EBTEKAR NEWSPAPER
دوشنبه, 27 خرداد 1398 
Monday 17 June 2019
Monday 17 June 2019سرمقاله
از حس تا هراس اخلاقی
علیرضا صدقی
اسدی که همزمان با موسیقی، به وکالت نیز مشغول است، می‌گوید: از دو ماه پیش از نوروز که بار دیگر سلامتی کامل حنجره‌ام حاصل شد، روی دو آلبوم به صورت جدی کار کرده‌ام که به زودی منتشر خواهند شد. نخست مجموعه‌ای لکی به نام «هرنگ» که شامل هشت تصنیف و یک آواز مربوط به موسیقی محلی زاگرس با اشعاری از مرتضی خدایگان و تنظیم مهدی مرتضایی است آهنگسازی این مجموعه را در دستگاه‌های ماهور، شور، همایون و آواز بیات اصفهان انجام داده‌ام. او با اشاره به تم شاد این آلبوم توضیح می‌دهد: خوشبختانه موسیقی فولکلور شاد، زنده و پرهیجان است. در منطقه ی زاگرس برای تمام حالات بشر و زندگی فردی و اجتماعی‌اش موسیقی وجود دارد و موسیقی فولکلور زاگرس از زمان حیات تا ممات همراه مردمان آن دیار است. از سور، موسیقی کار و مراسم شادی گرفته تا سوگ و سایر حالات بشری؛ در این آلبوم همچنین سعی کردم از گردش ملودی پلکانی موسیقی ایرانی وام بگیرم و تم‌هایی از موسیقی مقامی منطقه زاگرس را در ساختار موسیقی ملی که بالارونده است تزریق کنم و مهدی مرتضایی با آگاهی از موسیقی آن منطقه وعلمی که در تنظیم دارند به هر چه بهتر انجام شدن این مهم کمک شایان کرد. او به فعالیتش در دوره نقاهت اشاره می‌کند و می‌افزاید: یکی از فعالیت‌هایی که در این دوره انجام دادم، بازسازی تصانیف دوره قاجار بود که اجرای چند تصنیف قدیمی به همراه آوازی از رجبعلی امیری فلاح است و سبک و سیاق آن منحصر به فرد محسوب می‌شود. شعر آنها را هادی باهنر با تغییراتی در اختیارم قرار داده و آواز بیات اصفهان رجبعلی امیری فلاح با شعری از سعدی و مطلع «شب عاشقان بی‌دل چه شبی دراز باشد» بازسازی و در دل این آلبوم گنجانده شده است.
این خواننده موسیقی سنتی با اشاره به آلبومی که با گروه «خورشید» و با استاد مجید درخشانی در حال انجام است، بیان می‌کند: این مجموعه مرکب از چندین تصنیف و آواز در گام‌های شور، بیات ترک، ماهور، نوا و دشتی است که در حال تدوین نهایی است و پس ازمجوزگیری راهی بازار خواهد شد. در این آلبوم قطعاتی را استاد درخشانی ساخته، قطعه‌ای از خودم با تنظیم استاد درخشانی و یک قطعه نیز مربوط به بازسازی تصنیفی از علینقی وزیری با شعر هادی باهنر است که استاد درخشانی آن را به صورت ارکستر مجلسی تنظیم کرده و خوانندگی آن نیز بر عهده من بوده است. اسدی در پاسخ به چگونگی وضعیت مجوزدهی آلبوم‌ها نیز می‌گوید: نهادهایی مانند حوزه هنری که نیاز به مجوز ندارند، اثر را در مجموعه خودشان مصوب و منتشر می‌کنند. اما خوانندگانی مانند ما به ناچار باید به سراغ وزارت ارشاد برویم و از طریق شخصیت حقوقی شرکت‌های نشر فعالیت مجوزدهی را پیگیری کنیم. در واقع این ممیزی همیشگی است و گاهی سد راه موسیقی می‌شود. به طور مثال اشعار کلاسیک ما، متاسفانه یا خوشبختانه با مسائل اجتماعی و سیاسی پیوند خورده‌اند، روزگاری حافظ محتسب و مست و رندان عالم‌سوز را نقد می‌کرد امروزه برخی ممیزان ممکن است تصور کنند که این اشعار نمود بیرونی و مربوط به زمان حال را داشته باشند و از این دید به بررسی آنها می‌پردازند. یا شعری از سعدی که می‌گوید، جماعتی که نظر حرام بکردند و خون خلق حلال؛ این شعر مضمون غیراخلاقی ندارد و متعالی محسوب می‌شود که ارزش‌های انسانی درونش نهفته است و گاهی برداشت دیگری از کلمات که منتهی به عدم صدور مجوز می‌شود. او می‌افزاید: علاقه ویژه‌ای به اشعار شاعران معاصر دارم اما ترس از ممیزی باعث می‌شود به سراغ بسیاری از این اشعار نروم چرا که علی رغم اینکه وضعیت فعلی ارشاد نسبت به گذشته بهتر شده است، اما این ممیزی در رادیو و تلویزیون همچنان وجود دارد و سخت‌تر است. در موسیقی محلی همان‌طور که پیش‌تر گفتم، مضامین اجتماعی و سیاسی کمتر است، و اشعار بیشتر عاشقانه بوده و به وصف طبیعت یا حالات بشری می پردازند بنابراین ترجمه آنها نیز موفق به اخذ مجوز می شود یا موسیقی‌هایی چون موسیقی تهران قدیم که زنده یاد مرتضی احمدی راوی و مجری بخشی از آنها بود در ژانر خودش ارزشمند است و اشعار آنها مشتمل بر واژگان پیچیده‌ای نیستند و گاهی ارزش ادبی چندانی هم ندارند و به صورت روزمره استفاده می‌شوند با این حال چنین موسیقی‌هایی نیز دچار مشکل مجوز هستند. این وکیل در پاسخ به ممیزی موسیقی در رادیو و تلویزیون نیز توضیح می‌دهد: در رادیو این ممیزی به صورت حساسیت روی کلمات است و گفته می‌شود که کلمات در موسیقی پاپ قابل تفسیر نیستند و وضعیت مجوزدهی به آلبوم‌های پاپ بهتر است اما موسیقی سنتی یک مفوم پنهان دارد که بررسی کننده را نگران می‌کند. مثلا در رادیو از 19 قطعه‌ای که برای آنها ارسال شد، سه قطعه تایید شد. اسدی درباره مساله کپی رایت در صدا و سیما نیز می‌گوید: طبیعتا صدا و سیما رقیب ندارند تا کپی رایت رعایت شود اما پخش موسیقی برای خوانندگان از صدا و سیما اهمیت دارد و به همین دلیل دچار این ممیزی شدید هستیم. البته این موضوع برای موسیقی بزرگان این حوزه هم رعایت نمی‌شود وبه همین دلیل استادانی چون شجریان از صدا و سیما خواستند تا از پخش آثارشان خودداری کنند و در این میان تنها ربنا و مثنوی افشاری (این دهان بستی دهانی باز شد) که پیش و پس از افطار در ماه رمضان پخش می‌شدند، اجازه پخش از سوی استاد شجریان را داشتند که متاسفانه این سال‌ها به کل از صدا و سیما حذف شدند.
ارسال ديدگاه