محمدعلی نویدی‪-‬ چنانکه گفته و نوشته آمد، منطق ابزار یاریگر و قوام بخش و تسهیل گر برای انسان اندیشه ورز است. این یاریگری از ابتدای اندیشه ورزی شروع می شود و تا مرحله تصرف و تحلیل و کشف و خلاقیت و پیشرفت پیش می رود. زیرا، ذهن آدمی، بخلصت ذاتی می اندیشد و در اندیشیدن از اصول و قواعد منطقی که بخود ذهن و عقل متکی هستند، یاری می گیرد. بدین سان که از تصورات معلوم و بدیهی بسمت تصورات مجهول و نظری و غیر بدیهی حرکت می‌کند و این حرکت و فرآیند ویژگی تعامل و تعاطی اندیشه ورزی و منطق است که تعریف گفته می‌شود.تعریف، دانستن و شناختن و آگاه شدن و شناساندن و بیاگاهیدن و آمد و شد بین معلومات و مجهولات می باشد. تعریف با خود شرح و توضیح و توصیف و تبیین و تحلیل را بهمراه دارد. تعریف، یک مرحله بنیادین در اندیشه ورزی است. از این حیث است که منطق را مکمل درست اندیشیدن و صحیح فلسفیدن و قوت و قدرت راست ادراکی و تراز تعقل می دانند.
منطق با تعریف شروع می‌شود و به استدلال صحیح ختم می گردد. تعریف «‌Definition‌» یک قدرت و فضیلت و برتری است برای شخص توانا و توانمند در تعریف. زیرا، شخصی که می تواند شی ای یا امری یا موضوعی را تعریف کند و بشناساند با شخصی که چنین توانایی ندارد یکسان نیست. از این جهت، تعریف یک مزیت و امتیاز ویژه برای آدمیان است که قدرت شناخت و اندیشیدن و ارتباط و اتصال با پدیده ها و اشخاص دیگر را دارند. گویی، در قرن بیست و یکم که یکی از نشانه ها و علائم باسواد بودن، قدرت ارتباط و روابط عمومی و اجتماعی است، از طریق همین تعریف ترجمه و تحقق می گردد. پنداری، تعریف آغاز تکلم است. بدون تعیین حد و حدود چیزی تعریف معنی ندارد، بدون تشخص و تعین، تعریف مفهوم نمی شود. بدون شمارش و احصای صفات و کیفیات و ویژگی‌ها، تعریف بی معنی است. بدقت بنگریم، لاجرم برای تعریف نیاز به تحرک فکری و ذهنی و اندیشیدن هستیم و یک فرد تا نیاندیشد و ژرف نکاود هرگز قدرت تعریف دقیق پیدا نمی کند. بنابراین، تعریف نخستین ارتباط و اتصال و تعامل با واقعیات و امور اجتماعی و روابط انسانی را فراهم می کند. ما آدمیان با تعریف و بیان، منظور خود را به دیگران منتقل می‌کنیم و آنچه را در ضمیر و ذهن داریم به آشکارگی و ظهور می رسانیم. مثلاً، وقتی می پرسیم: تلسکوپ فضایی جیمز وب چیست؟ از یک شخص دانا و اهل نجوم می شنویم که جدیدترین و پیشرفته ترین تلسکوپ فضایی است که در سال ۲۰۲۱ از فرانسه به فضا پرتاب شده است و تصاویر و آثار بی نظیر در اختیار بشر امروز قرار داده است. آیا شناخت و دانش ما قبل و بعد از دانستن این مفهوم فرق پیدا کرده است یا نه؟ قدر مسلم این است که چیزی که قبلاً نمی دانستیم، حالا با این تعریف مختصر می دانیم. گویی، یک پله و مرحله به سمت روشنی و نور و آگاهی حرکت کردیم و خود را از جهل و ظلمت نجات دادیم.
زندگی اجتماعی بشر بدون تعریف و تفاهم محقق شدنی و جریان یافتنی نیست. اساساً، زندگی اجتماعی، یعنی تفاهم و تعامل. هر دو مرحله و مرتبه به تعریف و توصیف مکنونات و منویان و مخفیات یاری می رساند. یعنی، اگر لفظ و مفهوم و واژه سازی و تفاهم و توافق نبود، ما در جهان مخفیات مخفی و پنهان می ماندیم؛ در حالیکه ما به این جهان آمدیم تا آشکارگی و شکوفایی پیدا کنیم و باز شویم و آزاد و رها گردیم و از اسارت رهایی یابیم و پرواز کنیم و جاهای ندیده را ببینیم و بشناسیم. دقت لازم است. منطق به تحقق اهداف و اغراض عالی انسانی کمک می کند. ذهن منطقی و منعطف با ذهن متعصب و متصلب و متحجر یکسان نیست. اداره امور جامعه به ذهن‌های معقول و منطقی و مؤثر و مفید محتاج است.
تعریف قدرت بازشناختن و باز جستن و بازکاوی است. این عبارت را با معنا و مفهوم پیشرفت توأمان ملاحظه کنید، وقتی فلاسفه پیشا سقراطی تأملات و تفکرات خود را مطرح می کردند، کسی فکر نمی کرد که در آینده از آن آموزه ها، تعاریف جدید و دقیق و متفاوت عرضه خواهد شد و مکاتب و نحله های نو، ظهور خواهند کرد. در زمینه علوم و فنون نیز چنین است. قدرت بازشناسی و بازیابی ؛ قدرت درست اندیشی و تازه یابی. منطق به انسان قوت بازشناسی صفات ممیزه امور و اشیاء و اشخاص را می دهد. اندکی درنگ کنیم، اگر این قدرت بازشناسی نبود و اگر این قوت تفکیک و جداسازی نبود، امور مختلف اجتماع انسانی چه وضعی پیدا می کرد؟ مراد از بازشناسی، شناخت و آگاهی تازه است. منظور از تعریف و تفاهم همان توان و قدرت باز کردن و تحلیل و تجزیه نمودن و در صورت لزوم ترکیب امور اجتماعی است. یک شخص و یا اشخاصی که توانایی سهولت و سرعت بخشی به امور خانواده، جامعه و جهان زندگی را ندارند، نیازمند آموزش و تمرین اندیشه ورزی و ممارست در منطق و ذهن منطقی هستند، تا شیوه تفاهم و تعامل با جهان را یاد بگیرند؛ در زندگی امروزی داشتن ذهن منطقی یک شرط بنیادین است. آنجا که منطق هست، جنگ نیست.