نشست وزیران امور خارجه عضو بریکس از تاریخ ۲۱ خرداد ماه، به مدت ۲ روز در شهر « نیژنی نووگراد» روسیه برگزار شود و علی باقری، سرپرست وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در رأس هیأتی در این نشست ۲ روزه شرکت کرد.
به گزارش ایسنا، با توجه به راهبرد دولت سیزدهم در پیوستن به همگرایی‌های مهم منطقه‌ای، نظیر شانگهای، اتحادیه اقتصادی اوراسیا و بریکس، شرکت در این نشست که اولین اجلاس وزیران امور خارجه بریکس بود که جمهوری اسلامی ایران در ظرفیت یک عضو رسمی در آن شرکت می کرد، از اهمیت ویژه‌ای برای جمهوری اسلامی ایران برخوردار بود.
ایده تشکیل بریکس در اوج دوران یکجانبه گرایی آمریکا در دهه ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰ میلادی مطرح شد. در سال ۲۰۰۶ وزیران امور خارجه چهار کشور برزیل، روسیه، هند و چین در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد درباره ایجاد یک ائتلاف اقتصادی جدید رایزنی کردند؛ به دنبال آن سران چهار کشور برزیل، روسیه هند و چین در سال ۲۰۰۹ در شهر یکاترینبورگ - روسیه اولین اجلاس رسمی خود را برگزار کردند که ائتلاف جدیدی پایه‌ریزی شد و با توجه به حروف اول الفبای کشورهای مشارکت کننده آن را بریک نامیدند که پس از پیوستن آفریقای جنوبی در سال ۲۰۱۰ به بریکس تغییر نام یافت.
گروه بریکس که یک ائتلاف سیاسی اقتصادی برای تداوم هماهنگی‌ها در مسائل کلان و پیچیده اقتصاد جهانی است در حال حاضر بیشترین سهم از تولید ناخالص داخلی جهان را در مقایسه با سایر بلوکهای اقتصادی از جمله گروه هفت به خود اختصاص داده است.
بریکس بیش از یک چهارم مساحت خشکی زمین و حدود ۴۵ درصد جمعیت جهان، ۳۶ درصد از تولید ناخالص داخلی جهان و ۲۵ درصد از صادرات کالای جهانی را داراست.
شاخص کلیدی گروه بریکس که آن را نسبت به سایر ائتلافها با ترتیبات جهانی متمایز می کند، این است که کشورهای عضو عمدتا از اهداف و منافع متفاوتی در عرصه رقابت بین‌المللی برخوردارند ولی وجود هدف اصلی یعنی مقابله با سلطه غرب باعث شده است که همچنان از انسجام که لازمه یک گروه و ائتلاف پایدار است بهره مند باشند، در واقع این گروه واجد چارچوبهای حقوقی برای ایجاد یک تشکل اقتصادی نیرومند خارج از گروه هفت اقتصاد برتر جهان است و در همین چارچوب از ابزارهای تأثیرگذار نیز برخوردار است.
بریکس در سه رکن سیاسی امنیتی، اقتصادی، مالی، فرهنگی و مردمی فعالیت دارد. در این سه سطح ۲۵۸رویداد برای سال ۲۰۲۴ پیش‌بینی شده است که تا کنون ۸۰ مورد از این رویدادها اجرایی شده است.
در همین چارچوب نشست روسای پارلمانهای بریکس در ۲۱ تیر ماه ۱۴۰۳ و اجلاس سران بریکس در آبان سال جاری در روسیه که در حال حاضر ریاست این گروه را برعهده دارد، برگزار خواهد شد.
نشست « نیژنی نووگراد» اولین نشست وزیران امور خارجه بریکس بودکه جمهوری اسلامی ایران به عنوان عضو رسمی در آن شرکت کرد، البته قرار بود، حسین امیرعبداللهیان در این نشست شرکت کند ولی با توجه به سانحه اخیر بالگرد و شهادت آقایان رئیسی و امیر عبداللهیان و دیگر همراهان آنها در این سانحه، علی باقری سرپرست وزرات امور خارجه در راس هیاتی در این نشست شرکت کرد.
این نشست در ۲ بخش نشست وزیران امور خارجه بریکس (۲۱ خرداد ۱۴۰۳) و نشست گفت‌وگوی بریکس با کشورهای در حال توسعه در ( ۲۲ خرداد ۱۴۰۳ ) برگزار شد.
