سرمقاله
صفحات روزنامه
اخبار آنلاین
مذاکرات ایران و آمریکا موضوع پیچیده و حساسی بوده است و وابسته به بسیاری از عوامل داخلی و خارجی است، در حال حاضر شرایط سیاسی اقتصادی و امنیتی هر دو کشور و تحولات جهانی نقش مهمی در شکلگیری نتیجه مذاکرات دارند. همچنین وضعیت های ژئوپولیتکی مانند بحرانهای خاورمیانه تعاملات با کشورهای ثالث یا بحرانهای اقتصادی بر روند مذاکرات تاثیر بسزایی دارد. یکی از موضوعات بسیار مهم که برای آمریکایی ها حائز اهمیت است و سرمایهگذاری کلانی انجام گرفته است، سفر اخیر رئیس جمهور آمریکا به کشورهای عربی حوزه خلیج فارس من جمله عربستان سعودی، امارات، قطر که سرمایهگذاری هنگفت با مبالغ بسیار بالا توافق شده است، که برای ایالات متحده آمریکا از اهمیت خاصی برخوردار است، و همین موارد بسیار مهم باعث گردیده است که ترامپ نگاهش به مذاکرات مثبت و به دنبال یک توافق در کوتاهترین زمان باشد، چرا که کاملاً شرایط و موقعیت استراتژیکی ایران را در منطقه به خوبی درک کرده است. به عبارت دیگر منافع اقتصادی آمریکا در کشورهای عربستان قطر، امارات قطعاً در روند مذاکرات با ایران تاثیرگذار میباشد. این سه کشور در منطقه خلیج فارس نقش کلیدی دارند و روابط اقتصادی و امنیتی آنها با ایالات متحده بسیار مهم است، آمریکا با کشورهای عربستان قطر و امارات در زمینه نفت و گاز و انرژی روابط تجاری گستردهای دارند، این کشورها صادرکنندگان بزرگ نفت گاز به آمریکا هستند. و همچنین سرمایهگذاریهای زیادی در صنایع انرژی و زیرساختهای آمریکا انجام داده اند، برای آمریکا حفظ این روابط اقتصادی و تامین امنیت انرژی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. عربستان سعودی و امارات از بزرگترین مشتریان تسهیلاتی آمریکا هستند، و حضور نظامی آمریکا در منطقه خلیج فارس به تامین امنیت نفتکشها و مسیرهای تجاری دریایی کمک میکند، این مسائل امنیتی میتواند در مذاکرات با ایران تاثیرگذار باشد، بنابراین در مجموع منافع اقتصادی و امنیتی آمریکا در کشورهای عربی خلیج فارس میتوانند نقش قابل توجهی در روند مذاکرات با ایران ایفا کنند. آمریکا به احتمال زیاد سعی خواهد کرد که توافق با ایران انجام دهد، هم می خواهد منافع اقتصادییاش در منطقه آسیبی نرسد و هم تاثیر منفی بر روابطش با کشورهای عربی نداشته باشد. پس با این تفاسیر روند مذاکرات ایران و آمریکا تحت تاثیر مؤلفههای مختلفی قرار دارد که میتواند به شدت به نتیجه نهایی تاثیرگذار باشند. این مولفهها نه تنها به شرایط داخلی و سیاسی هر دو کشور مربوط میشوند، بلکه به تحولات بینالمللی و وضعیت اقتصادی و امنیتی منطقه نیز میتواند نقش بسزایی در روند مذاکرات ایفا کنند. نخست آمادگی و اراده سیاسی، دو طرف آمادگی و اراده سیاسی بایستی برای حصول توافق داشته باشند. برای رسیدن به توافق مهمترین مؤلفه همین ارادهی سیاسی است، اگر هر دو طرف تمایل واقعی به کاهش تنشها و رسیدن به توافق داشته باشند روند مذاکرات میتوانند به پیش برود. هر چند خط مشی جمهوری اسلامی کاملاً راهبردی است. یکی دیگر از مهمترین مولفها در مذاکرات ایران و آمریکا مسائل هستهای است برنامه هستهای ایران همواره یکی از موضوعات اصلی اختلاف بین دو کشور بوده است، چگونگی محدود کردن برنامه هستهای ایران مدت زمان محدودیتها نظارت بینالمللی بر فعالیتهای هستهای از جمله مسائل کلیدی هستند که باید در مذاکرات حل و فصل شوند. تحریمهای آمریکا علیه ایران از موضوعات کلیدی مذاکرات است، ایران میخواهد تحریمها برداشته شود و به شدت خواستار رفع تحریمهای اقتصادی است، به ویژه تحریمهایی که مانع از دسترسی ایران به منابع مالی جهان میشود. امنیت منطقهای و نفوذ ایران در کشورهای همسایه از جمله مسائلی هستند که آمریکا و متحدانش نگران آن هستند و این موضوع در روند مذاکرات نقش حیاتی دارد. در نهایت روند مذاکرات ایران و آمریکا تحت تاثیر مؤلفههای متعددی سیاسی طرفین مصالح هستهای، تحریمها، امنیت منطقهای، فشارهای داخلی همچنین تحولات جهانی، وضعیت اقتصادی بین المللی میتواند بعنوان یک عامل کلیدی در شکل دهی به نتیجه مذاکرات ایفای نقش کند.