گروه جامعه - هرچه که تا امروز در مورد تاثیرات آلودگی هوا می دانستید، تنها بخشی از تاثیرات اساسی این معضل است. این روزها صحبت از تاثیر جدی آلودگی بر ایجاد اختلالات روانی است.
آلودگی هوا دغدغه و چالشی است که این روزها کشور ما را نیز با خود درگیر کرده و در برابر این تهدید، فعلا به کلیدواژه «تعطیل» بسنده کرده ایم.
از قرار گرفتن در صدر شهرهای آلوده جهان تا تعطیلاتی که برای جلوگیری از آسیب های این پدیده است، نشانه های آشنای یک شهر آلوده برای ماست. اما این نشانه ها، فقط همین ها نیستند.
آنچه که امروز حائز اهمیت است، آشکار شدن جنبه های جدیدی از آسیب های آلودگی هوا بر افراد جامعه می باشد.
گاردین در گزارشی از آندره گرگوری از بروز اختلالات روانی بر اثر آلودگی هوا خبر داده است.
براساس این گزارش، مطالعه‌ای می‌گوید: قرار گرفتن در معرض آلودگی با بستری شدن در بیمارستان‌های روان‌پزشکی مرتبط است.
پژوهشگران دانشگاه سنت اندروز دریافتند که افزایش قرار گرفتن در معرض دی‌اکسید نیتروژن باعث اثرپذیری روان شهروندان شده و اختلالاتی را رقم می زند.
طبق این مطالعه، قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا با افزایش خطر بستری شدن در بیمارستان به دلیل بیماری‌های روانی ارتباط زیادی دارد.
تحقیق روی ۲۰۰,۰۰۰ نفر
نتایج این تحقیق که روی بیش از ۲۰۰,۰۰۰ نفر در اسکاتلند انجام شده، نشان داد که افزایش قرار گرفتن در معرض دی‌اکسید نیتروژن بطور خاص با افزایش تعداد افرادی که به دلیل اختلالات رفتاری و بیماری‌های روانی در بیمارستان بستری می‌شوند، درگیری معناداری دارد.
پژوهشگران گفتند: تحقیقات منتشر شده قبلی درباره اثرات بهداشتی قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض آلودگی هوای محیط، بیشتر بر مرگ‌ومیر به جای بستری شدن در بیمارستان و بر بیماری‌های جسمی به جای بیماری‌های روانی تاکید داشته است.
پژوهشگران در این خصوص معتقدند که محدودیت‌های سختگیرانه‌تر زیست‌محیطی به میلیون‌ها نفر سود خواهد رساند و تأثیر بر مراقبت‌های ثانویه را کاهش خواهد داد.
دکتر مری عبدالاحد از دانشگاه سنت اندروز، که این مطالعه را هدایت کرده است، گفت: سیاست‌هایی برای مقابله با آلودگی هوا و گذار به انرژی‌های تجدیدپذیر می‌توانند در بلندمدت به کاهش فشار بر بیمارستان‌ها برای مراقبت از افرادی با بیماری‌های جسمی و روانی کمک کنند.
او گفت: «سیاست‌ها و مداخلاتی که انتشار آلودگی هوا را هدف قرار می‌دهند، مانند مناطق با انتشار صفر یا مشوق‌هایی برای انرژی‌های تجدیدپذیر در بخش‌های حمل‌ونقل و تولید انرژی، می‌توانند در بلندمدت به کاهش فشار مراقبت‌های بیمارستانی در سطح محلی و جهانی کمک کنند.»
طبق این گزارش تحقیقات قبلی نیز نشان داده‌اند که افرادیکه دوران کودکی خود را در مناطقی با سطوح بالای آلودگی هوا سپری می‌کنند، ممکن است بیشتر در معرض خطر ابتلا به اختلالات روانی در آینده باشند.
افزایش مراجعان بیمارستان های روان پزشکی، ارمغان آلودگی هوا
به گزارش تابناک، در دو سال پیش اولین گزارش ها از تاثیرات جدی آلودگی هوا بر روان شهروندان تهرانی انتشار یافت که البته حاوی جزئیات زیادی نبودند. در همان زمان فرهاد عصارزادگان، متخصص بیماری‌های مغز و اعصاب گفته بود: «یکی از مهم‌ترین تأثیرات ذرات آلاینده به سیستم اعصاب مرکزی است، ترکیباتی که سرب دارد، به ‏شدت روی سیستم اعصاب مرکزی تأثیر می‌گذارد و منجر به افت عملکرد مغز می‌شود، یعنی مغز وضوحش را ‏از دست می‌دهد، به طوری که ما می‌گوییم تفکر و ذهن دچار غبارآلودگی می‌شود، یعنی تفکر و دقت افراد تحت ‏تأثیر این آلاینده‌ها، دچار منگی و کُندی می‌شود، درست مثل فیلمی که روی دور کُند قرار می‌گیرد، مغز ما ‏هم برای تفکر و تمرکز دچار همین حالت می‌شود، البته گاهی اوقات در موارد شدید، فرد دچار علایمی از کُما ‏هم می‌شود.»، اما ذرات معلق تنها روی سیستم اعصاب مرکزی تأثیر نمی‌گذارد، سیستم اعصاب محیطی یعنی ‏همان اعصابی که به دست و پا می‌رسند هم تحت‌تأثیر این موضوع دچار اختلال می‌شوند و به گفته این ‏متخصص، فرد ممکن است دچار ضعف و بی‌حالی شود و گاهی حتی نتواند راه برود.