به گزارش ایسنا، در نشست اصلی وزیران خارجه بریکس که با یک دقیقه سکوت به یاد آیت‌الله شهید «سید ابراهیم رئیسی» رئیس‌جمهور و «حسین امیرعبداللهیان» وزیر امور خارجه شهید ایران آغاز شد سرپرست وزارت خارجه ایران در سخنرانی خود در این نشست گفت :صدور قطعنامه سیاسی در آژانس، هیچ تاثیری بر اراده تهران برای ادامه بهره‌برداری صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای و عمیاتی‌کردن طرح‌های توسعه‌ای هسته‌ای خود نخواهد داشت.
باقری در این نشست تصریح کرد: بریکس باید بر شتاب اقدامات خود برای انجام مبادلات با ارزهای ملی، استفاده از ارزهای دیجیتال، راه‌اندازی پلتفرم‌ها و پیام‌رسان‌های بانکی مشترک، بیمه اتکایی، تاسیس ساختارهای مالی ـ بانکی جدید و غیره بیفزاید.
وی ادامه داد: بریکس می‌تواند هسته اولیه و پیشران تغییر برای ساختن جهانی بهتر باشد.
این دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران ، همچنین در نشست مشترک وزیران امور خارجه بریکس و کشورهای دعوت شده به این اجلاس که در روز سه شنبه ۲۲ خردادماه برگزار شد در بخشی از سخنرانی خود با اشاره به سلطه دلار در تجارت جهانی گفت: زیرساخت‌های کنونی اقتصاد جهانی به صورت هراس‌انگیزی در اختیار قدرت‌های غربی قرار دارد که عملا نشان داده‌اند ساختارهای اقتصاد جهانی را به سلاحی علیه رقبا مبدل ساخته‌اند. وابستگی کشورها به یک ارز خاص برای مبادلات و ذخیره باعث شده است که اقتصاد بسیاری از کشورها در چنبره اسارت دلار بیفتند و در صورت عدم چاره‌جویی سریع، این امر اقتصاد کشورها را بیشتر در باتلاق فرو خواهد برد. هیچ کشور مستقل و در حال توسعه در جهان نیست که از انحصار و سلطه دلار متضرر نباشد؛ از این رو تلاش برای دلارزدایی از تجارت جهانی، خواسته همه کشورها و ملت‌های مستقل جهان محسوب می‌شود.
باقری تحریم‌های اقتصادی را «یکی از چالش‌هایی که نظام سلطه برای ارعاب کشورهای مستقل به‌کار می‌گیرد» خواند که «به مهمترین ابزار ارعاب کشورهای سلطه‌طلب برای تحمیل اراده تبدیل شده و از موانع کلیدی پیشبرد همگرایی کشورهای در حال توسعه و کمتر توسعه یافته به‌شمار می‌رود.»
وی همچنین افزود: ایجاد سازوکارهای مستقل بانکی میان اعضای بریکس یک ضرورت برای تامین منافع راهبردی اعضااست.
براساس این گزارش ، علی باقری علاوه بر سخنرانی در این نشست و همچنین گفت‌وگو با برخی از رسانه‌های روسی از جمله مصاحبه با راشاتودی و خبرگزاری اسپوتنیک با تعدادی از وزیران امور خارجه شرکت کننده در این اجلاس دیدار و رایزنی کرد.
باقری در حاشیه اجلاس به صورت جداگانه با ۲ مقام ارشد روس از جمله « ایگور لویتین» دستیار ویژه رئیس جمهور روسیه و سرگئی لاوروف وزیر خارجه این کشور ملاقات و گفت‌وگو کرد.
سرپرست وزارت خارجه در این دیدارها به همسویی و اشتراک مواضع و همکاری‌های ۲ کشور در مجامع منطقه‌ای و بین‌المللی اشاره کرده و بر لزوم تلاش بیشتر برای توقف جنایات رژیم صهیونیستی در غزه و رفح تاکید کرد.
در جریان سفر باقری به روسیه خبرگزاری اسپوتنیک گزارش داد که «ضمیر کابلوف» فرستاده ویژه رئیس‌جمهور روسیه در امور افغانستان و مدیر اداره دوم آسیایی وزارت امور خارجه روسیه به این خبرگزاری گفته «تصمیم امضا کردن یک توافقنامه جامع همکاری با ایران بر قوه خود باقی است. این تصمیم راهبردی حاکمیت ۲ کشور است. این روند، مسلما، به دلیل مشکلاتی که شرکای ایرانی دارند، به تعلیق درآمد اما تردید ندارم که این کار پیش از به توافق رسیدن بر سر متن آن، انجام خواهد شد و بعد، روسای ۲ کشور درباره زمان و مکان امضای آن به توافق خواهند رسید.»
