فاجعه زیردریایی «تایتان» مسائل مربوط به عملیات نجات و نظارت دولت بر تعداد فزاینده‌ای از ثروتمندان علاقه‌مند به هیجان، ماجراجویی‌ها و سفرهای پرخطر را در مرکز توجه قرار داده است.
به گزارش ایسنا به نقل از نیویورک تایمز، کوهنوردان مدت‌هاست تا فراز کوه اورست کوهنوردی کرده‌اند و دانشمندان نیز با زیردریایی به اقیانوس منجمد جنوبی سفر کرده‌اند. در دهه‌های اخیر، ‌ مسافرانی با جیب‌های پرپول و مهارت‌های نه چندان زیاد به این کاوشگران ملحق شده یا حتی در مواردی از آن‌ها پیشی گرفته‌اند و برای بازدید از فضا یا عمق اقیانوس هزینه‌ کرده‌اند، اما جان باختن پنج سرنشین زیردریایی «تایتان» ‌ ثابت کرد که در زمان رخ دادن یک اشتباه، هیچ تدبیر حفاظتی واضحی وجود ندارد.
تراژدی‌ای که هفته جاری اتفاق افتاد، مسائلی حول محور عملیات‌های نجات و نظارت دولت بر دنیای جدید گردشگری را مورد توجه قرار داده و چندین سوال مطرح می‌کند: چه کسی مسؤول جست‌وجو و نجات است؟ چه کسانی برای این نوع تجربیات هزینه می‌کنند؟ آیا می‌توان برای چنین فجایعی بیمه خریداری کرد؟
تمامی این سوالات در زمانی شکل گرفته‌اند که تعداد روزافزونی از علاقه‌مندان با هیجان به سراغ ماجراجویی‌های پرخطر می‌روند.
«آنتونی برکلیچ»، مشاور مسافرتی و بنیان‌گذار سرویس سفر لوکس «Inspired Citizen» بیان کرد: «مردم خواهان این نوع تجربیات هستند و تقاضا برای آن‌ها ادامه خواهد داشت، آن‌ها تمایل خواهند داشت که هزینه‌های گزافی را برای این تجربه بپردازند.»‌
در سال‌های اخیر نوآوری در فناوری، ‌ تجربیات جدیدی در سفر فراهم کرده است و مسافران ثروتمند تمایل دارند برای تجربیات جدید، به‌ویژه سفر به فضا و کاوش زیرآب پول بیشتری خرج کنند.
سالانه، حدود یک میلیون گردشگر برای انواع کاوش در زیر آب اقدم می‌کنند. این نوع کاوش‌ها می‌تواند تورهای کوتاه با استفاده از زیردریایی باشد که در یک سفر دو ساعته تا عمق ۱۰۰ فوتی زیر موج‌های جزیره «مائوئی» می‌روند و ۱۸۰ دلار هزینه دارد یا می‌تواند اقامت شبانه در هتل زیردریایی «لاورز دیپ» ‌ باشد که برای آن باید شبی ۳۰۰ هزار دلار هزینه کرد. کاوش با زیردریایی «تایتان» برای بازدید از بقایای کشتی تایتانیک به ازای هر نفر ۲۵۰ هزار دلار هزینه داشت.
«دیه‌گو گومز» که یک پزشک ۳۶ساله ساکن «سیاتل» است در ماه فوریه از «جنوبگان» بازدید کرد. او این سفر را با شرکت کشتی‌رانی «سیبورن کروز لاین» انجام داد که قیمت بیشتر کابین‌های آن از ۱۰ هزار دلار آغاز می‌شود. او پس از رسیدن به اقیانوس منجمد جنوبی موفق شد به کمک زیردریایی کاوشی «سیبورن» ‌ نگاهی به کف اقیانوس بیندازد.
پیش از این‌که سرنوشت «تایتان» ‌ مشخص شود، آقای «گومز» گفت که این تجربه فراتر از انتظاراتش بود. او گفت که مردم هرگز درباره زندگی زیر آب در قطب جنوب چیزی نمی‌شنوند و این چیزی است که باعث شد برای این سفر ثبت‌نام کند.
