گروه جامعه - چهارشنبه‌سوری و عید نوروز از آیین‌های دوست‌داشتنی میان مردم هستند و شاید بسیاری در ماه‌های آخر سال آمدن این آیین‌هایی که نویدبخش بهار و شکوفایی هستند، انتظار بکشند. اما باید به هر موضوعی با منظر مثبت و منفی نگریست، شاید روزهای نوروز و شب چهارشنبه‌سوری اوقات خوشی را برای هر فردی رقم بزند و حتی شیرین‌ترین خاطرات او را بسازند اما ممکن است تلخ‌ترین حادثه را هم برای میراث تاریخی و فرهنگی ایران رقم بزند. در شب‌های چهارشنبه‌سوری و تعطیلات نوروز شاهد آن بوده‌ایم که بسیاری از بناها و آثار تاریخی قربانی ثبت یادگاری‌های مردم شده‌اند، آثاری که به گفته یک کنشگر میراث‌فرهنگی بی‌بدیل و برگشت‌ناپذیر هستند.
در روزهای گذشته اما تصویری در فضای مجازی و در بین دوستداران میراث فرهنگی همدان دست به دست شد که حاکی از اصابت یک بمب دستی به کتیبه‌های گنجنامه همدان و به جاماندن لکه سیاه حاصل از دود بر یکی از این کتیبه‌هاست. چند ماه پیش بود که مدیران مربوطه به توافق رسیدند که نرده‌کشی می‌تواند از آسیب به میراث ۲۵۰۰ ساله همدان جلوگیری کند.
مهرماه سال‌جاری فیلم بالا رفتن یک نفر از بدنه کتیبه‌های گنجنامه پخش شد. حال پس از گذشت چند ماه، این بار کتیبه‌ها از گزند چهارشنبه سوری در امان نماند و بار دیگر تیتر رسانه‌ها شد. مهرماه، نمایندگان شهرداری و میراث‌فرهنگی به همراه معاون امور هماهنگی اقتصادی استاندار همدان از این مکان تاریخی بازدید و اعلام کردند نرده‌کشی باید سمت کتیبه‌ها انجام می‌شود تا از حضور افراد در این مکان جلوگیری شود.
در همین راستا مدیر‌کل میراث فرهنگی استان همدان با بیان اینکه اثر بمب در حال پاکسازی است، گفت: نگرانی وجود ندارد و تیم مرمت در حال از بین بردن آثار باقی مانده از بمب دستی هستند که چیزی جز دود سیاه نیست. محسن معصوم‌علیزاده به تسنیم گفت: پیش از این چندین جلسه با شهرداری و فرمانداری همدان برای حفاظت از محوطه گنجنامه و کتیبه‌های چند‌هزار ساله تشکیل شده که در نهایت به برخی جمع بندی‌ها رسیده و به زودی اجرایی می‌شود.
تشکیل کمیته برای حفاظت و نگهداری
محسن معصوم‌علیزاده، مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان با اعلام اینکه به زودی کمیته فنی برای حفاظت و نگهداری از کتیبه‌های گنجنامه تشکیل می‌شود، افزود: این کمیته آسیب‌های احتمالی را بررسی و بر اساس آن تصمیم‌گیری می‌شود. او با اشاره به اینکه کتیبه‌های ۲۵۰۰ ساله گنجنامه ثبت ملی شده و تابع ضوابط میراث‌فرهنگی است و باید بر این اساس برای حفاظت از آن‌ها تصمیم‌گیری شود، اظهار کرد: حفاظت از کتیبه‌ها باید با حساسیت بالا انجام شود و نباید اقدامی خارج از قاعده و قانون صورت بگیرد.
مدیرکل میراث‌فرهنگی استان همدان با تاکید بر اینکه نحوه نگهداری از کتیبه‌ها باید بر اساس ضوابط حفاظتی میراث‌فرهنگی صورت بگیرد، عنوان کرد: همچنین نحوه نگهداری نباید مورد هجمه متخصصان قرار گیرد بنابراین از حساسیت بالایی برخوردار است.
وقتی گنجنامه فراموش می‌شود
وی در پاسخ به اینکه چرا هشدار به حفاظت از کتیبه گنجنامه به فراموشی سپرده شد نیز افزود: از همان بازه زمانی این مهم در دست پیگیری قرار دارد، اما چون محوطه گنجنامه و زمین آن در اختیار شهرداری است لازم است برخی تشریفات اداری طی شود.