به نظر می رسد مطالعه جدی روی این موضوع در کشورذرما نیز اهمیت دارد؛ چرا که در دو سال گذشته، هر روز بر دامنه آلودگی و سطح آن افزوده شده است.
کاهش نرخ زادوولد و افزایش نرخ مرگ و میر
دبیر کارگروه ملی وفاق توانمندسازی و هم افزایی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: آلودگی‌ هوا تاثیر مهمی بر سلامت افراد، کیفیت زندگی و در نهایت بر کاهش نرخ زاد و ولد و افزایش نرخ مرگ‌ومیر دارد.
یاسر نژادی افزود: نقش آلودگی محیط زیست در کاهش جمعیت یکی از موضوعات حساس و پراهمیت در کشور بوده که نیازمند بررسی دقیق علمی و اجتماعی و تغییر رویه حاکمیتی در آن است. وی اظهار داشت: ایران به‌ عنوان یکی از کشورهای در حال توسعه، در دهه‌های اخیر با چالش‌های زیست‌محیطی متعددی مواجه بوده و رشد بی‌رویه شهرنشینی، صنعتی‌شدن سریع، افزایش مصرف سوخت‌های فسیلی و تخریب منابع طبیعی، بحران مدیریت، از جمله عواملی هستند که به آلودگی محیط زیست دامن زده‌اند.
نژادی تصریح کرد: با توجه به افزایش آمار مرگ‌ومیر ناشی از آلودگی هوا و مشکلات اقتصادی ناشی از بحران‌های محیطی، نیازمند تغییرات اساسی در سیاست‌گذاری‌ها و راه‌حل‌های اجرایی برای مقابله با این تهدیدها هستیم.
تاثیر آلودگی هوا بر کاهش نرخ باروری
وی با بیان اینکه تحقیقات نشان داده‌ آلودگی هوا می‌تواند باعث کاهش کیفیت اسپرم، اختلالات هورمونی در زنان و کاهش نرخ باروری شود، ادامه داد: بیماری‌های تنفسی، قلبی و عروقی که ناشی از آلودگی هوا هستند، به کاهش سلامت عمومی و در نهایت به کاهش امید به زندگی منجر می‌شوند.
دبیر کارگروه ملی وفاق توانمندسازی و هم افزایی وزارت بهداشت تصریح کرد: استفاده بی‌رویه از کودها و سموم شیمیایی باعث آلودگی خاک شده و محصولات غذایی آلوده می‌تواند بر سلامت نسل‌های آینده تاثیر منفی بگذارد و تخریب زمین‌های زراعی باعث کاهش منابع غذایی و افزایش ناامنی غذایی شده که بر تصمیم‌گیری خانواده‌ها برای فرزندآوری موثر است. هزینه‌های درمان بیماری‌های ناشی از آلودگی، افزایش فشار اقتصادی و در نتیجه کاهش تمایل به گسترش خانواده را به دنبال دارد.
نژادی با اشاره به اینکه زندگی در محیط‌های آلوده منجر به استرس‌های روانی و جسمی می‌شود که می‌تواند بر تصمیم‌گیری خانواده‌ها برای بچه‌دار شدن تاثیر بگذارد، گفت: هزینه‌های درمان بیماری‌های ناشی از آلودگی، افزایش فشار اقتصادی و در نتیجه کاهش تمایل به گسترش خانواده را به دنبال دارد.
وی با ارایه راهکارهایی برای کاهش تاثیر آلودگی محیط زیست بر جمعیت، اظهار داشت: سیاست‌گذاری زیست‌محیطی، تصویب قوانین سخت‌گیرانه برای کاهش آلودگی صنایع و خودروها، توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، آموزش و آگاهی عمومی، افزایش آگاهی مردم در مورد اثرات مخرب آلودگی و راهکارهای مقابله با آن، بهبود سیستم‌های مدیریت پسماند، فاضلاب و تصفیه آب و ارتقای سلامت عمومی با توسعه خدمات بهداشتی در مناطق محروم برای ارتقای سلامت مردم به دور از آلاینده ها ضروری است.
نژادی تاکید کرد: مقابله با این بحران نیازمند اقدامات جدی در سطوح فردی، اجتماعی و دولتی است و تنها از طریق برنامه‌ریزی دقیق و پایدار می‌توان از تأثیرات مخرب این پدیده بر جامعه ایرانی کاست و شرایط بهتری برای نسل‌های آینده فراهم کرد همچنین با توجه به بحرانی شدن آن در این روزها نگاه ویژه حاکمیتی را نیز می طلبد.
بر اساس گزارش وزارت بهداشت، تعداد مرگ‌ومیرهای سالانه در ایران که به آلودگی هوا مرتبط هستند، حدود ۵۰ هزار نفر تخمین زده می‌شود. از این میان، شهر تهران به تنهایی حدود ۷ هزار مرگ منتسب به آلودگی هوا در سال دارد. این آمار شامل بیماری‌هایی مانند سکته‌های قلبی و مغزی، سرطان‌ها و بیماری‌های تنفسی است که ارتباط مستقیمی با آلودگی هوا دارند.