یک کارشناس حوزه محیط زیست گفت: متأسفانه در ایران مصرف پلاستیک در سطحی بسیار بالاست. ما در زندگی روزمره‌مان تقریباً در همه چیز از کیسه‌های پلاستیکی گرفته تا بطری‌های آب معدنی و ظروف یک‌بار مصرف پلاستیکی استفاده می‌کنیم. این حجم از مصرف تأثیرات مخرب زیادی بر محیط زیست گذاشته که شاید هنوز برای بسیاری از مردم ملموس نباشد.
استفاده‌ گسترده از کیسه‌های پلاستیکی یک‌بار مصرف، بطری‌های نوشیدنی، ظروف پلاستیکی و بسته‌بندی‌های غیرضروری، چهره‌ شهرها و طبیعت کشور را تغییر داده و تهدیدی جدی برای منابع طبیعی، حیات وحش و حتی سلامت انسان به وجود آورده است. بحران پلاستیک فقط یک چالش محیط‌زیستی نیست، بلکه مساله‌ای اجتماعی و اقتصادی است که نیازمند تغییر در شیوه‌ی زندگی، سیاست‌گذاری هوشمندانه و همکاری همگانی است؛ چرا که آینده‌ زمین در گرو تصمیم‌ها و رفتارهای امروز ماست.
به گزارش تجارت نیوز،یکی از مشکلات اصلی این است که بازیافت پلاستیک در ایران به‌طور گسترده و نظام‌مند انجام نمی‌شود. هرچند طی سال‌های اخیر طرح‌هایی برای کاهش مصرف و جمع‌آوری و بازیافت اجرا شده، اما هنوز فاصله‌ی زیادی با استانداردهای جهانی داریم. در شهرهای بزرگ مانند تهران و اصفهان، زباله‌های پلاستیکی حجم قابل توجهی از پسماند شهری را تشکیل می‌دهند و متأسفانه بخش زیادی از این پلاستیک‌ها در طبیعت رها می‌شود.
ورود آلودگی پلاستیکی به زنجیره غذایی
این پلاستیک‌های رها شده می‌توانند به رودخانه‌ها، جنگل‌ها و در نهایت به دریا راه پیدا کنند و آثار زیان‌باری برای زیست‌بوم، حیات وحش و حتی سلامت انسان داشته باشند. همچنین، تجزیه‌ پلاستیک‌ها به میکروپلاستیک‌ها، خاک و منابع آبی را آلوده می‌کند و این آلودگی می‌تواند وارد زنجیره‌ی غذایی انسان شود.
برای مقابله با این بحران، لازم است آگاهی عمومی افزایش یابد، سیاست‌گذاری‌های دقیق‌تری اجرا شود و زیرساخت‌های جمع‌آوری و بازیافت تقویت شود.
هم‌چنین فرهنگ استفاده از کیسه‌ها و ظروف پارچه‌ای یا قابل‌بازیافت به جای پلاستیک یک‌بارمصرف باید در جامعه نهادینه شود. در نهایت، مساله‌ کاهش مصرف پلاستیک در ایران، یک وظیفه‌ جمعی است که نیاز به همکاری همه‌ مردم، تولیدکنندگان و مسئولان دارد.
مصرف پلاستیک در ایران در سطحی بسیار بالا قرار دارد
مازیار مروتی، کارشناس محیط زیست در این باره به تجارت‌نیوز می‌گوید: متأسفانه در ایران مصرف پلاستیک در سطحی بسیار بالاست. ما در زندگی روزمره‌مان تقریباً در همه چیز از کیسه‌های پلاستیکی گرفته تا بطری‌های آب معدنی و ظروف یک‌بار مصرف پلاستیکی استفاده می‌کنیم. این حجم از مصرف تأثیرات مخرب زیادی بر محیط زیست گذاشته که شاید هنوز برای بسیاری از مردم ملموس نباشد.
پلاستیک به‌سختی در طبیعت تجزیه می‌شود و در مواردی صدها سال در خاک و آب باقی می‌ماند
او در پاسخ به سوالی درباره مشکلات زیست‌محیطی مصرف بالای پلاستیک می‌افزاید: مشکل اصلی این است که پلاستیک به‌سختی در طبیعت تجزیه می‌شود و در مواردی صدها سال در خاک و آب باقی می‌ماند. بخش زیادی از این پلاستیک‌ها وارد رودخانه‌ها و دریاها می‌شوند و می‌توانند حیات وحش، به‌ویژه پرندگان و آبزیان را به خطر بیندازند. همچنین، با خرد شدن به ذرات بسیار ریز موسوم به میکروپلاستیک، خاک و منابع آبی را آلوده می‌کنند که این آلودگی در نهایت به انسان‌ها هم می‌رسد و سلامت ما را تهدید می‌کند.
وضعیت مدیریت زباله‌های پلاستیکی در ایران با چالش‌های جدی روبه‌روست
این کارشناس حوزه محیط زیست درباره مدیریت زباله‌های پلاستیکی در ایران اظهار می‌دارد: این حوزه واقعاً با چالش‌های جدی روبه‌روست.
