داریوش مهرجویی و همسرش وحیده محمدی‌فر شامگاه شنبه (۲۲ مهر) در خانه شخصی خود در کرج به قتل رسیدند. چند روز پس از این تیم ویژه‌ای از دادسرای فردیس کرج موضوع را پیگیری کرده و کمتر از یک هفته بعد از این قتل، قاتلان دستگیر شدند و پنج‌شنبه (۲۷ مهر)‌ برای بازسازی صحنه جرم، این‌بار با حضور نیروی انتظامی به محل جرم برگشتند تا صحنه‌ها را بازسازی کنند.
همچنین رئیس کل دادگستری و دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان البرز در دیدار با دادستان کل کشور اقدامات انجام شده در دستگیری متهمان پرونده قتل مهرجویی و همسرش را تشریح کردند.
حسین فاضلی‌هریکندی، رئیس کل دادگستری و حسن مددی دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان البرز صبح امروز در دیدار با دادستان کل کشور به تشریح آخرین وضعیت پرونده قتل مرحوم مهرجویی و همسر مرحومه اش پرداختند.
در ابتدای این دیدار حجت الاسلام و المسلمین موحدی از زحمات همه کسانی که در شناسایی و دستگیری متهمان این پرونده خدمت و تلاش کردند قدردانی کرده و گفت: لازم است از شما و همکاران قضایی در استان و شهرستان که با مدیریت صحیح، حضور به موقع در صحنه، شناخت جوانب حادثه و صدور دستورات قضایی مناسب موجبات شناسایی و دستگیری متهمان پرونده را فراهم کردید قدردانی و تشکر می‌کنم.
وی ادامه داد: با دستورات به موقع و مدیریت خوب دادگستری استان و تلاش شبانه روزی همکاران پزشکی قانونی و همچنین اقدامات فنی و تخصصی خوب همکاران فراجا، بحمدالله متهمان در یک مدت کوتاه شناسایی و در چنگال عدالت قرار گرفتند و جا دارد از همه همکاران دادگستری و پزشکی قانونی و همچنین نیروی انتظامی هم تشکر و قدردانی داشته باشم.
دادستان کل کشور با بیان اینکه رسیدگی به این پرونده از جوانب مختلف حائز اهمیت بوده و رئیس قوه قضاییه هم در این باره دستورات ویژه‌ای صادر کردند گفت: در این راستا بنده هم به صورت جدی با مسئولان قضایی استان در تماس بوده که بحمدالله زحمات نتیجه داده و متهمان دستگیر شدند.
حجت الاسلام و‌المسلمین موحدی یکی از آثار خوب شناسایی متهمان در فاصله کوتاه پس از وقوع جنایت را تامین امنیت روانی جامعه دانست و گفت: پرونده‌های این چنینی که برای اذهان مردم حساسیت خاص خود را دارد اگر با سرعت و دقت مناسب رسیدگی شود احساس امنیت را به شهروندان و جامعه تزریق می‌کند.
در ادامه حسین فاضلی‌هریکندی، رئیس کل دادگستری استان البرز به تشریح اقدامات انجام شده در دستگیری متهمان پرونده قتل مرحوم مهرجویی و همسر مرحومه اش پرداخته و گفت: بلافاصله پس از اطلاع از حادثه موضوع در دستور کار قرار گرفته و کارگروه ویژه پیگیری پرونده با مسئولیت رئیس کل دادگستری استان و با عضویت فرمانده فراجا و رئیس پلیس آگاهی استان البرز، دادستان مرکز استان، معاون پیگیری پرونده‌های خاص دادگستری کل استان البرز، رئیس دادگستری و دادستان فردیس و بازپرس ویژه پرونده تشکیل شد.
وی ادامه داد: در همان ابتدا تمامی سناریو‌ها و احتمالات در نظر گرفته شده و پس از بررسی و تحقیقات و شناسایی مظنونین احتمالی، تعداد ۲۰ نفر بازداشت و تحقیقات فشرده از آنان در جهت رسیدن به سرنخ‌های بیشتر در دستور کار قرار گرفت.