در واکنش به این خبر کاظم جلالی در پیامی در شبکه ایکس نوشت: روند نهایی شدن توافقنامه راهبردی ایران و روسیه بر اساس برنامه در حال انجام است. آن چه به عنوان تعلیق توافقنامه اجرایی همکاری ۲ کشور در رسانه‌ها ذکر شده است نادرست و نتیجه ترجمه غیر دقیق اظهارات مقام‌های روسی است.
این خبر با واکنش علی باقری سرپرست وزارت امور خارجه نیز مواجه شد چنان که او در روز چهارشنبه بعد از بازگشت به تهران در جمع خبرنگاران در حاشیه جلسه دولت در واکنش به اخبار مربوط به تعلیق توافق همکاری های ایران و روسیه گفت: این خبر واقعیت ندارد. در روز گذشته با وزیر خارجه روسیه ملاقات داشتیم و تاکید کردیم که سند همکاری را نهایی کنیم. مدتی است که این سند بین دو طرف ایران و روسیه در حال بررسی کارشناسی است و باید جلسه‌ای برای نهایی شدن آن برگزار شود. هیچ وقفه‌ای در روند نهایی شدن این سند ایجاد نشده و روال عادی خود را طی می‌کند. وقفه‌ای در دوره گذار دولت در ایران ایجاد نشده است. وزیر خارجه روسیه هم گفت که وقفه‌ای در نهایی شدن سند ایجاد نشده است.
سرپرست وزارت امور خارجه همچنین در حاشیه نشست بریکس با «وانگ‌ یی» وزیر امور خارجه چین نیز دیدار و گفت‌وگو کرد.
در این ملاقات با توجه به چالش‌های جدید ایجاد شده بین تهران و پکن در مورد نوع موضع‌گیری این کشور شرق آسیا در ارتباط با جزایر سه گانه ایران و احضار سفیر این کشور به وزارت امور خارجه کشورمان در پی ادعاهای منتشر شده در بیانیه مشترک چین و امارات در مورد این جزایر ،«وانگ‌ یی» وزیر امور خارجه چین در اظهار نظری گفت «چین به‌عنوان کشور دوست در کنار دولت و مردم ایران قرار دارد و از حاکمیت ملی و تمامیت ارضی ایران حمایت می‌کند.»
علی باقری سرپرست وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران همچنین با «مائورو وییرا» وزیر امور خارجه برزیل در حاشیه نشست وزیران امور خارجه بریکس در شهر «نیژنی نووگورود» روسیه دیدار و رایزنی کرد.
سرپرست دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران در این دیدار بر عزم و اراده جدی ایران برای تقویت روابط بین ۲ کشور در عرصه‌های مختلف تاکید و تصریح کرد: در این‌ مسیر ایران و برزیل شریک پایدار برای یکدیگر خواهند بود.
این دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران همچنین با خانم «نالدی پاندور» وزیر امور خارجه آفریقای جنوبی دیدار و گفت‌وگو کرد.
سرپرست وزارت خارجه ایران در این دیدار با قدردانی از شجاعت، ابتکار و خلاقیت آفریقای جنوبی در پیگیری حقوقی جنایات جنگی رژیم صهیونیستی در مراجع حقوقی بین‌المللی، جنایات صهیونیست‌ها در غزه را حاصل حکمرانی یکجانبه‌گرایی در جهان دانست.
دیدار با فیصل بن فرحان وزیر امور خارجه پادشاهی عربستان سعودی از جمله دیگر دیدارهای مهم علی باقری سرپرست وزارت خارجه در حاشیه این نشست بود.
وزیر خارجه عربستان در بخشی از سخنان خود در این دیدار گفت: در دوره دکتر رئیسی و برادرم آقای امیرعبداللهیان نه تنها از سرگیری روابط محقق شد، بلکه به مرحله همکاری و تعامل قوی بین دو کشور دست یافتیم و ما همچنان نسبت به تداوم گفت‌وگو و همکاری بین دو کشور عزم و اراده جدی داریم.
وزیر خارجه عربستان افزود: تلاش برای پیگیری و تقویت روابط نیرومند دو کشور تضمین کننده ثبات و امنیت در منطقه است.
باقری در جریان حضور در این نشست دو روزه همچنین با علی صبری، وزیر خارجه سریلانکا، مورات نورتلئو وزیر خارجه قزاقستان،ماریس سانگیامپونگسا، وزیر امور خارجه تایلند و ایوان خیل پینتو وزیر امور خارجه ونزوئلا نیز دیدار و رایزنی کرد .