزارت بهداشت وجود ندارد و ساختمان حافظیه دارای سالن جلسات مناسبی است که می‌توانیم با حفظ پروتکل‌های تعیین‌شده از جمله حفظ فاصله میان افراد، جلسات را در این مکان برگزار کنیم. کاخ‌های سعدآباد در مجموعه‌ای دیگر و در مجاورت ساختمان حافظیه است که رئیس‌جمهور تنها در یکی از آن‌ها از رؤسای جمهور و مهمانان خارجی استقبال رسمی می‌کند.»
به گزارش خبرآنلاین؛ ساختمان حافظیه ریاست جمهوری (مرکز دیپلماسی و سیاسی) در نزدیکی مجموعه‌ فرهنگی و تاریخی کاخ سعدآباد قرار دارد و محل برگزاری جلسات ریاست‌جمهوری بوده است که این روز‌ها نه خود ساختمان و جلساتش که اسباب و وسایل موجود در آن محل بحث شده است. افشای ماجرای مفقود شدن ۴۸ تخته‌فرش دستباف نفیس و گران‌قیمت با انتشار گزارش خبرگزاری فارس در روز یکشنبه ۳۱ خرداد ۱۴۰۲ شروع شد.
بنابر گزارش خبرنگار گردشگری خبرگزاری فارس ارزش مالی نسبی این فرش‌ها بر اساس قدمت تاریخی آن، نوع طراحی، مکتب هنری و خصوصیات فیزیکی، مبلغی معادل ۱۲۷ میلیارد تومان اعلام و گفته شده طی بازه سال‌های ۱۳۹۲ الی ۱۳۹۵ از ساختمان خارج شده است. یکی از شاهدین که در همان دوران در ساختمان حافظیه مسئولیت داشته است در این خصوص می‌گوید: «سال ۱۳۹۵ فرش‌ها را با یک دستگاه وانت مزدا بردند منزل...». اسم و سمتی از این شخص منتشر نشده است. این گزارش با دادن این احتمال که این دزدی یک کار گروهی است؛ پایان می‌یابد. خبرگزاری فارس دلیل این احتمال را فرایند طولانی و سخت تصاحب، حمل و نگهداری از این فرش‌ها می‌داند.
ادعای عجیب ضرغامی
این گزارش با واکنش‌های بسیاری از سمت مردم روبه‌رو شد و توجه رسانه‌ها را به موضوع جلب کرد.
عزت‌الله ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ایران نیز درباره مفقودی فرش‌های نفیس گفت: گزارش مقدماتی درباره سرقت فرش‌ها از سعدآباد داده شده است. این اتفاق در دوره‌های قبلی اتفاق افتاده و حراست از آن ساختمان مجموعه‌ی کاخ سعدآباد به عهده‌ی سازمان میراث فرهنگی نبوده است و حراست آن بخش (ساختمان حافظیه) کاخ سعدآباد بر عهده‌ی دستگاه‌های دیگر است که وظایف قانونی خود را انجام می‌دهند. حتما باید اطلاعاتی درباره‌ی اصل خبر سرقت فرش‌ها و چگونگی سرقت مشخص شود و به نظر مردم برسد.
در همین حال اما علی‌اصغر مونسان، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در دولت قبل، که گزارش‌های برخی رسانه‌ها خروج این فرش‌ها را همزمان به دوره ریاست او بر میراث فرهنگی نسبت داده‌اند، نیز در پاسخ به این پرسش که «آیا فرش‌های مفقودشده از ساختمان حافظیه به دلیل ارزش تاریخی که داشتند جزء اموال تحت نظر میراث فرهنگی بودند؟» به رسانه‌ها گفته است: «نه. این‌طور نیست که این فرش‌ها تاریخی بوده باشند. آنچه در اختیار میراث بوده خیالتان راحت باشد که سرجایش است. پروتکل‌های بسیار سختی هم در مورد این اموال اعمال می‌شود. من در جریان این مطلبی که مطرح شده نیستم، اما می‌دانم به موزه‌های سعدآباد ارتباطی نداشته است. اگر این فرش‌ها تاریخی بود، در اختیار میراث بود و در موزه‌های ما قرار داشت. اموال ما سر جایش است. امکان ندارد که این فرش‌ها اثر تاریخی بوده باشند و در اختیار نهاد قرار گرفته باشند. هر آنچه تاریخی بوده و اموال میراث فرهنگی بوده سر جایش است. آنچه در موزه‌های سعدآباد بوده سرجایش است. نمی‌دانم این فرش‌ها اصلا چه بوده و به ما هم ربطی نداشته است.»
پاسکاری درباره فرش های نفیس
به گزارش خبرآنلاین، پاسکاری در رسیدگی به مفقودی فرش‌های نفیس به اینجا ختم نشد. سایت دفتر حسن روحانی، رئیس جمهوری سابق - که گفته‌شده مفقود شدن فرش‌ها در آن دوره به وقع پیوسته- نیز با انتشار بیانیه‌ای به این خبر واکنش نشان داد.
