افرادی که دارای نام‌هایی که مغایر ارزش‌های اسلامی یا القاب و نام‌های زننده، مستهجن یا نامناسب هستند، می توانند اسم خود را تغییر دهند، اما هیچ اجباری برای این تغییر وجود ندارد.
به گزارش گروه جامعه ایرنا با توجه به انتشار خبری در برخی از رسانه ها مبنی بر اینکه سازمان ثبت احوال کشور اعلام کرده است که صاحبان برخی نام‌ها و نام‌های خانوادگی مانند عبدالعزی، سعید بهزاد، سرتیپ و سلطانعلی باید برای تغییر اسامی خود اقدام کنند.
خبرنگار ایرنا این موضوع را از سازمان ثبت احوال پیگیری کرد که مشخص شد هیچ اجباری در تغییر نام وجود ندارد و صرفا اسامی که مغایر ارزش های اسلامی و یا القاب و نام‌های نامناسب، زننده و مستهجن هستند و در گذشته کاربرد داشته، می‌توانند با مراجعه به سازمان ثبت احوال اسامی خود را تغییر دهند و هیچ اجباری وجود ندارد.
اکنون انتخاب اسامی که موجب هتک حیثیت مقدسات اسلامی می‌شود و همچنین عناوین و القاب و نام‌های زننده و مستهجن یا مناسب مورد پذیر ثبت احوال قرار نمی‌گیرد و ممنوع است.
مصادیق تغییر نام چیست؟
انتخاب نام نیک از وظایف پدران و مادران است، نام و نشان‌ها هویت ما را تشکیل می‌دهند و هر اسمی که برای هر کسی انتخاب می‌شود به طور معمول از زمان به دنیا آمدن تا زمان از دنیا رفتن، همراه اوست و با همان نام و نشان شناخته می‌شود، شاید به همین دلیل است که اولین وظیفه پدر و مادر در برابر فرزندان، انتخاب نام مناسب برای آنها باشد؛ نکته ای که از سوی بزرگان دین مورد تاکید قرار گرفته است.
نوع نام‌های دخترانه و پسرانه می تواند برگرفته از الگوی های توصیفی، دینی مذهبی، ملی باستانی، قومی، منطقه‌ای، ترکیبی، نام گل‌ها، طبیعت، حیوانات زیبا، پرندگان، کوه‌ها و رودها و نام موجودات خیالی و تاریخی باشد.
برابر ماده ۲۰ قانون ثبت احوال کشور، انتخاب نام با اعلام کننده آن است. برای نامگذاری، یک نام ساده یا مرکب (مثل حسین، محمد مهدی و مانند آن که یک نام محسوب می شود)، انتخاب خواهد شد.
انتخاب نام هایی که موجب هتک حیثیت مقدسات اسلامی می‌شود و همچنین عناوین و القاب و نام های زننده و مستهجن یا نامتناسب با جنس، ممنوع است. تشخیص نام های ممنوع با شورای عالی ثبت احوال است و این شورا نمونه های آن را تعیین و به این سازمان اعلام می کند.
به موجب ماده ۲۰ قانون ثبت احوال و تبصره های آن، انتخاب نام هایی که در فهرست نام های ممنوعه قرار دارد، قدغن است و دارندگان آنها می توانند با رعایت مقررات مربوطه نسبت به تغییر آن اقدام کنند.
گاهی افرادی برای فرزند خود نام هایی را درخواست می کنند که در لیست نامگذاری ثبت احوال نیست، انتخاب این گونه نام ها در ثبت احوال بررسی و اعلام نظر می شود.
در «کمیته انتخاب نام» ثبت احوال که بر اساس مصوبه شورای عالی فرهنگی تشکیل شده و در آن 2 استاد دانشگاه در حوزه دکترای ادبیات فارسی و ادبیات عرب، ۲ نماینده از فرهنگستان ادب و زبان فارسی و سه متخصص از سازمان ثبت‌احوال حضور دارند و نام درخواست شده توسط افراد در این کمیته بررسی می شود و در صورت تایید می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.
به منظور رعایت حقوق شهروندی، نام هایی که در فهرست نامگذاری ثبت احوال نیست، مورد بررسی قرار می گیرد و چنانچه مغایر با قوانین جاری ثبت احوال نباشد، متقاضی می تواند انتخاب کند.
چه نام هایی قابل تغییر نیستند؟
برابر مقررات جاری اسامی و نام های معصومین نظیر: محمد، علی، حسن، حسین، فاطمه، زهرا غیر قابل تغییرند و همچنین مستند به قانون ممنوعیت به کار گیری اسامی، عناوین و اصطلاحات بیگانه مصوب ۱۳۷۵/۹/۲۸و آیین نامه ۱۳۷۸/۲/۱۹هیات دولت، استفاده از اسامی بیگانه برای نامگذاری ممنوع است.
در صورتی که نام مورد نظر در لیست نام های مورد تایید وجود نداشته باشد احراز مناسب بودن و یا نامناسب بودن آن با چه مرجعی است؟
براساس مصوبه شماره ۱/۵۷۸سال ۱۳۸۷شورای عالی ثبت احوال مرجع رسیدگی به نام های جدید و نوساخته کمیته مشورتی نام سازمان ثبت احوال مرکب از اساتید دانشگاه ها و اعضای فرهنگستان زبان و ادب فارسی است و برای درخواست و پیشنهاد بررسی نام خود به سامانه انتخاب نام در بخش خدمات الکترونیکی پورتال سازمان ثبت احول مراجعه و درخواست خود را به همراه اطلاعات تکمیلی از قبیل مشخصات شناسنامه ای پدر و مادر نوزاد مورد نظرثبت کرده و منتظر دریافت نظر کارشناسی از طریق تماس سازمان ثبت احوال باشید.
برگشت به نام قبلی هم تا زمانی ممکن است که شناسنامه با واژه جدید و تصویب شده صادر و تحویل متقاضی نشده باشد.
تغییر نام افراد از چه سنی امکان پذیر و چه مدارکی لازم است؟
تغییر نام برای متقاضی پس از رسیدن به سن ۱۸ سال تمام و صرفا برای یک بار امکان پذیر خواهد بود و تغییر نام افراد زیر ۱۸ سال از طریق سازمان ثبت احوال امکان پذیر نبوده و متقاضیان از طریق مراجع قضایی نسبت به انجام خواسته خود می توانند اقدام کنند.
مدارک مورد نیاز برای تغییر نام عبارتند از:
-نمونه تکمیل شده برگه درخواست تغییر نام توسط صاحب شناسنامه یا سرپرست قانونی و یا وکیل صاحب شناسنامه.
- اصل شناسنامه متقاضی.
اصل شناسنامه و مدرک مثبت سمتِ قانونی درخواست کننده (در صورتی که درخواست کننده غیر از صاحب شناسنامه باشد).
- اصل شناسنامه متقاضی و همچنین اصل شناسنامه و مدرک مثبت سمت وکیل یا نماینده قانونی پس از بررسی و احراز اصالت و اسکن آنها به متقاضیان مسترد می شود.
- اصل رسید بانکی مبنی بر واریز تعرفه های قانونی.
- رسید واریز تعرفه های قانونی متعلقه پس از صدور مجوز تغییر نام و هنگام اخذ درخواست اجرای آن دریافت خواهد شد.