مینا مقرب صمدی- برنامه‌هایی با مضمون رقابتِ آشپزی، در همه جای دنیا مخاطبانی در رده‌های سنی مختلف دارد. اصولا مقوله غذا و دست‌پخت می‌تواند دستمایه جذب مخاطب برای مدیوم تلویزیون قرار گیرد. اما چگونگی استفاده از این ظرفیت است که وجه تمایز بین برنامه‌هایی با مضمون مشابه ایجاد می‌کند. در فصل سوم «آشپزی با مامان» به تهیه‌کنندگی علیرضا خوش‌بیان که چهارشنبه و پنجشنبه حوالی ساعت 21 با اجرای لاله صبوری از شبکه پنج سیما روانه آنتن می‌شود تکریم مقام مادر و یادآوری نقش و جایگاه حمایتی او در خانواده؛ رویکرد اصلی تولید این رقابت تلویزیونی قرار گرفته است. ارتباطی ما بین دو نسل مختلف در حین انجام اتفاقی مثل خلق یک غذا که هیجان یک رقابت به آن شیرینی مضاعفی می‌بخشد.
«آشپزی با مامان»؛ غریبه با کلیشه‌ها
ملاحت کامیار سردبیر، مربی آشپزی و کارشناس برنامه‌هایی با مضمون پخت‌و‌پز است. یکی از محققان آشپزی که معتقد است آشپزیِ ایران از اولین فرهنگ‌ها و مکاتب آشپزی جهان است. کامیار که علاوه بر داوری، در اتاق فکر مسابقه «آشپزی با مامان» نیز حضور دارد ادای دین به مادر و ارتباط صمیمانه مادر و فرزند را خط محوری این برنامه می‌داند.
ملاحت کامیار با اشاره به رقابت همزمان دو گروه شرکت‌کننده متشکل از مادر و دختر درفضایی با نشاط و دوستانه گفت: این نکته برای ما مهم بود که با چه اتفاقی می‌توانیم دو نسل مختلف را کنار هم قرار دهیم که به انجام یک کار مشترک در قالب رقابتی شیرین رسیدیم.
وی ادامه داد: از متقاضیان شرکت در این مسابقه خواستیم تا از انجام دادن کاری در کنار هم برای ما فیلم بفرستند. بعد از آن دیدیم لحظاتی که مادر با فرزندش صحبت می‌کند و راهکار می‌دهد خیلی بهتر از مواقعی است که خودش آن کار را انجام می‌دهد. بنابراین قرار شد مادران در این اتفاقِ اشتراکی نقش هدایت‌گری داشته باشند.
این مربی آشپزی با اشاره به اینکه فرزندانی که علاقه و احترام ویژه‌ای به مادرشان داشتند حتی اگر دست‌پخت معمولی هم داشتند برای ما برنده مسابقه می‌شدند؛ بیان کرد: می‌خواستیم نقش مادر و حمایت‌هایش را به صورت عملی تصویر کنیم. حتی در زمانی که فرزند خودش مادر بود اگر به دقت به نکته‌های مادرش گوش می‌داد برنده مسابقه می‌شد.
کارشناس برنامه «به خانه برمی‌گردیم» ادامه داد: احترام به مادر برای ما در «آشپزی با مامان» کلیدواژه‌ای بود که به صورت کلیشه‌ای عنوان نشد اما در رقابت مورد توجه قرار گرفت. کسی که در همه لحظات با مادرش ارتباط محترمانه و صمیمانه‌ای داشت و به این فکر نمی‌کرد که مادرش فقط نقش هم‌تیمی‌ را برایش دارد، در امتیازدهی برای ما برجسته می‌شد.
