مهرداد نصرتی
«جنگ برای دولت اهمیت جهانی دارد. پهن‌دشت مرگ و زندگی و راهی است که به پایندگی یا نابودی می‌انجامد. بدین سبب مطالعه عمیق آن ضرورت دارد.» (سون تزو، هنر جنگ، ترجمه دکتر حسن حبیی، ص 30)
درآمد
جنگ نه تنها اتفاق خوشایندی نیست بلکه امر مذمومی است و در زمان‌های مختلف نکوهش شده است. تلفات فراوان به جا می‌گذارد و ویرانی‌‌های بسیار به بار می‌آورد. ملک‌الشعرای بهار، در قصیده‌ای، جنگ را جغد خوانده که صدای شومی دارد. با این همه خوب جنگیدن، هنر است و درباره هنر جنگ، آثار فراوانی منتشر شده که مشهورترین آن، کتابی است که در ابتدای این یادداشت فرازی از آن را نقل کردیم. حال این پرسش پیش می‌آید که برای چنین امر مذمومی، اساساً چرا و چگونه باید تدبیر کرد؟ درباره چرایی آن باید گفت جنگ دو سویه دارد. یک سو که حمله و تجاوز می‌کند و دیگر سو که دفاع را پیشه می‌سازد و به ناچار جنگ را با جنگ پاسخ می‌دهد تا متجاوز را سر جای خود بنشاند و ادب کند. ما با این سویه دوم بسیار آشناییم. کشورمان در جنگی نابرابر مورد تهاجم قرار گرفت و رزمندگان ایران، دفاعی مقدس را پیشه ساختند تا ثابت کنند جنگ، آنجا که رویکرد تدافعی و در ادامه تأدیبی دارد، اتفاقا نه تنها امر مذمومی نیست، بلکه پسندیده هم هست و هیچ آدمی با هر گرایشی، مخالف آن نخواهد بود.
رزمایش؛ تمرین برای پیروزی در میدان‌های واقعی جنگ
در پاسخ به چگونگی تدبیر جنگ باید گفت در ایام جنگ، تکلیف مشخص است و طرفین درگیر، بر مبنای راهبرد و منافع ملیشان، خواه مهاجم و خواه مدافع، برای پای پس کشیدن، پا به میدان نگذاشته‌اند. در جنگ، خون‌ها خصمانه و از سر دشمنی می‌ریزد و تلفات، عامدانه و هرچه ویرانگرتر وارد می‌شود ولی طولانی‌ترین جنگ‌ها هم یک‌روز به پایان می‌رسند، سربازان به خانه بر‌می‌گردند و فصل تجدید قوا و تمرین و بررسی نقاط ضعف و تقویت نقاط قوت فرا می‌رسد و رزمایش‌ها، بدل جنگ‌ها واقعی می‌شوند؛ منتهی نه برای خون‌ریزی و ویرانی‌های عامدانه به بار آوردن بلکه برای سنجش توانمندی و نشان دادن میزان آمادگی به خود و غیر خود.
رزمایش‌های نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران، تفاوتی ماهوی با رزمایش‌های مشابهی دارد که در سایر نقاط جهان، به خصوص توسط کشورها و دولت‌های جنگ طلب انجام می‌شود. هرچقدر رزمایش‌های این نظام‌های متخاصم و متجاوز، ادامه سلطه‌طلبی‌ها، تداوم تجاوزات و چنگ و دندان نشان دادن آنهاست، رزمایش‌هایی که توسط نیروهای مسلح نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران برگزار شده و می‌شود، ماهیت تدافعی، غیر جنگجویانه و در عین حال بازدارنده دارد.
رزمایش‌هایی در راستای دکترین امنیت ملی کشور و نظام
اساساً بازدارندگی و بالا بردن توان رزمی و دفاعی، یکی از اصلی‌ترین راهبردهای دفاعی جمهوری اسلامی ایران، در دکترین امنیت ملی کشور و نظام است. برگزاری رزمایش‌های نیروهای مسلح کشور عزیزمان ایران، علاوه بر این‌که نمایش توان بالای بازدارندگی کشور است و ابداً از سرِ ماجراجویی و دشمن‌تراشی نیست، دو پیام کاملاً روشن برای خودی و بیگانه دارد.
پیام‌های روشن رزمایش‌ها به دوست و دشمن
پیام روشن این رزمایش‌ها برای خودی‌ها که گستره‌ وسیعی از هموطنان تا کشورهای دوست و همپیمان را در بر می‌گیرد، ایجاد جمعیت خاطر است. صدای نفیر گلوله‌ها و غرش تانک و توپ‌هایی که در حین انجام رزمایش‌ها، نمایش دهنده و نمایانگر توان بالای رزمندگی/ دفاعی و قدرت غیر قابل انکار تسلیحاتی ایران اسلامی است، برخلاف آنچه در جنگ تشویش خاطر ایجاد می‌کرد، موسیقی آرامش و غرور است و تأکیدی بر اثبات این مدعا که نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران، امنیت‌آفرینند و برای از بین بردن هر آنچه امنیت ایران، ایرانی و همسایگان همپیمانش را نشانه رفته باشد، اقتدار و امکان‌های لازم و بایسته را دارند. در عین حال پیام روشن رزمایش‌های نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران به دشمنان و معاندان، این است که دست از پا خطا نکنند و نخواهند از طرفی صبوری و شکیبایی و از طرف دیگر آمادگی و توان بالای تسلیحاتی و رزمندگیِ رزمندگان شجاع و مخلص ایران را بیش از این بیازمایند. رزمایش‌های مقتدرانه نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران، اخطار جدی به متجاوزان است تا مبادا سودای خام تجاوز را از سر بگذرانند.
اشاره پایانی
کوتاه شدن فواصل رزمایش‌های مختلف، انجام رزمایش‌های تخصصی متعدد هر یک از نیروهای مختلف ارتش و سپاه، برگزاری رزمایش‌های مشترک نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران و نیز رزمایش‌های مشترک مرکب بین ایران و کشورهایی مانند روسیه و چین، رونمایی از تجهیزات پیشرفته و فوق پیشرفته که بومی این سرزمین کهن و حاصل تخصص، تعهد و حمیت متخصصان جمهوری اسلامی ایران است و موارد بسیار دیگری، سند اثبات این موضوع مهم است که تحریم‌ها که برای به زانو درآوردن ایران وضع شده بودند، در برابر این میزان اراده، اقتدار و ایمان به زانو درآمده‌اند.