گروه جامعه - مؤسس و مدیر بیمارستان دامپزشکی تهران درباره تبعات منفی نگهداری حیوانات غیرمتعارف در منزل گفت: دردسرهای بیشتری در خصوص حیوانات غیرمتعارف به وجود می‌آید. ما از غذا خوردن آنها اطلاع کاملی نداریم، واکسن‌های مخصوص آنها هم موجود نیست و بیماری‌های آن‌ها را دامپزشکان به صورت کامل نمی‌شناسند و رفتارهای زیستی‌شان را هم درست نمی‌دانند.
«پیام محبی» مؤسس و مدیر بیمارستان دامپزشکی تهران در خصوص رایج‌ترین بیماری‌های حیوانات خانگی گفت: رایج‌ترین بیماری ها، بیماری‌های ویروسی هستند که بین حیوانات قابل انتقال است. این بیماری‌ها در صورت اینکه بهداشت رعایت نشده باشد، بروز می‌کند و در درجه بعد بیماری‌هایی است که در اثر تغذیه اشتباه توسط انسان‌ها صورت می‌گیرد؛ همانطور که انسان‌ها در صورت خوردن غذای اضافی، دچار مشکل می‌شوند، حیوانات هم اگر غذای اضافه بخورند، دچار مشکل می‌شوند.
وی با تاکید بر ضرورت رعایت حقوق حیوانات گفت: منطق انسانی، شرع و قانون ایجاب می‌کند وقتی یک موجود زنده‌ای را می‌خواهیم نگه داری کنیم، موظف هستیم حقوق آن حیوان را رعایت کنیم. اولین حقوق پایه‌ای حیوان نیز رعایت تغذیه سالم و سلامت او است.
محبی افزود: خیلی از افراد از روی ناآگاهی حقوق حیوانات را تضییع می‌کنند، به طور مثال نمی‌دانند که اگر خانه‌شان ۴۰ متر است چه حیوانی برای نگهداری مناسب‌تر است. گاهی یک حیوان را اشتباه و فقط بر اساس خوشگلی انتخاب می‌کنند که در این صورت یا حیوان آسیب می‌بیند یا به خانه‌شان آسیب وارد می‌شود یا خودشان دچار آسیب می‌شوند. برای مثال در خصوص سگ و گربه رعایت نکردن این نکات در درازمدت مشکلات اندام حرکتی یا چاقی برای حیوان به وجود می‌آورد.
او ادامه داد: مواردی داشته‌ایم که فرد پرنده‌ای زینتی به خانه‌ آورده و به شرایط نگهداری آن فکر نکرده است و آن پرنده زینتی را گربه همسایه خورده است. این‌ها همه حقوق حیوان است که رعایت نشده است. وقتی کسی می‌خواهد حیوان خانگی را نگه دارد، وظیفه دارد حقوقش را بداند و رعایت کند.
سگ ۴۰ کیلویی را در آپارتمان ۶۰ متری نگه‌داری نکنید
مدیر بیمارستان دامپزشکی تهران در خصوص حقوق حیوانات خانگی خاطرنشان کرد: بهداشت حیوان و شرایط زندگی و مساحتی که لازم دارد از مصادیق رعایت حقوق حیوان است. به طور مثال گربه‌ها ترجیح می‌دهند داخل خانه باشند. انواع سگ‌ها که از یک و نیم کیلویی در جهان است تا شصت کیلویی، هر کدام شرایط متفاوتی دارند. اگر یک سگ ۴۰ کیلویی را در آپارتمان ۶۰ متری نگه داری کنیم، حقش را ضایع کرده ایم. او در گفت و گو با خبرنگار ایلنا افزود: اگر سگی را که برای باغ است و باید در یک باغ بزرگ نگهبانی کند، مردم در آپارتمان نگهداری کنند، حقش را ضایع می‌کنند یا برعکس اگر یک سگ ۴ کیلویی را به عنوان نگهبان در باغ بگذارند، آن حیوان نمی‌تواند دوام بیاورد.
وضعیت رعایت حقوق حیوانات بهتر از قبل شده است
وی با بیان اینکه رعایت حقوق حیوانات اخیرا خیلی بهتر شده است، گفت: پیشنهاد من این است که مردم اطلاعاتشان را از فضای مجازی و اینستاگرام نجویند و از منابع علمی معتبر دنبال پاسخ سوالشان باشند. اخیرا مشاهدات من نشان می‌دهد دانش مردم نسبت به نگهداری حیوان خانگی زیاد شده است.
