کد خبر: 18061 | صفحه ۳ | جامعه | تاریخ: 13 آبان 1402
به مناسبت روز جهانی زیستکره مطرح شد
حفظ ذخایر ژنتیکی با حفاظت از عرصههای طبیعی
سرپرست دفتر مدیریت زیستگاهها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر اهمیت ذخیرهگاههای زیستکره اظهارکرد: حفظ تنوع زیستی نه تنها در ذخیرهگاههای زیست کره بلکه در تمام عرصههای طبیعی ضروری است چرا که به حفظ ذخایر ژنتیکی منتج میشود.
آدری آزوله، مدیرکل یونسکو بهمناسبت روز بینالمللی ذخیرهگاههای زیستکره (۳ نوامبر ۲۰۲۲) با تاکید بر تلاشی جهانی برای بازنگری در روابط بین مردم و کره زمین، بهبود رابطه انسان با طبیعت را منطقیترین راه در جهت درک انسان از تاثیرگذاریاش بر طبیعت دانست. ذخایر زیستکره مناطق حفاظت شده متعارف نیستند. آنها مکانهایی هستند که ۲۷۶ میلیون نفر در آن زندگی و کار میکنند. این سایتها در هر جایی که مردم با طبیعت تعامل دارند وجود دارند. از شهر تا ساوانا، از قله کوه تا حرا، اندازه آنها از یک جامعه جزیرهای کوچک گرفته تا دالانهای زیستمحیطی وسیعی که در سراسر قارهها کشیده شدهاند متغیر است.
هر روز، در این ذخایر زیستکره، مردم رابطه خود را با محیط زیست به روشهای ملموس بازیابی میکنند – با در نظر گرفتن حفاظت از تنوع زیستی و توسعه پایدار بهعنوان اهداف سازگار و وابسته به یکدیگر. برای شناخت نقش مهم ذخایر زیستکره برای تمام بشریت، یونسکو مفتخر است که اولین روز جهانی ذخایر زیستکره را در ۳ نوامبر گرامی بدارد. در این روز، ما تنوع این سایتها را جشن میگیریم: تاب آوری آنها، دانشی که تولید میکنند و نمونهای که ایجاد میکنند – بهعنوان مثال، از طریق حمایت از اقتصاد سبز یا استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر.
در این روز، ما پتانسیل ذخایر زیستکره برای مقابله با چالشهای بزرگ را گرامی میداریم مانند، برقراری صلح با دنیای طبیعی.
برای این امر، ذخایر زیستکره موارد زیادی برای ارائه دارند. رشد سریع شبکه جهانی – با اضافه شدن سایتهای جدید هر ساله – نشاندهنده آگاهی روزافزون راجعبه این موضوع است که آینده ما بستگی به تطبیق سبک زندگی ما با احترام بیشتر به طبیعت دارد.
به گزارش ایسنا، ذخیرهگاه زیستکره، مناطق حفاظتشده طبیعی-زیستی بینالمللی هستند که علاوه بر حفاظت، دستاوردهایی نظیر ارائه سایتهای مطالعاتی کمنظیر به دانشمندان و تجربه مهارت انسان در پشتیبانی از توسعه پایدار را نمایان میسازند. اعلام ذخیرهگاههای زیست کره برای جلوگیری از تغییرات برگشتناپذیر و بهرهبرداری ناپایدار از منابع طبیعی، در عین نیاز به بهرهبرداری از طبیعت (باتوجه به رشد روزافزون جمعیت) شکل گرفتهاست و به یکی از تقسیم بندیهای مهم حفاظتی جهان بدل شدهاست. این مناطق حفاظت شده از طرف یونسکو تحت پوشش دفتر شورای هماهنگی بینالمللی برنامه انسان و کره مسکون (MAB) قرار دارند و از آغاز اجرای آن (دهه ۱۹۶۰ میلادی) تاکنون ۵۵۳ ذخیره گاه زیستکره در ۱۰۷ کشور جهان به ثبت رسیدهاست.
هرساله ۱۲ آبانماه گرامیداشت روز جهانی ذخیرهگاه زیستکره است و امسال نیز این روز با شعار «از توافق تا اقدام: بازسازی تنوع زیستی» موضوعی است که در سال 2023 برای بزرگداشت این روز انتخاب شده است. هدف این است که با استفاده از مفهوم “بازسازی” به طور خاص، تفکر عملی در مورد سناریوهای احتمالی آینده را تحریک کند.