«گومز» ‌ پیش از سفر به همراه سایر همسفرانش درباره اقدامات امنیتی در زیردریایی تعلیم دیدند و زمانی که به عمق ۱۰۰۰ فوتی دریا رفتند به طور مدام با کشتی در ارتباط بودند.
«گومز» گفت: «من کاملا احساس امنیت می‌کردم و دوباره این کار را انجام خواهم داد.»
گردشگری در فضا هم قابل توجه است. گردشگری در این حوزه در حال توسعه است و شرکت‌هایی همچون «بلو اوریجین» ‌ و «اسپیس ایکس» در حال حاضر پرتاب‌های زیر مداری موفقیت‌آمیزی داشته‌اند.
شرکت صنایع گردشگری فضایی «ویرجین گلکتیک» که قیمت بلیت‌های پروازهای فضایی آن از ۴۵۰ هزار دلار شروع می‌شود، اعلام کرد که برای نخستین پرواز خود در هفته آینده برنامه‌ریزی کرده است.
البته مسافران علاقه‌مند به سفرِ فضا باید آموزش‌هایی ببینند. شرکت «بلو اوریجین» (Blue Origin) متعلق به «جف بزوس» ‌ که «ویلیام شاتنر» ستاره تلویزیونی «پیشتازان فضا»، از مسافران اوست، اعلام کرده که مسافران می‌توانند فقط در دو روز برای تجربه سفر به ارتفاع ۶۲ مایلی بالای زمین، آموزش کامل ببینند.
سیستم‌های حمایتی و بیمه برای انواع بسیاری از سفرهای ماجراجویانه، قابل استفاده هستند. کسانی که مایل هستند به «اورست» صعود کنند، ‌ می‌توانند به شرکت‌های اعزامی بپیوندند، «شرپاها» (بومیان نپال) را استخدام کنند تا آن‌ها را در طول صعود راهنمایی کنند و بیمه مسافرتی را برای حفاظت تا ارتفاعات بلند کوه خریداری کنند. وقتی شرایط طبق برنامه‌ریزی‌ها پیش نرود، ‌ شرکت‌ها اغلب می‌توانند این افراد را به بیمارستان ببرند یا یک عملیات نجات صحرایی انجام دهند، البته اگر از موقعیت مکانی آن‌ها آگاه باشند. اگر این افراد هنگام تلاش برای صعود به قله در هیمالیا دچار سرمازدگی شوند، هلیکوپتر می‌تواند آن‌ها را به مکان دیگری منتقل کند.
«نیک گوراسی»، ‌ سخنگو «سرویوس گروپ» (Servius Group) که یک شرکت ارائه‌دهنده امنیت مسافرتی است، اعلام کرد که هزینه‌ها برای سفرهای گوناگون از اعداد پنج رقمی تا شش رقمی متفاوت است.
همچنین شرکت‌های به اصطلاح “کمک‌ ـ مسافرتی” وجود دارند که عضویت سالانه را برای نیازهای امنیتی، پزشکی و خدمات نجات ارائه می‌کنند. «راس تامپسون»، مدیر اجرایی شرکت «کوواک گلوبال» گفت که این شرکت خدمات «غرامت کامل» را برای موارد پزشکی و امنیتی، از جمله جست‌وجو و نجات ارائه می‌کند. به گفته «تامپسون» تاکنون هزینه خدمات به هیچ یکی از مشتری‌های این شرکت از حداکثر مبلغ پوشش فراتر نرفته و گران‌ترین عملیات این شرکت به مسافری مربوط بوده که از اندونزی به کانادا منتقل شده و مورد بحرانی کووید-۱۹ داشته است. هزینه این عملیات ۴۰۰ هزار دلار تمام شد.
در ایالات متحده آمریکا، آژانس‌های فدرال و دولتی از جمله «سازمان پارک ملی»، هزینه‌های عملیات جست‌وجو و نجات را با توجه به موقعیت مکانی فرد پوشش می‌دهند. برای عملیات‌های نجات در دریا، «گارد ساحلی ایالات متحده آمریکا» که رهبری عملیات نجات زیردریایی «تایتان» ‌ را نیز بر عهده گرفته بود، ‌ از لحاظ قانونی اجازه ندارد که برای عملیات‌ها هزینه‌ای دریافت کند.