رئیس کل دادگستری استان البرز اظهار کرد: خوشبختانه با روش‌های تخصصی و فعالیت شبانه روزی به سرنخ‌های خوبی دست یافته و مشخص گردید که ۳ نفر از متهمان اصلی پرونده در بین دستگیرشدگان اولیه هستند و لذا تمرکز بر روی آن‌ها قرار گرفته و پس از ساعت‌ها بازجویی و تحقیق و استناد به ادله‌های موجود متهمین به حضور فرد چهارم درپرونده اقرار کرده و مشخص شد که در شب حادثه ۴ نفر در محل جنایت حضور داشته و لذا پس از صدور دستور قضایی نفر چهارم هم بازداشت شده و تحقیقات در این مرحله به سر انجام رسید.
همچنین عصر ایران نوشت: در ماجرای قتل داریوش مهرجویی، نکتۀ عجیب این است که چرا “قاتل اصلی”، یعنی باغبانی که مدعی بوده 30 میلیون تومان از مهرجویی طلبکار است، شخصیتش این قدر کاریزماتیک بوده؟!
خودمان را به جای “باغبانِ مدعی” بگذاریم. مثلا 30 میلیون تومان از کسی طلبکاریم. و البته از خانۀ او دزدی هم کرده‌ایم. حالا پس از مدتی تحمل حبس بابت دزدی، می‌خواهیم آن 30 میلیون تومانی را که مدعی هستیم حقمان بوده، نقد کنیم و ضمنا چون بابت حبس‌مان کینه هم داریم از طرف مقابل، قصد کشتن او را هم داریم.
اگر هر یک از ما در چنین وضعیتی باشد، آیا می‌تواند سه نفر دیگر را هم مجاب کند به مشارکت در قتل؟ قتل کار راحتی نیست. انگیزه می‌خواهد. بر فرض که برادر باغبان با انگیزۀ حمایت از برادرش پذیرفته در این جنایت شرکت کند. آن دو نفر دیگر با کدام انگیزه در قتل داریوش مهرجویی و وحیده محمدی‌فر مشارکت کرده‌اند.
همۀ ما در زندگی روزمره‌مان کم و بیش با دیگران اختلافاتی پیدا کرده‌ایم. اختلاف مالی یا غیرمالی. اگر بابت یکی از این اختلافات قصد کشتن طرف مقابل را داشته باشیم، احتمال اینکه بتوانیم برادرمان را متقاعد کنیم برای مشارکت در قتل، چقدر است؟ قاعدتا احتمالش بسیار اندک است؛ چون اگر برادر ما نیز با کسی اختلاف مالی داشته باشد، بسیار بعید است که ما به برادرمان کمک کنیم برای کشتن آن فردِ “بدهکار”.
حالا بر فرض که بتوانیم برادرمان را متقاعد کنیم که در قتل به خاطر مبلغی نه چندان چشمگیر، به ما کمک کند. احتمال اینکه بتوانیم دو تن از دوستانمان را هم مجاب کنیم که بیایند بابت انتقام‌گیری ما و چند تا النگو و انگشتر طلا و دو تا موبایل آدم بکشند، چقدر است؟ آیا شما حاضرید برای فرونشستن خشم دوستتان یا برای مشتی مالِ ناچیز، بروید زن و مردی را بکشید که اصلا کدورتی هم از آن دو ندارید؟
حتی اگر بگوییم باغبان از سر کینه‌جویی مهرجویی و همسرش را کشته و برادر باغبان هم خواسته پشت برادرش را خالی نکند و به همین دلیل در این قتل مشارکت کرده، رفقای باغبان قاعدتا با انگیزۀ مالی تن به چنین کاری داده‌اند. خود باغبان و برادرش هم که قطعا انگیزۀ مالی داشته‌اند. پس چرا چیز زیادی از خانۀ مهرجویی ندزدیده‌اند؟ بعید است که در آن خانه وسایل گران‌قیمت کم‌حجم دیگری نبوده باشد.
اما نکتۀ اصلی در این ماجرا، قدرت باغبان در متقاعد کردن آدم‌های نامربوط به ماجرا، برای ارتکاب قتل بوده است. شما از همین فردا شانست را امتحان کن! سعی کن این و آن را متقاعد کنی به قتل آقای الف یا خانم ب. ببین چند نفر به صرف برادری یا رفاقت با شما، حاضر می‌شوند در جنایتی که مجازاتش قصاص و مرگ است، مددکارت شوند؟
جنایت انگیزه می‌خواهد. وقتی شما انگیزۀ کشتن یکی دو نفر را داری، بسیار بعید است که بتوانی برادرت و بویژه دو تن از رفقایت را هم از چنین انگیزه‌ای لبریز کنی. بخصوص وقتی که رفقایت مشکلی با آن یکی دو نفری که قصد قتلشان را کرده‌ای، نداشته باشند.
