ماجرای لو رفتن آرشیو رسانه ملی و سر درآوردن آن از شبکه‌های فارسی‌زبان، تاریخچه‌ای دور و دراز به اندازه تغییر چند رییس صداوسیما دارد. اتفاق گویا در دوره ریاست سید عزت‌ الله ضرغامی شکل گرفته است اما انتقادها تا بعد از آن هم ادامه داشته. با این همه رییس پیشین سازمان صداوسیما با دفاع از عملکرد خود در قبال ساخت مستندهایی که ابزار آن همان فیلم‌های آرشیوی بود، تاکید کرده بود: «در یک سال اول حضور من، تصاویری منتشر شد که تاکنون دیده نشده بود و اصلاً فضای هنری و نمایشی ما با آن تصاویر دگرگون شد.»
به گزارش ایسنا، زمانی که فیلم‌های آرشیوی صداوسیما از شبکه‌های فارسی‌زبان بیگانه سر درآورد، خیلی‌ها می‌دانستند که این اتفاق در زمان دیجیتالی کردن فیلم‌ها و استفاده برای ساخت مستندهای داخلی به‌واسطه بی‌دقتی مدیران وقت و سوءاستفاده عده‌ای از اعتماد شکل‌گرفته رخ داده است. نکته‌ای که حالا توسط مدیر یکی از این شبکه‌های پخش‌کننده هم تایید می‌شود.
مدیر منوتو در آخرین روزهای فعالیت این تلویزیون در مصاحبه‌ای شرکت کرد و در بخشی از آن در پاسخ به پرسشی درباره نحوه استفاده از آرشیو صداوسیما توضیح داد که «زمانی که شبکه مستند ایران راه‌اندازی شد به برخی از مستندسازان اجازه دسترسی به آرشیو صداوسیما را داده بودند تا با فیلم‌های قدیمی مستند بسازند.»
به گفته وی این اتفاق توسط شرکت‌های خصوصی که ساخت فیلم‌ها به آنها سفارش داده شده بود رخ داده است. اظهاراتی که پیش از هر چیز لزوم نظارت بیشتر بر منابع آرشیوی و همچنین خودکفایی رسانه ملی از توانایی فنی را یادآور می‌شود.
احسان قاضی‌زاده هاشمی که در آن زمان عضو هیات نظارت بر سازمان صداوسیما بود پنج سال قبل مصاحبه‌ای انجام داد و غفلت مدیران پیشین این سازمان را دلیل انتقال آرشیو عنوان کرد.
قبل از او حسام‌الدین آشنا، مشاور وقت رئیس‌جمهور هم در توئیتی به این مساله اشاره کرده و گفته بود: «در این روزها یادی کنیم از عزتمندانی که آرشیو تلویزیون ملی ایران را با بودجه‌ای درخور ولی حفاظتی اندک دیجیتال کردند، اجنه هم آرشیو آماده را چون ورق زر ربودند و فروختند، نه به من و نه به تو، بلکه به از ما برترانی که در تونل زمان اسطوره ساختند از عوامل دردهای بی‌درمان ملت ایران.»
اشاره آشنا به مستندهایی بود که در دهه فجر از شبکه رو به تعطیلی منوتو پخش شد و بسیاری را شگفت‌زده کرد.
عزت‌الله ضرغامی ـ رئیس پیشین سازمان صداوسیما ـ در آن زمان خواسته بود که ماجرا توسط دستگاه‌های اطلاعاتی روشن شود و تاکید کرده بود، اصلاً چنین چیزی معلوم نیست اتفاق افتاده یا نه که در دوره ما هم باشد.
حالا اما مدیر شبکه‌ای که تصاویر آرشیوی را تماما در راستای اهداف خود بازتولید و پخش کرد، پس از سال‌ها، پرده از چگونگی دسترسی به این آرشیو برداشته و از منظر خود ماجرا را تعریف کرده است.
شهریور ماه امسال پیمان جبلی، رئيس فعلی سازمان صداوسیما علت دسترسی به آرشیو صداوسیما را به اتفاق‌هایی که در سال‌های گذشته رخ داده مرتبط دانست و گفت: اکنون تمام تلاش بر این است که به لحاظ فنی، مدیریتی و فرایندی دیگر شاهد این اتفاق نباشیم.
او که ترجیح داد وارد جزئیات نشود، این اتفاق را به «داستان دردناکی» که در دوره‌های گذشته باز می‌گردد، ربط داد.
اما آنچه در گفته‌های جبلی قابل توجه و تاکید است، «تلاش برای جلوگیری از بروز اتفاقاتی مشابه به لحاظ فنی و مدیریتی و فرایندی است.»
با این همه قرار نیست درهای آشیو تا ابد روی برنامه‌سازان بسته بماند. همان‌طور که سید عزت الله ضرغامی هم سال‌ها قبل در دفاع از عملکرد خود و همکارانش گفته بود، باز شدن درهای آرشیو باعث شد تا بسیاری از فیلم‌هایی که تا آن زمان دست نخورده مانده بود، جهت روشنگری به خانه‌های مردم راه یابد و اتفاقا برای نخستین بار از همین آنتن صداوسیما هم پخش شود.
در این راستا جبلی راهکاری را بیان می‌کند، «هر تهیه‌کننده یا هر تولیدکننده که محتوای طرحش به تصویب برسد، متناسب با هر نیازی که داشته باشد، آرشیو در اختیارش قرار داده می‌شود.»