سرمقاله
صفحات روزنامه
اخبار آنلاین
هماهنگی میان آمریکا، اسرائیل و اروپا در بهرهبرداری سیاسی از گزارشهای آژانس اتمی چالش بزرگی برای ایران در مسیر حفظ حقوق هستهای و توسعه اقتصادی است، مقابله هوشمندانه با این رویکرد نیازمند ترکیب دیپلماسی فعال منطقهای، رایزنی با کشورهای غیر متحد برای کاهش اثرگذاری اجماع غربیها، افشای واقعیات و مستندسازی شفاف فعالیتها در نهادهای بینالمللی و رسانهها، استفاده از رسانههای نوین و شبکههای اجتماعی برای بازتاب روایت ایران به صورت جهانی از دیگر اقدامات ارزنده برای جلوگیری از توطئه ها است، تا ایران بتواند فضای مذاکرات را به سمت منافع ملی خود هدایت کند. آمریکا، اسرائیل و برخی کشورهای اروپایی در بسیاری از موارد رویکرد مشترکی نسبت به برنامه هستهای ایران دارند، و تلاش میکنند از ابزارهای مختلف از جمله گزارشهای آژانس برای افزایش فشار استفاده کنند، این کشورها در هماهنگی با برخی اعضای شورای حکام آژانس فشار سیاسی و رسانه ای افزایش می دهند، که در نتیجه چنین هماهنگیهایی باعث میشود که گزارشها بیش از جنبههای فنی ابعاد سیاسی و تبلیغاتی پیدا کنند، و به نوعی به ابزاری برای تقویت موضع طرفهای غربی تبدیل شوند. به تبع ایران باید ضمن حفظ شفافیت فنی به موازات آن از دیپلماسی فعال و گسترده برای شکستن این اجماع استفاده کند، تقویت روابط منطقهای و بهرهبرداری از اهرمهای سیاسی اقتصادی و رسانهای میتواند جلوی این فشارها را بگیرد. نکته حائز اهمیت در اینجاست که گزارشهای آژانس از نظر فنی بر اساس بازرسیها و دادههای فنی تهیه میشود، اما برداشت و تفسیر آنها در سطوح دیپلماتیک و رسانه ای تحت تاثیر اهداف سیاسی قرار میگیرد. قدرتهای غربی و اسرائیل معمولاً گزارشهای آژانس به عنوان ابزاری برای اعمال فشار دیپلماتیک و اقتصادی علیه ایران بهره میبرند. گزارشهای اخیر آژانس بینالمللی درباره برنامه هستهای ایران به ویژه در زمینه اعتماد توافق هستهای جدید با آمریکا با واکنشهای منفی در داخل ایران روبرو شده است برخی مقامات و رسانههای ایران این گزارشها را مغرضانه و مغایر با واقعیتهای موجود در برنامه هستهای کشور میدانند توجه به ماهیت آژانس برای اهل فن واضح است این دست گزارشها، ابزاری برای فشار به کشور و ایجاد تردید در روند مذاکرات هستهای است، سوابق آژانس به وضوح نشان داده است که عصاره گزارشات سیاسی در راستای تامین کردن منافع و مقاصد کشورهای آمریکا اسرائیل و اروپا در آستانه توافق هستهای است، هرچند این کشورها چشمها را بر روی واقعیت بستهاند، به جای اینکه از طریق دیپلماسی مذاکرات را به پیش ببرند، ابزارهای خاص و نفوذ در آژانس اتمی در پی فشارهای سیاسی علیه ایران هستند، که البته این نوع گزارشها به جای حل کردن حل مسئله، توافق هستهای بر روند مذاکرات تاثیرات منفی دارد، آنها با این موضعگیری کاملاً سیاسی و نسنجیده فضای اعتماد را در مذاکرات کاهش میدهند و منجر به فضای بدبینی میشود، هرگونه گزارش غیر مستند یا مغرضانه مذاکرات را به بن بست می برد. پس بنابراین و با توجه به فضای سنگین بینالمللی و گزارشهای اخیر مغرضانه آژانس بینالمللی، جمهوری اسلامی ایران نیازمند راهبردی فعال برای کاستن از فشارها و بازیابی توان در مذاکرات با آمریکا است. یکی از مسیرهای اصلی تقویت دیپلماسی منطقی با کشورهای تاثیرگذار عربی نظیر عربستان قطر و امارات است تاثیرگذاری این کشورها در نهادهای بینالمللی مشخص است و میتوانند در راستی آزمایی هستهای ایران کمک کنند. به عبارتی دیگر در شرایطی که گزارشهای آژانس و فضای تبلیغاتی غرب تلاش دارند چهره تهدیدآمیز را از برنامه هستهای ایران ترسیم کنند، اتکا صرف به پاسخگویی فنی یا درون سازمانی کافی نیست، دیپلماسی منطقهای با کشورهای عربی میتوانند به عنوان یک سپر سیاسی رسانهای عمل کرده و از اجماع سازی منفی در سطح بینالمللی جلوگیری کند، تعامل با کشورهای عربستان و امارات نه تنها میتواند تنش را مهار کند بلکه مسیر توافق احتمالی را هموارتر خواهد کرد.