دیده نشدن عشق و تلاش مادران بی‌انصافی است
کامیار با بیان این‌که خط محوری «آشپزی با مامان» ادای دین به مادران است؛ اظهار کرد: در اواخر فصل اول این مجموعه بینندگان در تماس‌هایی که می‌گرفتند از داشتن لحظات خوبی با مادران‌شان می‌گفتند. در برخی قسمت‌ها یادم هست که مادری با عصا وارد می‌شد و ما برای ایشان صندلی می‌گذاشتیم چون کهولت سن داشتند، اما فرزندش تصمیم گرفته بود برای ثبت این لحظه‌ها 7، 8 ساعت زمان بگذارند و خاطره‌ای به یادماندنی برای مادر به جای بگذارند. بعد از پایان فیلمبرداری مادرشان را بغل می‌کردند و گریه می‌کردند.
وی ادامه داد: اغلب شرکت‌کنندگان این برنامه متوجه می‌شدند یک مادر چقدر در خانه زحمت می‌کشد و برای یک وعده غذا چه زمانی باید اختصاص دهد. شاید گاهی این زحمت نتیجه قابل قبولی را هم ندهد اما دیده نشدن این همه عشق و زحمت بی‌انصافی است. به جرات می‌توانم بگویم درصد غالب کسانی که در این مسابقه شرکت کردند متوجه زحمات و دینی که به مادرشان دارند شدند.
غذاهای ایرانیِ سهل‌الوصول!
کامیار در ادامه به برخی از ویژگی‌های انتخاب غذای مورد رقابت در این مسابقه اشاره کرد و گفت: سریع حاضر شدن غذاها یکی از ویژگی‌هایی است که افراد را به سمت آشپزی سوق می‌دهد؛ بنابراین سعی کردیم راه‌هایی را آموزش دهیم که غذاهای ایرانی هم در کمترین زمان ممکن آماده شوند. کار گروهی و استفاده بهینه و به‌جا از لوازم آشپزی و رعایت نظافت هم در این مسابقه امتیاز دارند.
این سردبیر مجله ادامه داد: مورد بعدی استفاده بهینه از مواد مصرفی بود به نحوی که برای یک وعده غذایی به اندازه تعداد نفرات غذا حاضر شود. بیشتر پختن در این مسابقه مزیتی ندارد. همچنین استفاده از حداقل مواد برای آماده کردن یک کنارغذایی بود که خلاقیت و تنوع را در آشپزی نشان می‌دهد. این قسمت برعهده مادر بود که از ابتدای مسابقه نقش هدایت‌گر را داشت و فرزندش فرآیند آشپزی را به سرانجام رسانده بود.
کامیار تاکید کرد: تکریم مادران، ایجا حس اتکا به نفس در نوجوانان، رقم زدن لحظاتی خوش و پرهیجان برای شرکت‌کنندگان و بینندگان، اهداف آموزشی و توجه به اتفاقی ساده مثل آشپزی که می‌توانند تاثیر زیادی در زندگی تک تک افراد خانواده داشته باشد از اهدافی بود که ما در این برنامه دنبال کردیم.
آشپزی بهانه‌ای برای نزدیک شدن افراد خانواده
لاله صبوری بازیگر و نویسنده‌ایست که در زمینه اجرای برنامه‌های تلویزیونی در سبک‌های مختلف هم کارنامه پر و پیمانی دارد. صبوری که این شب‌ها با اجرای مسابقه «آشپزی با مامان» در شبکه پنج سیما دیده می‌شود اجرای برنامه آشپزی دیگری به نام «آشپزی خودمونی» را در کنار حسین رفیعی در پیشینه خود دارد. مادری هم مثل آشپزی برای او شیرین است بنابراین حضورش با خط محوری این برنامه بسیار همخوان است. او معتقد است اجرا سَبک دارد و همه برنامه‌ها قرار نیست با یک سبک مشخص اجرا شوند. 
