کد خبر: 14432 | صفحه ۳ | جامعه | تاریخ: 01 شهریور 1402
رشد ۲۴۰ درصدی موالید اتباع چگونه رخ داده است؟
تغییر آرایش جمعیت در کمین کشور
۸۳ درصد کودکان خیابان از اتباع هستند و بیش از ۶۰ درصد آنها نیز اتباع غیرمجازند. آماری تکان دهنده که خبر از یک تغییر بزرگ در آینده نزدیک میدهد. سایت جامجم آنلاین نیز به تازگی گزارش داده که موالید افغانستانی در ایران رشد ۲۴۰ درصدی داشته است. موضوعی که نشان میدهد اتباع غیرقانونی در کشور بدون هیچ مشوقی اقدام به فرزندآوری میکنند و جمعیت آنان در سالهای پیش رو افزایشی تصاعدی خواهد داشت. البته این ماجرا یک روی دیگر نیز دارد و آن کاهش فزاینده ازدواج و فرزندآوری ایرانیان است.
به گزارش فراز، مدتهاست که حضور میلیونی اتباع خارجی به ویژه از دو کشور همسایه شرقی یعنی افغانستان و پاکستان در ایران نگرانیهایی را به وجود آورده است. مهاجرانی که از مسیرهای قانونی و غیرقانونی وارد کشور میشوند و سپس در شهرهای مختلف مشغول کار و زندگی شدهاند.در واقع این روزها حضور مهاجران با ویزای قانونی و اقامت غیرقانونی تبدیل به معضل مهمی برای کشور شده است. معضلی که به نظر میرسد مسئولان به آن توجهی ندارند.
بخشی از مهاجران که به صورت قانونی با انواع ویزاهای گردشگری، زیارتی، تجاری و درمانی وارد ایران شدهاند و با تمام شدن مدت ویزا براحتی در کشور ماندگار و مشغول بکار میشوند. برخی نیز زاغه نشین حاشیه شهرها شدهاند و مشغول تکدیگری هستند که نارضایتیهای عمومی را به دنبال داشته است.در واقع اکنون کشور با مشکل ویزای قانونی و اقامت غیرقانونی روبهور شده و در این زمینه خلاء قوانین و مدیریت به وضوح دیده میشود.
تاجایی که شماری از مردم در کارزاری با شماره ۱۱۲۴۲ با چند هزار امضا از مسئولان ذیربط از جمله وزیر خارجه، وزیر کشور خواسته اند این معضل را پیگیری کنند.
رشد ۲۴۰ درصدی موالید اتباع چطور رخ داده؟
نکته نخستی که باید به آن توجه کرد این است که طبق بررسی سازمان جهانی مهاجرت از هر ۱۰ مهاجر افغانستانی که وارد ایران میشوند عمدتا ۹ نفر مرد هستند. این به این معناست که این مهاجران یا سرمایهها را برای خانواده خود از ایران خارج میکنند یا پس از مدتی که در ایران جاگیر شدند خانواده خود را هم از افغانستان میآورند. طبق آمارها افغانستانی وقتی خانواده تشکیل میدهند نیز به سرعت اقدام به فرزندآوری میکنند. این در حالی است که شرایط ورود قانونی نیز برای آنها فراهم شده و میتوانند با انواع ویزاهای تفریحی، زیارتی یا درمانی وارد کشور شوند و سپس به شکل غیرقانونی اقامت داشته باشند. این افراد که اجازه کار غیرقانونی ندارند اغلب به مشاغل غیرقانونی روی میآورند و فرزندان خود را به خیابان میفرستند. به همین دلیل بخش عمدهای از خیابانهای شهرها در قبضه کودکان اتباع در آمده که اغلب نیز مهاجران افغان هستند. این خانوادهها به لحاظ فرهنگی زادوولد زیادی دارند اما در ایران داشتن کودک برای آنها نفع اقتصادی نیز دارد. تاجایی که موالید آنها بر اساس گزارشهایی تا ۲۴۰ درصد رشد داشته است.
کاهش ۳۵ درصدی زادوولد ایرانیان طی ۷ سال اخیر
در مقابل افزایش عجیب موالید اتباع، زادوولد در میان ایرانیان به طرز بیسابقهای کاهش پیدا کرده است. پیش از این علی محمدزاده رئیس اندیشکده سلامت جمعیت و خانواده هشدار داده بود که در ۱۲ سال اخیر؛ ازدواج ۴۰ درصد و در هفت سال گذشته فرزندآوری ۳۵ درصد کاهش داشته است. بر اساس پژوهشها و آمارها در سال ۲۰۵۰ یکششم جمعیت دنیا بالای ۶۵ سال سن خواهند داشت و از این سال به بعد پنجره جمعیتی ب ایران نیز بسته میشود و حتی بر اساس گفتههای رییس اندیشکده سلامت جمعیت و خانواده، نرخ جمعیت سالخوردگی ایران نسبت به میانگین جهانی رشد بیشتری خواهد یافت.همه اینها در حالی است که دولت تلاش کرده تا با سیاستگذاریها در حوزه جمعیت جوانان را به تشکیل خانواده و خانوادهها را به فرزندآوری ترغیب کند. هرچند که درباره این سیاستها که به طور مثال حذف غربالگری نیز شامل آن میشود بحثهای بسیاری است. کارشناسان معتقد هستند که دولت با اعمال سیاستهایی مثل تخصیص خودرو یا زمین نمیتواند جوانان را تشویق به ازدواج و فرزندآوری کند. وقتی که شاخصهای کلان اقتصادی از جمله تورم، ارزش پول ملی، اشتغال و درآمد ناخالص ملی هر روز در حال کاهش و پسرفت است افق روشنی از آینده برای جوانان وجود ندارد. اما نکته اینجاست که اتباع افغان چنین نگاهی به شرایط ندارند و چالشهای اقتصادی فرزندآوری آنان را تحت تاثیر قرار نمیدهد. در چنین شرایطی باید دید که دولت چه سیاستهایی را برای ساماندهی اتباع افغان در پیش خواهد گرفت. آن هم وقتی که صدور روادید نیز برای آنان افزایش بیسابقهای پیدا کرده است.