وی افزود: تله‌کابین گنجنامه متقاضی مدیریت فیزیکی از محوطه گنجنامه است که با مذاکرات انجام شده در دستور کار قرار گرفته، اما برای اجرایی شدن نیازمند هماهنگی بهتر و بیشتر بین فرمانداری، شهرداری و میراث فرهنگی در همدان هستیم.
این مقام مسئول همچنین در خصوص اصابت بمب دستی به کتیبه گنجنامه نیز مجدد تاکید کرد: مشکل خاصی پیش نیامده و جای نگرانی نیست اگرچه آسیب به بنا‌های تاریخی می‌تواند مشکلات زیادی به دنبال داشته باشد.
معصوم علیزاده افزود: در حفاظت از آثار و بنا‌های تاریخی ما بیشتر از هر چیزی به فرهنگ‌سازی و آموزش نیازداریم تا بتوانیم میراث و هویت خود را محفوظ بداریم.
وی حفاظت از آثار باستانی و تاریخی را حفاظت از هویت ملی آن جامعه دانست و گفت: طبق آمار بیش از هزار و ۹۰۰ اثر تاریخی را در همدان ثبت کرده ایم که عدد بزرگی است و نیازمند توجه، برنامه و راهبرد فرا دستگاهی برای حفاظت هستند.
مدیرکل میراث فرهنگی همدان عنوان کرد: حفاظت از آثار تاریخی و باستانی به این دلیل است که ما به داشتن فرهنگ و تمدن پیشینه تاریخی اذعان کنیم و به همه دنیا بگوییم که ما ریشه داریم و ریشه داشتن برای استان با باز تاریخ چند هزار ساله خود مسئله مهمی است. کتیبه‌های گنجنامه از معروف‌ترین و شناخته شده‌ترین آثار تاریخی دیار هگمتانه به شمار می‌رود، این دو کتیبه نوشتار‌هایی از دوران حکمرانی داریوش و خشایارشای هخامنشی است که بر دل صخره‌های الوند در فاصله پنج کیلومتری غرب همدان قرار دارد.
آسیب به پل خواجو اصفهان با نارنجک دستی
در همین حال پس از انتشار تصاویری از تخریب کتبیه‌های هخامنشی در استان همدان در شب چهارشنبه‌سوری، حال تصاویری از آسیب رساندن به پل خواجو با نارنجک دستی منتشر شده است. جدیدا تصاویری در فضای مجازی منتشر شده که نشان دهنده آسیب رساندن به پل خواجو با نارنجک دستی در شب چهارشنبه سوری است، پیش از این نیز در همدان این اتفاق برای کتیبه‌های هخامنشیان افتاده بود
این در حالی است که پیش از این نیز عضو هیئت‌مدیره انجمن دوستداران آثار تاریخی و مفاخر فرهنگی نوش‌آباد گفت: چهارشنبه‌سوری جشن ملی ایرانیان است و نباید به بهانه برگزاری این آیین، آثار تاریخ و تمدن را تخریب کنیم.
امیر کدخدایی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، اظهار کرد: به منظور آگاه‌سازی  مشارکت شهروندان برای نگهدای مکان‌های تاریخی خارج از شهرها، سه‌شنبه شب از ساعت 21 تا 23، حلقه انسانی گرد شهر ایلخانی نوش‌آباد، تشکیل خواهد شد. چهارشنبه‌سوری جشن ملی ایرانیان است و نباید به بهانه برگزاری این آیین، آثار تاریخ و تمدن را تخریب کنیم.
وی افزود: سخنرانی رئیس هیئت کاوش شهر ایلخانی نوش‌آباد با موضوع معرفی این اثر تاریخی و سخنرانی رییس پژوهشکده کاشان شناسی دانشگاه کاشان، در خصوص مشارکت اجتماعی در مسیر توسعه و آبادانی شهرها از برنامه‌های این مراسم خواهد بود.
سرپرست کاوش شهر تاریخی فیض‌آباد نیز  شهروندان را به مشارکت در حفظ آثار تاریخی دعوت کرد و گفت: شهر زیر زمینی نوش‌آباد شهری است برای فریب دشمنان، اما شهر تاریخی فیض‌آباد حکایت شیرین شور زندگی و آتش فروزان هستی است که همچون ققنوس بلندپرواز از زیر خاکستر آتش مغولان به پرواز درآمده است.