بنابراین نتیجه می‌گیریم که “باغبانِ طلبکار” شخصیت کاریزماتیکی داشته که موفق شده نه یک نفر، بلکه سه نفر را متقاعد کند به قتل پیرمرد و زنی که آزاری هم به برادر و رفقای باغبان نرسانده بودند.
کاریزما یعنی جذابیت غیرعادی و مقاومت‌ناپذیر. فردی که کاریزما دارد، توان اثرگذاری بی‌مانندی بر دیگران دارد؛ به نحوی که دیگران در برابر رأی و خواست او، یارای مقاومت و حق انتخاب و انتقاد ندارند.
مثلا استالین شخصیتی کاریزماتیک داشت. هربرت جرج ولز، نویسندۀ مشهور انگلیسی، منتقد سرسخت استالین بود و او را جنایتکاری شایستۀ لعن و توهین می‌دانست. اچ.جی.ولز روزنامه‌نگار هم بود و در مطبوعات انگلیس مدام علیه استالین می‌نوشت. اما یک بار که به شوروی رفت و در کاخ کرملین با استالین دیدار کرد، چنان مجذوب او شد که همۀ عقاید قبلی‌اش دربارۀ دیکتاتور کمونیست را کنار گذاشت و یکسره در ستایش او نوشت.
ولز وقتی با استالین ملاقات کرد، بین هفتاد تا هشتاد سال سن داشت ولی کاریزمای استالین، تاثیر بی‌مانندش را بر او گذاشت و او انتقادهایش را از یاد برد و گویی که اصلا توان مقاومت در برابر جاذبۀ شخصیت استالین را نداشته باشد، در مدار شخصیت کاریزماتیک آن آدم‌کش بزرگ قرار گرفت.
کسی که کاریزما دارد، استدلال نمی‌کند. جذب می‌کند. هدف استدلال “عقل مخاطب” است ولی یک روشنفکر یا رهبر کاریزماتیک، عواطف مخاطبانش را هدف می‌گیرد و آن‌ها را با زنجر عواطف‌شان، به سمت بدترین کارها سوق می‌دهد. چنانکه هیتلر در آلمان از پس چنین کاری برآمد. شخصیت او جاذبه‌ای داشت که مردم آلمان به خاطرش کارهایی کردند که با عقل سلیم جور درنمی‌آمد.
ظاهرا شخصیت باغبانی که با مهرجویی خصومت داشته نیز چنان کاریزماتیک بوده که موفق شده سه نفر دیگر را به قتلی بیهوده سوق دهد؛ قتلی که هر عاقلی می‌توانست یقین داشته باشد که در صورت ارتکابش، نمی‌تواند از چنگ قانون قسر در برود.
عقل سلیم (Common sense) متعلق به نخبگان نیست. اتفاقا ملاک عقل سلیم، رفتار عامۀ مردم است. وقتی “کینۀ شخصی” در میان نیست و تدارک ویژه‌ای هم برای یک سرقت چشمگیر صورت نگرفته، عقل سلیم حکم می‌کرده که دست کم رفقای باغبان دست به قتل مهرجویی و همسرش نبرند.
انگیزۀ قتل چیزی نیست که به این آسانی پدید آید. بویژه وقتی که قاتل می‌داند طناب دار در انتظار اوست. نترسیدن از طناب دار، انگیزۀ شخصی لازم دارد.
این نکته هم قابل ذکر است که در اطلاع‌رسانی راجع به پروندۀ قتل مهرجویی، از باغبان به عنوان “قاتل اصلی” نام برده شده؛ در حالی که طبق همین اطلاع‌رسانی، رفقای باغبان به اتاق دیگر رفته‌اند و وحیده محمدی‌فر را کشته‌اند. بنابراین معلوم نیست چرا فقط باغبان “قاتل اصلی” است.
به هر حال حتی اگر داستان قتل مهرجویی و همسرش دقیقا همین باشد که باغبان و رفقایش روایت کرده‌اند، دست کم باید گفت این باغبان قاتل، شخصیت موثری داشته و دیگران را به شکلی عجیب در مدار تاثیر خودش آورده تا به تنهایی قصاص نشود!
احتمالا بهروز افخمی در فیلم هیچکاکی‌اش، به سبک “هیچکاک همیشه استاد”، روانکاوی عمیق و کاملی از شخصیت این باغبان کاریزماتیک ارائه خواهد کرد!