حجت‌الاسلام محمدرضا میرتاج الدینی نائب رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلام در گفت‌وگو با تسنیم اعلام کرد هرکدام از سریال‌های «موسی» و «سلمان فارسی»، دو هزار میلیارد بودجه می‌خواهند. یعنی برای ساخت دو سریال الف وِیژه قرار است ۴ هزار میلیارد تومان هزینه شود.
به گزارش خبرآنلاین قصه از این‌جا شروع شد که پنج سال پیش، جمال شورجه و سید احمد میرعلایی اقدام کردند تا سرمایه‌گذاری خارج از سازمان صداوسیما برای کار پیدا کنند و سراغ بانک‌ها رفتند، در همان زمان رقم برآورد شده برای ساخت سریال «موسی» ۲۵۰ میلیارد تومان بود.
همان زمان محمود فلاح تهیه کننده تلویزیون درباره سرانجام پروژه «سلمان فارسی» گفت: «برآورد اولیه ما برای تولید این سریال حدودا ۶۰ میلیارد تومان است.»
در همین بازه زمانی یعنی حدودا سال ۱۳۹۵ سریال «شهرزاد» که تازه وارد شبکه خانگی شده بود و هنوز ماجرای مشکلات مالی اش برملا نشده بود، هزینه ساختش پس از یک سال فیلمبرداری ۱۴ میلیارد تومان شده بود.
وقتی عوامل سازنده سریال «موسی» اعلام کردند برآوردشان برای ساخت این سریال ۲۵۰ میلیارد تومان است مسئولان ناظری مانند عباس نعمتی با این ماجرا مخالفت کردند و نهایت بودجه تخمینی برای این سریال را ۲۲ میلیارد تومان دانستند، اما در نهایت این میزان از تفاوت باعث شد که پیگیری برای تکلیف باقی پول انجام شود و سازندگان اثر هم اعلام کردند که حدود ۱۰۰ میلیارد تومان هزینه به بازیگران پرداختند. یک نکته‌ای که درباره پروژه‌های الف ویژه وجود دارد این است که هر رقمی برای آن برآورد شود کار در کمترین حالت با دو یا سه برابر برآورد اولیه به پایان می‌رسد؛ چون به دلیل وجود شرایط اقتصادی و تورم موجود در جامعه هزینه ساخت لوکیشن و فراهم کردن تجهیزات در مدت زمان بلند مدت افزایش پیدا می‌کند؛ البته بسیاری از پروژه‌های الف ویژه‌ای که ساخته شده تا ده برابر افزایش قیمت داشتند، مثل سریال «مختارنامه» که برآورده آن با ۲ میلیارد تومان شروع شده و کار با ۲۴ میلیارد تومان به پایان رسید با مثلا سریال «یوسف پیامبر» که برآورده آن با ۹۰۰ میلیون تومان شروع شد و کار با ۶ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان به پایان رسید.
چرا عوامل سازنده «موسی» درخواست چنین رقمی را کردند؟ یک بخشی از این ماجرا به تورم مربوط است اما بخش دیگر این ماجرا که توسط پسر آقای سلحشور در مصاحبه با روزنامه کیهان اعلام شد، این بود که وقتی بودجه ساخت فیلم سینمایی «محمد رسول الله» ۱۵۰ میلیارد تومان شده، طبیعتا ساخت یک سریال هزینه بیشتری بر می‌دارد در واقع چیزی که سطح توقع را برهم زد فیلم مجید مجیدی بود؛ اما چند نکته درباره این فیلم وجود دارد یکی اینکه هزینه ساخت این فیلم سینمایی را بنیاد مستضعفان پرداخت کرده بود و نکته دوم اینکه این فیلم تعدادی لوکیشن ساخته است .
بودجه ساخت سریال «موسی» در نهایت با ۱۹۷ میلیارد تومان تعیین تکلیف شد، طبیعتا وقتی برای سریال«موسی» بودجه ۱۹۷ میلیارد تومانی تصویب شد، دیگر امکان این ماجرا وجود نداشت که به سریال «سلمان فارسی» بودجه کمتری تعلق بگیرد، به همین دلیل هم سریال «سلمان فارسی» به کارگردانی داوود میرباقری موفق شد بودجه ۲۶۰ میلیارد تومانی را بگیرد.