او افزود: در گذشته مثلا ۲۰۰ سال پیش هم افراد حیوان خانگی داشتند. مثل گربه و سگ نگهبان حیاط. همیشه این همزیستی بین حیوانات و انسان بوده، ولی شرایطش تغییر کرده است. سگ هفتادهزار سال است با انسان همزیستی دارد. اولین حیوانی که انسان اهلی کرده نیز سگ است.
محبی با بیان اینکه در این مدت انسان‌ها از سگ در دوره‌های مختلف استفاده‌های گوناگون کرده‌ایم، افزود: سگ برای انسان‌های نخستین به عنوان هشدار دهنده عمل می‌کرده و کنار انسان می‌خوابیده تا مثلا وقتی گرگی بخواهد به او حمله کند به وسیله پارس سگ متوجه شود. سگ همچنین نگهبانی گله را انجام می‌دهد و جلوی گرگ، روباه و شغال را می‌گیرد. الآن هم در شهرهای صنعتی، سگ به عنوان همزیست در کنار ما زندگی می‌کند. در کل جهان در این هفتاد هزار سال سگ همزیستی خود را با ما حفظ کرده است.
رئیس بیمارستان دامپزشکی تهران با تمایزگذاری بین حیوانات خانگی متعارف و غیر متعارف افزود: حیوانات خانگی متعارف حیواناتی هستند که شرایط همزیستی متقابل آنها در کنار خودمان را به وجود آوردیم.هرچه قدر برای داشتن حیوانات خانگی متعارف به افراد فشار بیاوریم، ایشان به سمت داشتن حیوانات خانگی غیرمتعارف می‌روند.
برخی در خانه ببر و شیر نگه می‌دارند
رئیس سابق جامعه دامپزشکان ایران در خصوص اعمال محدودیت‌های معقول برای نگهداری حیوانات افزود: در کانادا اگر کسی بخواهد به خانه سگ بیاورد خیلی سخت‌تر از تهران است.ما در تهران قانونی در این زمینه نداریم و قانونگذار هم وارد نمی‌شود. ولی در کانادا اگر بخواهید سگ بیاورید در بعضی از ایالت‌ها حتی پلیس تحقیق می‌کند ببیند منزل شما چند متر است. پلیس مخصوص این کار دارند که وضع درآمدی شما را هم بررسی می‌کنند چه قدر است. بعد اگر شرایط نگهداری وجود داشت، اجازه می‌دهد حیوان نگهداری کنید. وی در خصوص حیوانات نامتعارفی که مردم نگه می‌دارند و برای درمان آنها به بیمارستان دامپزشکی مراجعه می‌کنند، افزود: مردم از سمندر و لاک پشت غیرمتعارف تا ببر و شیر نگه می‌دارند. اینها خیلی آمارشان کم است اگرچه تنها درصدی به ما مراجعه می‌کنند، اما به طور حتم درصد بیشتری از مردم در جامعه وجود دارد، که این حیوانات را نگهداری می کنند.
درمان بیماری حیوانات خانگی نامتعارف برای دامپزشکان ناشناخته‌تر است
وی درباره تبعات منفی نگهداری حیوانات غیرمتعارف در منزل گفت: دردسرهای بیشتری در خصوص حیوانات غیرمتعارف به وجود می‌آید. ما از غذا خوردن آنها اطلاع کاملی نداریم، واکسن‌های مخصوص آنها را هم نداریم، بیماری‌های آن‌ها را دامپزشکان به صورت کامل نمی‌شناسند و رفتارهای زیستی‌شان را هم درست نمی‌دانند.
محبی افزود: به طور مثال یک حیوانی مثل ایگوانا را به خانه می‌آوریم و نگه می‌داریم، ولی هوای خشک این حیوان را به شدت آزار می‌دهد و حیوان نمی تواند بگوید که من اذیت می‌شوم و در واقع حق حیوان ضایع می‌شود.