در این بیانیه به نقل از سایت دفتر حسن روحانی آمده است: اخیرا دادستان محترم کل کشور، دادستان‌ها را مکلف کرده مستندات مطالب منتشر شده در فضای مجازی را پیگیری کنند و تصریح کرده ادعا‌های بدون مبنا و سند که جامعه را ملتهب و امنیت روانی را مخدوش می‌کند، قابل گذشت نیست. یکی از مطالبی که چند روزی است در فضای مجازی منتشر شده، گزارش مبهمی درباره ادعای مفقود شدن تعدادی فرش نفیس از ساختمان حافظیه نهاد ریاست‌جمهوری در سعدآباد به نقل از شاهدان نامعلوم است. یک منبع آگاه درباره این خبر چند ابهام جدی و سؤال‌برانگیز را مطرح کرده است:
۱- نهاد ریاست‌جمهوری به محض دریافت نخستین گزارش در این باره در سال ۱۳۹۹ که سابقه امر را به دوره قبل از آغاز کار دولت یازدهم می‌رساند، رسیدگی لازم را انجام داده و موضوع را فورا به مراجع نظارتی و قضائی ارجاع داده است. آیا طرح رسانه‌ای موضوع، سه سال بعد، بیش از آن که به گذشته و اصل موضوع مربوط باشد، برای انحراف اذهان از آنچه امروز می‌گذرد نیست؟
۲- انتقال هرگونه سند و دارایی منقول و غیرمنقول در ادارات دولتی از دستورالعملی مشخص تبعیت می‌کند و هر قدر مراکز دولتی حساس‌تر باشند، این دستورالعمل‌ها دقیق‌تر و حساس‌تر عمل می‌کند. چطور محموله‌ای از فرش توسط یک وانت بارگیری شده و بدون مجوز حراست نهاد ریاست‌جمهوری که زیر نظر وزارت اطلاعات عمل می‌کند و حفاظت فیزیکی ساختمان حافظیه که تماما توسط سپاه پاسداران انجام می‌شود، از این ساختمان خارج شده است؟
۳- انتشار خبری مخدوش، مغشوش و بدون ذکر هیچ منبع و ارائه سندی معتبر صرفا بنا بر ادعای یک ناشاهد ناشناس در یک رسانه رسمی چطور می‌تواند مستند باشد؟ مراجع قانونی و قضایی می‌بایست از رسانه‌ها بخواهند اسناد خود را در این خصوص در اختیار مراجع قانونی بگذارند و نام فردی که فرش‌ها به خانه او منتقل شده را افشا کنند؛ و حال سوال‌هایی از اینکه آیا فقط فرش از این مکان خارج شده یا با بررسی دوربین‌های مداربسته نمی‌توان مشخص کرد در چه دولتی این فرش‌ها به سرقت رفته است پیش آمده، اما پاسخی برای این سوالات پیدا نشده است.
سخنگوی دولت سیزدهم صبح روز ۳ خرداد ۱۴۰۲ در پاسخ به فرش‌های مفقود شده‌ی کاخ سعدآباد، گفت: «این موضوع قدیمی بوده است. این دولت، چون فساد‌ها را پیگیری می‌کند، یکی یکی هر کدام از فساد‌هایی که روی زمین مانده و پیگیری نشده را دنبال می‌کند، خودش متهم می‌شود. از رسانه‌ها خواهش می‌کنم روشن باشند که چه کسی شاکی و چه کسی متهم است؟ دولت شاکی است و تخلفاتی که چه در گذشته و چه در دوره حاضر رخ دهد را باید پیگیری کرد».
پیگیری که نیست
با همه این تفاسیر و حساس شدن افکار عمومی نسبت به مفقود شدن این فرش‌های نفیس، هنوز مشخص نیست که این فرش‌ها چه زمانی مفقود شده‌اند، این مفقودی چرا تاکنون رسانه‌ای نشده بود، چه نهادی پیگیر بوده و پیگیری‌ها به کجا رسیده است؟
دو روز بعد؛ دو خرداد ۱۴۰۲؛ روابط عمومی کاخ سعدآباد جوابیه‌ای نسبت به خبر مفقودی فرش‌های ساختمان حافظیه کاخ سعدآباد، منتشر کرد که به شرح زیر است: روز گذشته خبری مبنی بر «ناپدید شدن فرش‌های نفیس ساختمان حافظیه سعدآباد در سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۵» منتشر شد و بازتاب گسترده‌ای میان افکار عمومی داشت.
لازم به توضیح است، همان‌طور که در خبر یاد شده آمده؛ ساختمان حافظیه متعلق به نهاد ریاست‌جمهوری است و حفاظت از آن در حیطه وظایف و اختیارات وزارت میراث فرهنگی نیست. مجموعه ۱۸۰ هکتاری سعدآباد مشتمل بر بنا‌ها و کاخ‌موزه‌هایی است که برخی از آن‌ها در تملک نهاد‌هایی غیر از میراث فرهنگی است.