حضور ۵ تا ۷ میلیون تبعه افغان در کشور؟
در بخشی از متن منتشر شده کارزار مردمی آمده: «کشور تحت شدیدترین بحران ورود مهاجر قرار گرفته است. تعداد بسیار اتباع در ایران بر بازارهای اشتغال و مسکن فشار سنگینی وارد می کنند. صحبت از حضور ۵ تا ۷ میلیون تبعه افغان در کشور است که عدد بسیار بزرگی است.حضور حدود ۸۰۰ هزار دانش آموز اتباع در مدارس، حضور انبوه اتباع در اصناف و مشاغل مختلف، سیل کودکان کار اتباع در خیابانها و چهارراه های شهرهای بزرگ کشور در کنار رشد سرسام آور کرایه خانهها و رشد حاشیهنشینی در کشور، سوالات و نگرانیهای فراوانی برای مردم به وجود آورده است. دولت تا کجا اجازه میدهد جمعیت اتباع در کشور افزایش داشته باشند؟ آیا سقفی برای ورود مهاجران در نظر گرفته شده است؟
تجربه هیچ کشور مهاجرپذیری شبیه ایران نیست و هیچ یک از کشورها توسعهیافته اجازه ورود چنین جمعیت بزرگی از یک کشور را یکباره به سرزمین خود ندادهاند؟
امروزه کشورهای اروپایی با اقتصاد بزرگ خود بر سر پذیرش سالانه چند هزار پناهنده بحث و گفتگو میکنند. در کشور ما اما هیچ معیار و سیاستگذاری مشخصی در این زمینه انجام نشده و امروز بافت جمعیتی برخی از مناطق کاملا اتباع نشین شده است.
در کنار همه این مسائل عملکرد سفارت ایران در افغانستان جای تعجب فراوانی دارد. اکنون به راحتی و بدون اخذ هیچ گونه وثیقه و یا تعهد برای بازگشت به موقع به افغانها ویزای ورود به ایران داده می شود. در حالی که همه میدانند اکثریت افغانها با تمام شدت مدت ویزای خود به افغانستان باز نمیگردند؟ این استدلال که هدف رفت و آمد قانونی افغانها است به هیچ وجه قابل قبول نیست. چرا که وقتی شرایط را تسهیل کنیم جمعیت زیادی مایل میشوند وارد ایران شوند.
در چنین شرایطی مردم از وزارت امور خارجه و وزارت کشورتوقع دارند برای بازگشت افغانها به افغانستان با مقامات افغان و سازمان ملل همکاری و تعامل جدی داشته باشند و به راحتی بدون اخذ وثیقه ویزای ایران را به اتباعی ندهند که میآیند و برنمیگردند.»
تسهیل ورود بدون تدبیر برای اقامت
این پویش با چندهزار امضا تاکنون پاسخی از سوی مسئولان نداشته است. حتی به نظر میرسد تهسیلهایی در شرایط مهاجران غیرقانونی نیز صورت گرفته است. گویا به تازگی تمدید ویزای اتباع در ایران توسط پلیس مهاجرت و گذرنامه هم سهل و راحت شده است و می توانند در ۳ دوره ۳ ماهه ویزای خود را در ایران تمدید کنند. در مجموع ویزاهای سیاحتی، ورود، ملاقات، زیارتی و درمان، برای سه مرتبه ۳ ماهه (جمعا ۹ ماه) تمدید میشود.در سیاست تسهیلی دیگری در همین زمینه بر اساس جزئیات منتشر شده از وزارات کشور، اتباعی که با پاسپورت و ویزای معتبر اعم از سیاحتی، ورود، ملاقات، زیارتی و درمان وارد ایران شدند، اما بعد از اتمام وقت ویزا غیرمجاز شده، و اعتبار ویزای آنان منقضی شده است؛ میتوانند فقط با پرداخت هزینه جریمه دیرکرد ویزا، که هر ۹۰ روز مبلغ ناچیز ۱۰۰ هزار تومان است، اقامتشان را قانونی کنند.
لزوم پاسخگویی برای سیاستگذاریهای غلط
حال سوال اصلی اینجاست که این سیاستگذاریها چه لزومی داشته است؟ با این رویه چگونه میتوان انتظار داشت تعداد افغانستانیها در ایران روزبه روز بیشتر نشود؟ چرا و به چه علت روزانه هزاران افغان با ویزای کوتاه مدت به راحتی وارد ایران میشوند و انواع تسهیلات برای اقامت و اشتغال ایشان در نظر گرفته شده است؟
در مدت یک سال تمدید ویزای این اتباع نحوه اشتغال قانونی نیز برای آنها در نظر گرفته شدهیا قرار است ورود و اشتغال غیرقانونی اتباع در ایران فشاری به قشر کارگر ایرانی وارد کند؟ وزارت خارجه و وزارت کشور باید در قبال مسئله ویزای قانونی و اقامت غیرقانونی پاسخگو باشند. چرا که این موضوع تبعات سنگین اجتماعی، فرهنگی و حتی امنیتی برای کشور خواهد داشت.