در بسیاری از شهرها تفکیک زباله از مبدأ انجام نمی‌شود یا به صورت ناقص انجام می‌شود. همین مساله باعث می‌شود حجم زیادی از پلاستیک‌ها همراه سایر زباله‌ها دفن یا سوزانده شوند. دفن باعث آلودگی شدید خاک و آب‌های زیرزمینی می‌شود و سوزاندن نیز گازهای گلخانه‌ای و آلاینده‌های خطرناک وارد هوا می‌کند.
مروتی در پاسخ به این سوال که چه اقداماتی برای کاهش مصرف پلاستیک در ایران انجام شده است، می گوید: خوشبختانه در سال‌های اخیر تلاش‌هایی انجام شده؛ از جمله برخی شهرداری‌ها که طرح‌هایی برای توزیع کیسه‌های پارچه‌ای داشته‌اند یا فروشگاه‌هایی که کیسه‌های پلاستیکی را به صورت پولی در اختیار مردم می‌گذارند تا مصرف کاهش یابد.
همچنین فعالان محیط زیست و سازمان‌های مردم‌نهاد، کمپین‌های آگاهی‌بخشی و آموزشی متعددی برگزار کرده‌اند. اما هنوز این اقدامات کافی نیست و نیاز به سیاست‌های جامع‌تر و اجرای گسترده‌تر دارد.
تغییرات کوچک در سبک زندگی مردم می‌تواند تأثیر چشمگیری در کاهش مصرف پلاستیک داشته باشد
او همچنین با اشاره به نقش مردم در کاهش مصرف پلاستیک می افزاید: حتی تغییرات کوچک در سبک زندگی مردم می‌تواند تأثیر چشمگیری داشته باشد. مثلاً اگر مردم هنگام خرید از کیسه‌های پارچه‌ای استفاده کنند یا بطری آب قابل‌استفاده مجدد همراه داشته باشند، حجم زیادی از زباله‌های پلاستیکی تولید نخواهد شد. همچنین انتخاب محصولاتی با بسته‌بندی کمتر یا ساخته‌شده از مواد قابل بازیافت کمک بزرگی است.
راهکار اساسی، ترکیبی از فرهنگ‌سازی، سیاست‌گذاری دقیق و توسعه‌ی زیرساخت‌های بازیافت است
مروتی در پایان اظهار می‌دارد: راهکار اساسی، ترکیبی از فرهنگ‌سازی، سیاست‌گذاری دقیق و توسعه‌ زیرساخت‌های بازیافت است. باید آموزش در مدارس و رسانه‌ها گسترش یابد تا مردم از آثار واقعی مصرف پلاستیک آگاه شوند. از طرف دیگر، دولت باید با وضع قوانین حمایتی و بازدارنده، مصرف پلاستیک یک‌بار مصرف را محدود و تولیدکنندگان را به سمت بسته‌بندی‌های پایدار هدایت کند. در نهایت امیدوارم با همکاری همگانی، روزی شاهد طبیعتی پاک‌تر و زندگی سالم‌تر باشیم.
آیین‌نامه‌ای که به تصویب رسید اما اجرا نشد
در همین رابطه مدیرکل دفتر مدیریت پسماند سازمان حفاظت محیط‌زیست در نشست خبری گفت: آیین‌نامه کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی در سال ۱۴۰۱ به تصویب هیات دولت رسید، اما به دلیل مشکلاتی مانند نبود آمار دقیق تولید از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت، عدم ضمانت اجرایی ماده ۳ این آیین‌نامه و نبود شفافیت در فرآیند نظارت، اجرای این ماده متوقف شده است.
مهدی خادم ثامنی افزود: بر اساس آمار رسمی، روزانه حدود ۵۷ هزار تن پسماند عادی شهری در کشور تولید می‌شود که ۱۱ تا ۱۲ درصد آن را پسماندهای پلاستیکی تشکیل می‌دهند، این مواد با نفوذ به منابع آب و خاک، اثرات مخربی بر محیط زیست برجای می‌گذارند، مصرف سالانه پلاستیک در ایران برای هر نفر حدود ۳۵ کیلوگرم برآورد شده است که تقریبا هم‌سطح با متوسط جهانی است.
ورود 500 هزار تن پلاستیک
به کشور
او خاطر نشان کرد: طبق برآورد انجمن ملی صنایع پلیمر ایران، سالانه ۳.۵ میلیون تن مواد پلیمری در بورس کالا معامله می‌شود که علاوه بر این، حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار تن مواد پلاستیکی به کشور وارد می‌شود. همچنین تخمین‌ها نشان می‌دهد سالانه حدود ۱.۵ میلیون تن از این محصولات پلاستیکی یک‌بار مصرف مورد استفاده قرار می‌گیرند که از این میان تنها ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار تن بازیافت شده و مابقی سوزانده یا رهاسازی می‌شود.