در جریان تلاش گسترده برای نجات زیردریایی «تایتان»، ‌ سه کشور حداقل ۹ کشتی و چندین هواپیما و وسایل نقلیه از راه دور را به کار گرفتند. کارشناسان تخمین می‌زنند که هزینه این کار حداقل ده‌ها میلیون دلار خواهد بود.
«تامپسون»، مدیر اجرایی شرکت «کوواک گلوبال»، هزینه جست‌وجو و تلاش برای نجات زیردریایی «تایتان» را حدود ۱۰۰ میلیون دلار تخمین زده است؛ چراکه به گفته او استفاده از زیردریایی هدایت‌پذیر از راه دور (R.O.V) هزینه بسیار زیادی دارد.
«میکی هستینگس»، مدیر «انجمن ملی جست‌وجو و نجات» (یک انجمن غیردولتی) بیان کرد: «در نهایت، کسانی که مالیات پرداخت می‌کنند مسؤول خواهند بود؛ چراکه بودجه گارد ساحلی از همین طریق تامین می‌شود.»
اما به گفته «کریس بویر»، مدیر اجرایی انجمن جست‌وجو و نجات، اغلب گروه‌های محلیِ جست‌وجو و نجات، سازمان‌های داوطلبانه‌ هستند.
«بویر» ‌ به این نکته اشاره کرد که این سطح جدید سفرهای پرمخاطره، مستلزم بازنگری در این است که هنگام وقوع فاجعه چه عملیات‌های نجاتی می‌تواند به طور منطقی انجام شود.
مدیر اجرایی انجمن جست‌وجو و نجات، به‌ویژه درباره گردشگری در فضا توضیح داد: «مردم می‌توانند چنین کارهایی انجام دهند و انتظار واکنش‌های داوطلبانه داشته باشند؟ آیا آن‌ها انتظار دارند یک آژانس یا دولت کاری کند؟ چه کسی این کار را انجام خواهد داد و روند آن چگونه خواهد بود؟ ‌»
قطعا همانطور که سفر محکوم به شکست زیردریایی «تایتان» نشان می‌دهد، حتی شرکت‌های برجسته کمک ـ مسافرتی هم با محدودیت‌هایی مواجه هستند.
«دن ریچاردز»، مدیر کل «گلوبال رسکیو» که خدمات عملیات نجات ارائه می‌دهد، اظهار کرد: «برای نجات کسی که در عمق ۱۵ هزار فوتی اقیانوس است، هیچ‌کاری نمی‌توان انجام داد. ما فقط می‌توانیم کاری را انجام دهیم که از دست بشر ساخته است.»
به گفته «تامپسون»، مدیر شرکت «کوواک گلوبال»، ‌ ممکن است سیاست‌های جدید برای بیمه کردن “مخاطرات زیاد” شکل بگیرد. ممکن است الگوهای قدیمی برای عملیات‌های پیچیده نجات که هزینه‌های آن‌ها غیرقابل پیش‌بینی است دیگر کارآمد نباشند. «تامپسون» ‌ علاوه‌بر این، بیان کرد: «بسیار دور از ذهن است کسی بتواند بگوید من هزینه‌های سفر به عمق تایتانیک را پوشش می‌دهم.» ضمن آن‌که، آیین‌نامه و مقررات برای این نوع تجربیات خاص از سرعت بازار پررونق آن هنوز عقب‌تر است.
به گفته سخنگوی «اداره هوانوردی فدرال» در ایالات متحده آمریکا که نظارت این نهاد بر گردشگری در فضا، حفاظت از مردم روی زمین و سایر افراد در حریم هوایی داخلی و هوایی این کشور را شامل می‌شود، «اداره هوانوردی فدرال آمریکا» نقشی در تأمین امنیت مسافران وسایل نقلیه تجاری فضایی ندارد.
در آینده مشخص خواهد شد که آیا سرنوشت غم‌انگیز کاوش زیردریایی «تایتان» ‌ در هفته اخیر، نظارت بر این نوع سفر را بهبود خواهد بخشید یا خیر.