مواضع دولت ترامپ در آمریکا نشان می دهد که این کشور همچنان بر مدار تهدید و فشار و بر نگاه قلدرمابانه باقی مانده و از دیگر سو، تجربه اقدامات اروپا نیز طی این سال ها نشان داده که به هیچ یک از تعهدات خود پایبند نیست و ما از سالها قبل با یک اروپای بی عمل و بدون اختیار روبه رو هستیم.
به گزارش ایرنا، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای عصر روز شنبه ۱۸ اسفندماه ۱۴۰۳ در دیدار سران قوا و جمع زیادی از کارگزاران و مدیران رده‌های مختلف کشور، در موضوع سیاست خارجی و دیپلماسی با ابراز خرسندی از فعال بودن وزارت امور خارجه و تأکید بر گسترش تعامل با همسایگان و دیگر کشورها، گفتند: بعضی دولتها و شخصیت‌های قلدر خارجی اصرار به مذاکره می‌کنند در حالی که هدف آنها از مذاکره حل مسائل نیست بلکه از مذاکره به دنبال تحکّم و تحمیل مسائل مورد نظرشان هستند که اگر طرف مقابل قبول کرد چه بهتر، اما اگر قبول نکرد، جنجال راه بیاندازند و او را به ترک مذاکره متهم کنند.
ایشان هدف طرف مقابل از تکرار مذاکره را ایجاد فشار در افکار عمومی دانستند و گفتند: می‌خواهند در افکار عمومی تردید ایجاد کنند که چرا با وجود اعلام آمادگی آنها برای مذاکره، ما حاضر به مذاکره نیستیم در حالی که هدف آنها مذاکره نیست بلکه تحکّم و تحمیل است. (۱۴۰۳/۱۲/۱۸)
هنگامی که توافق «برنامه جامع اقدام مشترک» یا برجام در تیرماه ۱۳۹۴ طی مذاکره فشرده ۲۰ ماهه گروه موسوم به ۱+۵ با جمهوری اسلامی ایران و در یک مسیر دوازده ساله به نتیجه رسید، باردیگر جهان شاهد اعتماد دوباره به مسیر دیپلماسی و مذاکره بود، اما در شب ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷، «دونالد ترامپ» رییس جمهوری وقت آمریکا پس از ماهها رایزنی با متحدان اروپایی اعلام کرد که آمریکا از توافق برجام خارج خواهد شد. درهمان زمان بسیاری از تحلیلگران حوزه بین الملل براین نکته تاکید داشتند که آمریکای ترامپ با خروج از بسیاری دیگر از معاهدات مهم جهانی دیگر مانند توافقنامه آب و هوایی پاریس و توافقنامه آسیا – پاسیفیک، به عاملی برای گسترش شکاف های عمیق جهانی تبدیل شده است.
در دوران پساخروج ترامپ از برجام، با وجود اینکه اروپا بخش مهمی از این توافق بود و با وجود وعده‌های مختلف به هیچ کدام از تعهدات برجامی خود عمل نکرد. رهبر معظم انقلاب اسلامی در همان زمان و آخرین دیدار با رئیس‌جمهور و دولت دوازدهم فرمودند: در این دولت معلوم شد که اعتماد به غرب جواب نمی‌دهد و آنها کمک نمی‌کنند و هرجا که بتوانند ضربه خواهند زد و اگر جایی هم ضربه نمی‌زنند به این دلیل است که نمی‌توانند. ۱۴۰۰/۶/۵)
حتی در دوران جو بایدن رئیس جمهوری سابق آمریکا نیز که جمهوری اسلامی بر فرصت مذاکره و احیای برجام با هدف رفع تحریم ها تاکید داشت به نحوی که از ژانویه۲۰۲۱میلادی مذاکرات مربوط به احیای برجام آغاز گردید و پس از ۶ دور مذاکره در دولت حسن روحانی بخش دیگری از این مذاکرات در دولت شهید سید ابراهیم رئیسی و از طریق وزارت امور خارجه و مذاکره کننده ارشد هسته ای یعنی علی باقری کنی پیگیری گردید که در نهایت در شهریور ۱۴۰۱، سندی موسوم به «سند سپتامبر» تهیه شد اما در نهایت پس از شهریور ۱۴۰۱ این مذاکرات بار دیگر با خلف وعده و بدعهدی اروپایی ها متوقف گردید.
با روی کار آمدن دولت مسعود پزشکیان، رویکرد مذاکره برای رفع تحریم ها بار دیگر در دستورکار دولت چهاردهم قرار گرفت. دولت چهاردهم که از همان ابتدا مذاکره را به عنوان یکی از رویکردهای محوری خود با توجه به سه اصل عزت، حکمت و مصلحت انتخاب کرد. جمهوری اسلامی ایران بارها تأکید کرده که آماده دستیابی به یک توافق پایدار و تضمین‌شده است که تمامی تحریم‌های غیرقانونی را لغو کند و از باقی‌ماندن هرگونه اهرم فشار علیه ایران جلوگیری شود.
اما دولت ترامپ به جای بهره گیری از چنین فرصتی، تحریم ها علیه جمهوری اسلامی ایران را افزایش داد و سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان نیز در آخرین نشست شورای حکام آژانس بین المللی انرزی اتمی(۱۵ اسفند) با صدور بیانیه ای، ادعاهای سیاسی علیه برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران را تکرار کرده و با متهم کردن تهران به تشدید تنش، مدعی شدند: «زمان به نفع ایران نیست.»
رئیس جمهور نیز طی سخنانی در سفر به شهرستان های غرب استان تهران با تاکید بر اینکه نباید از تحریم‌ها بترسیم، گفت: برخی آقایان می‌گویند که هیچ راهی نداریم بجز اینکه با اینها (آمریکایی‌ها) گفت‌وگو کنیم، ما که نگفتیم گفت‌وگو نمی‌کنیم ولی قرار نیست در مقابل قلدرها سرخم کنیم. قرار نیست با افرادی که زنان و کودکان را زیر بمباران‌های خود مدفون می‌کنند و دم از حقوق بشر می‌زنند، گفت‌وگو کنیم. آنها بگویند که شما نباید موشک و اسلحه داشته باشید که هر وقت دلشان خواست ما را بمباران کنند و نتوانیم از خودمان دفاع کنیم.
مسعود پزشکیان تصریح کرد:تمام تحریم‌ها را تشدید کرده‌اند و حال می‌گویند که بیایید با هم صحبت کنیم، اول ثابت کن که اهل گفت‌وگو هستی بعد می‌توانیم با هم صحبت کنیم اما اینها بدین معنا نیست که ما برای تامین آب و نان و معیشت و زندگی خود گرفتار شویم، باید دست به دست هم دهیم تا بحران‌ها را پشت سر بگذاریم و کشور را به چشم‌انداز مورد نظر رهبر معظم انقلاب برسانیم.