بازیگر «تهران 11» با بیان اینکه اجرایی که مدنظر دوستانِ جوان گروه تهیه و کارگردانی «آشپزی با مامان» بود اجرایی مثل سایر برنامه‌ها نبود، ادامه داد: من در فعالیت‌های حرفه‌ای خود، هم اجرای زنده داشتم و هم تولیدی. در اجرا رابطه بی‌واسطه‌ای که با مخاطب اتفاق می‌افتد برایم جذاب است و این‌که فقط بنشینم گپ بزنم مدنظرم نیست. ضمن اینکه نمی‌خواهم موضع از بالا به پایین با مهمان یا شرکت‌کننده داشته باشم. برایم مهم است که حتما در مورد موضوعی که می‌خواهم صحبت کنم مطالعه داشته باشم و دست پر بروم. در مورد اجرای مسابقه «آشپزی با مامان» هم سعی کردم اجرای صمیمانه‌‌ای را با توجه به فضای مفرح آن دنبال کنم.
صبوری در ادامه افزود: در ارتباطی که دارد شکل می‌گیرد آشپزی یک بهانه است. اصل ماجرا نقش و جایگاه مادر و در عین حال پرداختن به رابطه مادر دختری است. البته که به دلیل اقتضائات ضبط برنامه تلویزیونی، درگیر شدن در رقابت و قرار گرفتن جلوی دوربین ممکن است کاملا به این هدف نرسیم و افراد واکنش‌های مختلفی نشان ‌دهند. اما خط محوری مادر است و کارهایی که در خانه می‌کند و جایگاهی که دارد.
اجرا از بازیگری سخت‌تر است
بازیگر «اکسیژن» در پاسخ به این پرسش که آیا اجرای حرفه‌ای هم نوعی بازیگری محسوب می‌شود؟ گفت: بله؛ اما اینکه بتوانی در اجرا عکس‌العمل درست نشان دهی به نظرم آن را از بازیگری سخت‌تر می‌کند. اگر بخواهی مجری سَبک‌داری باشی مساله دشوارتر هم می‌شود. چون در بازیگری به نقشی که باید ایفا کنی مدت‌ها فکر می‌کنی، متن را می‌خوانی، با بازیگر روبرو هماهنگ می شوی، او را می‌شناسی و کسی هست که هدایتت می‌کند. اما در اجرا حداقل این است که با طرف مقابل تمرین نکردی، او را نمی‌شناسی و بسیاری از موقعیت‌ها غیرقابل پیش‌بینی است.
صبوری ادامه داد: اگر بزنگاه‌ها و لحظات خاص را بتوانی در اجرا پیدا کنی و ادامه‌شان دهی اجرای تو را متفاوت می‌کند. اجرا حضور ذهن و سرعت انتقال بالایی می‌خواهد و این‌که کاملا با همه ذهنت در آن مکالمه و صحنه حضور داشته باشید.
مهارت گوش دادن؛ بزرگترین امتیاز مجری
مجری برنامه «مکث» ادامه داد: بزرگترین امتیاز مجری که شاید به نظرتان بدیهی باشد این است که گوش دادن بلد باشد. به نظر می‌آید که همه گوش می‌دهند اما ضعف گوش دادن بسیار زیاد است حتی در مکالمات و ارتباطات شخصی و اجتماعی ما. در بسیاری موارد طرف مقابل دارد صحبت می‌کند اما ما جواب خودمان را داریم آماده می‌کنیم. این باعث می‌شود گفت‌وگو به نتیجه نرسد و سوتفاهم به وجود بیاید.
وی در توضیحی بیشتر گفت: این اتفاق وقتی به اجرا می‌رسد آن را از مسیر خارج می‌کند. یعنی طرف مقابل دارد پاسخ می‌دهد و شما در ذهنت سوال بعدی را آماده می‌کنی یا اینکه بعد از آن چه پاسخی بدهم این اتفاق باعث می‌شود آن لحظات خاص از دست برود و یک گفت‌وگوی درست شکل نگیرد.
بازیگر «کمربندها را ببندیم» درباره بازخورد برنامه اذعان کرد: معمولا کسانی که دیده‌اند خوش‌شان آمده و سوال می‌پرسند که مثلا اینها واقعا برنده می‌شوند یا فلان بخش مسابقه را شما به آن گروه رساندید؟ رقابت در قالب آشپزی با حضور دو نسل مختلف معمولا برای مخاطب جذاب است.