رضا نوری شادمهانی اظهار کرد: اهالی کهن دیار نوش‌آباد زمانی برای فریب دشمن و استمرار زندگی دیر سال خویش در زیر زمین پناه می‌گرفتند و با خاموش شدن شعله‌های جنگ و فروکش شدن چکاک شمشیرهای دشمن بدسگال مجدداً زندگی را زیر گنبد مینا ادامه می‌دادند.
وی تصریح کرد: بسیار خرسندم که به کوشش شهروندان نوش‌آباد شعله‌های آتش دیرینه زیست فرهنگی ایران در کنار بافت خاموشی گزیده شهر تاریخی فیض‌آباد روشن خواهد شد و شعله‌های درخشانش آسمان پرستاره این دشت را درخشان‌تر خواهد ساخت.
به گزارش ایسنا، شهر ایلخانی نوش‌آباد که در دشت فیض‌آباد واقع‌شده، در سال ۱۳۸۴ با شماره ۱۳۵۹۶ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
سابقه آسیب به آثار باستانی و تاریخی در چهارشنبه سوری
همچنین سعید زارع‌پور نیز در اسفند سالی که گذشت و در گفت‌وگو با ایسنا، درباره اقدامات مؤثری که می‌تواند تهدید چنین آسیب‌هایی را در اماکن و آثار تاریخی کاهش دهد، تاکید کرد: مسئولان میراث‌فرهنگی باید برای حفاظت از آثار تاریخی در روزهایی مانند چهارشنبه‌سوری و ایام نوروز اقداماتی انجام دهند که مهم‌ترین آن افزایش نیروهای یگان حفاظتی است. آیین‌های چهارشنبه‌سوریِ امروز با گذشته متفاوت است و شاهد این هستیم که چه اتفاقات ناگواری شب‌های چهارشنبه‌سوری رخ می‌دهد. در این شب‌ها بناهای تاریخی که در معرض بازدید عموم هستند، با آسیب‌های جدی تهدید می‌شوند، بنابراین ضرورت دارد اقدامات جدی از سوی متولیان برای حفاظت این بناها انجام شود و نیروهای حفاظتی در این شب‌ها حالت آماده‌باش داشته باشند.
او افزود: درست است که یگان حفاظت کمبود و محدودیت نیروی انسانی دارد، اما آیا میراث‌فرهنگی یا هر سازمان متولی دیگری نمی‌تواند در چنین مواقعی از کارمندهایش به عنوان نیروی حفاظت استفاده کند؟ شنیده‌ام یکی از بانک‌ها شب چهارشنبه‌ سوری تعدادی از کارمندهایش را مأمور می‌کند که در ساختمان بانک بمانند و اگر اتفاق جدی رخ داد، به پلیس یا آتش‌نشانی گزارش دهند، اما میراث‌فرهنگی این کار را هم نمی‌کند. موضوع دوربین امنیتی که مطرح می‌شود، بهانه کمبود اعتبار می‌آورند، بحث نیروی دائم حفاظتی که به میان می‌آید، دوباره کمبود اعتبار و محدودیت در جذب نیرو بهانه می‌شود. به هر حال، این امکان که وجود دارد در شرایط اضطراری مانند چهارشنبه‌سوری و نوروز همه نیروهای این وزارتخانه آماده باشند.
این کنشگر میراث فرهنگی در توصیه‌ای به مردم و گردشگران نوروزی نیز گفت: آثار تاریخی و باستانی که در هر شهری قرار گرفته، آثار بی‌بدلی است که تکرارناپذیر هستند و اگر آسیبی به آن‌ها وارد شود دیگر نمی‌توان مانند آن‌ها را داشت. می‌توان با این آثار عکس‌های یادگاری گرفت، اما جای نوشتن یادگاری روی آن‌ها نیست. حتی لمس کردن آثار تاریخی و میراث‌فرهنگی اعم از کاشی‌کاری‌ها، نقاشی‌ها و ... مخرب است و به مرور موجب آسیب به اثر می‌شود. مردم باید خودشان حرمت اثر تاریخی را حفظ کنند و به آن احترام بگذارند.