رئیس‌جمهوری کشورمان روز گذشته گفت که مردم انتظاراتی ازما دارند؛ خدا کمک کند تا شرمنده نشویم. البته همه مردم نیز برای برآورده‌شدن انتظاراتشان دست به دعا برده‌اند، اما نباید فراموش کرد که کشور در شرایطی قرار دارد که در بسیاری از حوزه‌ها از جمله محیط زیست و انرژی به مرزهای حساسی نزدیک شده‌ایم. شنیده‌ها و گزارش‌ها در این زمینه چندان امیدوارکننده نیست؛ اقتصاد کشور نیز با معضلاتی دست‌به‌گریبان است که نه‌تنها آرامش روانی جامعه را برهم می‌زند، بلکه هر روز معیشت و سفره‌ی مردم را کوچک‌تر می‌کند. افزایش قیمت ارز و اقلام مصرفی، بالا رفتن تورم و مشکل مسکن و اشتغال به قوت خود همچنان باقی است. در این میان، نکته جالب‌توجه آن است که برخی افراد، فارغ از وضعیت بحرانی موجود، همچنان درگیر کشمکش‌های قدیمی سیاسی هستند. یکی از رسانه‌ها طی دو روز گذشته نوشته بود که اصلاح‌طلبان این روزها گویا «سیب‌زمینی» شده‌اند و افزایش قیمت‌ها دیگر برایشان مهم نیست؛ در حالی‌ که در دولت شهید رئیسی با هزار تومان افزایش قیمت دلار، سر و صدای زیادی به پا می‌کردند. در پاسخ باید گفت که البته در دولت قبل هم موافقان چندان منتقد افزایش قیمت‌ها نبودند در حالی طی دو سال نیم قیمت دلار رشد تقریبا دو برابری داشت و مخالفان نیز گشودگی نقد، چندان که منتقدان امروز دولت دارند را نداشتند. اما مسئله مهم‌تر این است که مردم از بلندای این دعواهای بی‌حاصل به اوضاع نگاه می‌کنند و با صبر در انتظار این هستند که آیا اصلاحی در وضعیت موجود اتفاق خواهد افتاد یا خیر. در این شرایط، اگر بخواهیم مسیر بهبود را به‌درستی ترسیم کنیم، نیازمند درک مهمی از سرمایه اجتماعی در جامعه هستیم. رابرت پوتنام، نظریه‌پرداز برجسته علوم سیاسی، در آثار خود به اهمیت «سرمایه اجتماعی» اشاره می‌کند و باور دارد که همبستگی و اعتماد میان مردم و حاکمان، نقشی کلیدی در بهبود عملکرد نهادها و گذر از بحران‌ها دارد. در جامعه‌ای که مردم امیدی به پاسخگویی و اقدام عملی از سوی مسئولان نداشته باشند، اعتماد عمومی رو به افول می‌گذارد و تلاش‌های اصلاحی به‌سختی ثمربخش خواهد بود. از سوی دیگر، اگر گروه‌های سیاسی به جای پرداختن به دغدغه‌های واقعی جامعه، همچنان درگیر ستیزهای جناحی باقی بمانند، شکاف میان مردم و دولت عمیق‌تر می‌شود و سرمایه اجتماعی آسیب می‌بیند. در چنین وضعی، حتی دعا و امید مردم نیز با سرخوردگی و یأس آمیخته می‌شود. راهکار اما در تقویت شالوده‌های اعتماد و همبستگی ملی است؛ مسئولان باید با شفافیت، پاسخگویی و اتخاذ سیاست‌های کارآمد، صادقانه در جهت رفع مشکلات مردم برآیند. تنها از رهگذر چنین نگاهی است که می‌توان از امید مردم پاسداری کرد و در برابر بحران‌هایی که کشور را تهدید می‌کند، سربلند و پیروز بیرون آمد. باید توجه داشت در گذرگاه بحران ها آنچه امید را به مثابه امید واقعی و نه در حرف و شعار به مردم باز می گیرداند اقدامات عملی برای بهبود شرایط است در غیر این صورت نمی توان به عبور از بحران ها خوشبین بود.