در واقع سریال «موسی» خط شکن ماجرا بود و «سلمان فارسی» هم دنبال آن رفت با این شرایط می‌توانیم بگوییم برای ساخت سریال‌های الف ویژه دیگر برآوردها فنی نیست بلکه این کارها کاملا دلی و نسبی انجام می‌شود. میرباقری ساخت کارش را از آذر سال ۱۳۹۸ کلید زد. اما «موسی» کار خود را شروع نکرد چون زمانی که برآوردها از یک حدی بزرگ‌تر شود دیگر شروع کار ممکن نیست، چون برآوردها فنی انجام نشده و در مقایسه با دیگر آثار بوده به همین دلیل عوامل سازنده در ساخت آن می‌مانند در واقع این برآورد بزرگ باعث شد که سریال «موسی» ساخته نشود.
تغییر سازندگان سریال «موسی»
بودجه ده هزار میلیارد تومانی؟
زمانی که جمال شورجه به دلیل بیماری کار را واگذار کرد، ابراهیم حاتمی‌کیا روی کار آمد و میرعلایی هم از کار فاصله گرفت و محمود رضوی، مشاور فرهنگی و هنری قالیباف به عنوان تهیه‌کننده کار معرفی شد، فردی که تجربه ساخت سریال الف ویژه را هیچگاه در کارنامه خود نداشته و معلوم نیست که توانایی مدیریت ساخت یک سریال چند ساله را دارد یا نه. به کارگردان سریال یعنی ابراهیم حاتمی‌کیا می‌رسیم، زمانی که حاتمی‌کیا دومین سریال خود یعنی «حلقه سبز» را ساخت اعلام کرد: «به این نتیجه رسیدم که سریال‌ساز نیستم، من مثل خلبانی‌ام که ۹۰ دقیقه می‌تواند بپرد و توانایی پرواز بلند مدت را ندارم.»
کارگردانی که ۱۵ سال پیش و در جوانی چنین حرفی را زده حالا روی کار آمده تا سریالی که ساخت آن چندین سال زمان می‌برد را بسازد. در یک نگاه اجمالی به این نتیجه می‌رسیم که تهیه‌کننده و کارگردان سریال «موسی» هیچ یک تجربه ساخت سریال بلندی که نیاز به صرف زمان طولانی داشته باشد را ندارند.
وقتی بعد از پنج سال برآورد این سریال از ۲۰۰ میلیارد تومان به ۲ هزار میلیارد تومان رسیده و ده برابر شده، در حالی که هنوز ساختش شروع نشده؛ می‌توان به این نتیجه رسید که هزینه نهایی تولید رقمی نزدیک به ده هزار میلیارد تومان خواهد بود چرا که در کمترین حالت هزینه نهایی یک سریال الف ویژه ۳ برابر برآورد اولیه است. تنها پروژه‌ای که همان میزان برآورد شده به اتمام رسید، سریال «مدار صفر درجه» به کارگردانی حسن فتحی بود در حالی که سریال‌های دیگر مثل «معمای شاه» با زیر ده میلیارد تومان برآوردشان شروع شد و نهایتا با ۵۶ میلیارد تومان به پایان رسید این یعنی هزینه نهایی ساخت سریال «معمای شاه» دو برابر سریال«مختار نامه» بوده است.
بودجه سیما فیلم و ساخت سریال‌های الف ویژه
کل بودجه سیما فیلم حدود ۶۰۰ میلیارد تومان است و بودجه سریال‌سازی آن نیز رقمی حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیارد تومان است. با این شرایط سیما فیلم برای ساخت دو سریال آن هم با همان برآورد ۲ هزار میلیارد تومانی، باید بودجه ده سال سریال‌سازی‌اش را پرداخت کند. این درشرایطی است که سیما فیلم باید روزی سه و نیم باکس سریال بسازد یعنی در هر سال باید ۴۰ سریال را به نمایش دربیاورد.