علیرضا نجیمی، سرپرست دفتر مدیریت زیستگاهها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست در گفتوگو با ایسنا، با اشاره به روز جهانی زیست کره اظهار کرد: شعار دهمین نشست شبکه ذخیره گاههای زیست کره جنوب و مرکز آسیا (ساکام) RIDGE TO REEF از قله کوهها تا قعر دریاها است که نشان از محدوده گسترده تاثیرگذاری و تاثیرپذیری ذخیرهگاهها دارد. در این نشست و در آستانه روز جهانی ذخیره گاههای زیست کره (سوم نوامبر)، گزارش ملی ذخیره گاههای زیست کره کشور را با معرفی سایتهای ذخیرهگاههای سیزدهگانه، برنامهها، ظرفیتها و چالشها و اولویت توسعه شبکه ذخیرهگاههای زیستکره ضمن معرفی سایتهای ذخیرهگاهی داخلی و فرامرزی آینده و نیز لزوم معرفی یخچالهاب طبیعی کوهستانی کشور که تحت تاثیر تغییر اقلیم در معرض خطر قرار گرفتهاند؛ به عنوان ذخیرهگاه زیست کره جدید، ارائه شد همچنین به ضرورت توسعه رویکردهای مشارکتی همچون تکنیک نقشه سازی مشارکتی یا PGIS اشاره شد.
وی افزود: حفظ تنوع زیستی نه تنها در ذخیرهگاههای زیست کره بلکه در تمام عرصههای طبیعی ضروری است چرا که به حفظ ذخایر ژنتیکی صورت منتج میشود. از طرفی نیز با توجه به اهمیت جهانی ذخیره گاههای زیستکره و ارزشهای جهانی آنها اهمیت حفاظت تنوع زیستی دوچندان میشود. همچنین در ذخیرهگاهها علاوه بر حفظ تنوع زیستی حفظ تنوع فرهنگی و اجتماعی مردم بومی و جوامع محلی نیز اهمیت خاصی دارد.
ضرورت توجه بیشتر به ذخیرگاههای آبی ارومیه، میانکاله و هامون
نجیمی تاکید کرد: تمامی ذخیرهگاهها نیازمند توجه و تدوین برنامه عمل ملی هستند بنابراین ذخیره گاههای آبی از جمله ارومیه، هامون و میانکاله بهدلیل خشکسالیهای پی در پی و کاهش میزان آب نیاز به توجه بیشتری دارند.
سرپرست دفتر مدیریت زیستگاهها و امور مناطق سازمان حفاظت محیطزیست ادامه داد: از جمله اقدامات انجام شده در خصوص حفظ ذخیرهگاهها میتوان به جلب مشارکت جامعه محلی در اغلب سایتهای ذخیرهگاهی بهویژه سایتهای تالابی در قالب طرحهای مدیریت، اختصاص ردیف اعتباری برای دو ذخیرگاه زیست کره شامل دنا و گلستان به منظور تقویت حفاظت از تنوع زیستی، ایجاد ساختار مدیریت مشارکتی در سطوح استانی در سه ذخیرهگاه به منظور تجمیع ظرفیتهای استانی در پایداری تنوع زیستی، شورای راهبری ذخیره گاه زیست کره گلستان، شورای راهبری ذخیرهگاه زیستکره میانکاله، ستاد احیای دریاچه ارومیه اشاره کرد.وی همچنین درباره اقداماتی که برای حفظ زیستکره نیاز است گفت: اقداماتی همچون ایجاد ساختار مدیریت مشارکتی در تمامی سایتهای ذخیرهگاهی، ایجاد چارت سازمانی در سازمان محیط زیست، اختصاص ردیف بودجه برای اجرای برنامه مدیریت ذخیرهگاهها، ایجاد بستر قانونی مدیریت ذخیرهگاهها، تدوین برنامه مدیریت ذخیره گاهها بر اساس برنامه عمل لیما ۲۰۱۶-۲۰۲۵ برای حفاظت از زیستکره نیاز است.
سرپرست دفتر مدیریت زیستگاه ها و امور مناطق ادامه داد: یکی از اهداف ایجاد ذخیره گاههای زیستکره استفاده از ظرفیتهای مردمی و تعامل ایشان در مدیریت منطقه با تامین معیشت جوامع محلی است. در واقع ذخیرهگاههای زیست کره با حضور مردم معنی پیدا میکند که علاوه بر حفاظت از منطقه از منافع آن بهرهمند و به نوعی بهرهبرداری پایدار صورت میگیرد.
نجیمی در پایان تصریح کرد:همچنین میتوان از ظرفیت بخش خصوصی در راستای اجرای برنامههای مدیریتی از جمله طبیعتگردی بهره برد.
علاوه بر این به دلیل آنکه مدیریت اینگونه سایتها باید فرابخشی باشند، استفاده از ظرفیت تمامی دستگاههای دولتی و نظامی تاثیرگذار و تاثیر پذیر بر اینگونه مناطق، در برنامه مدیریت آنها مد نظر است.