همه بیماری‌های مشترک میان حیوان متعارف و انسان قابل کنترل و پیشگیری است
او در خصوص بیماری‌های مشترک میان انسان و حیوان افزود: بیماری‌هایی که حیوان متعارف می‌تواند به انسان منتقل کند، برای ما دامپزشک‌ها خیلی قابل کنترل و پیشگیری است. بنابر این اگر کسی می‌خواهد از بیماری مشترک بین حیوانات خانگی و انسان بترسد، از بیماری مشترک بین انسان با انسان باید بیشتر بترسد.
محبی در خصوص بیماری‌های رایجی که حیوانات متعارف به انسان می‌توانند منتقل کنند، افزود: یکی از آن‌ها بیماری‌های انگلی است مثل اکینوکوکوس و فقط با یک قرص ساده کنترل می‌شود و به صاحب منتقل نمی‌شود. همچنین باید به فرد یاد بدهیم چه غذایی به حیوان بدهد تا آلوده نشود.
وی افزود: بیماری دیگر بیماری هاری است که در همه حیوانات خونگرم ممکن است به وجود بیاید. هاری سمبل بیماری‌هایی است که ممکن است حیوانات خانگی متعارف به انسان منتقل کنند.این بیماری برای ما کاملا قابل مدیریت است. اگر یک سگ، گرگ یا روباهی که صد در صد هار است فرد را گزیده باشد باز هم می‌توانیم شخص را درمان کنیم و جلوی بروز بیماری را در شخص بگیریم.
پروژه نگهداری یوزپلنگ‌ در اسارت در سکوت خبری
وی در خصوص پروژه نگهداری یوزپلنگ‌ها در اسارت گفت: سازمان محیط زیست بعد از اتفاقی که برای پیروز افتاد و اطلاع‌رسانی غلط و بهره برداری نادرست از آن، دیگر اطلاعات خاصی بیرون نمی‌دهد و ما نمی‌توانیم وضعیت را تحلیل کنیم. در واقع الان در یک سکوت خبری هستیم.سازمان محیط زیست اطلاعاتی بیرون نمی‌دهد و در چنین شرایطی خودش ضرر خواهد کرد، چون انتقاداتی که به سازمان می‌شود به خودش کمک می‌کند.
باید یوزپلنگ ایرانی را تقریبا منقرض شده در طبیعت فرض کنیم
محبی در خصوص وضعیت یوزپلنگ ایرانی افزود: با توجه به شرایط تغییر اقلیم، تغییر بافت جمعیتی، تغییر ساختار زیستی انسان، محیط زیست و پوشش گیاهی که در کشور اتفاق افتاده است، باید وضعیت یوزپلنگ ایرانی را تقریبا منقرض شده فرض کنیم. با این شرایط مدام جمعیت آنها کم شده است و از این بیشتر هم نخواهد شد تا منقرض شوند.
وی افزود: باید به نگهداری این ژن در اسارت به صورت جدی فکر کنیم. حیواناتی مثل پیروز یا آن دو توله ماده‌ای که جدید پیدا کردند و در سمنان و در اسارت نگه‌شان می‌دارند، تنها نگهدارندگان این ژن در واقعیت خواهند شد. در آینده احتمالا ما فقط یوزپلنگ ایرانی را در اسارت و نه در طبیعت خواهیم داشت.در واقع ما می‌توانیم یوزپلنگ ایرانی را فقط در باغ وحش‌ها همیشه حفظ کنیم، ولی در طبیعت نمی‌توانیم. بودجه‌اش هم وجود ندارد.
ما فقط می‌توانیم یوزپلنگ ایرانی را در باغ وحش‌ها برای همیشه حفظ کنیم
محبی در خصوص غیر قابل بازگشت بودن جمعیت یوزپلنگ ایرانی در طبیعت گفت: یک گونه وقتی تعدادش به یک حدی می‌رسد دیگر بازگشت‌پذیر نیست. تعداد یوزپلنگ ایرانی که تخمین زده می‌شود زیر ۴۰ عدد است، به نظر من از نقطه بازگشتش گذشته است.
وی افزود: وقتی از یک عددی جامعه آماری کمتر می‌شود، یوزپلنگ ها مجبور می‌شوند در بین خودشان مدام جفت گیری کنند و در این صورت درصد بیماری‌های ژنتیکی‌شان بالا می‌رود و در زاد و ولدهایشان میزان زنده ماندن جنین‌ها کم می‌شود و اتفاقات پیچیده‌ای رخ می‌دهد که نشان می‌دهد از نقطه بازگشت آن گذشته است.