در حالی که اسرائیل همچنان به عملیات نظامی در نوار غزه ادامه می‌دهد و هرگونه بحران گرسنگی را انکار می‌کند، در سطح جهانی اجماعی تازه در حال شکل‌گیری است؛ اجماعی که این بار نه فقط از سوی کشور‌های منطقه، بلکه با همراهی قدرت‌های غربی، در دفاع از به رسمیت شناختن کشور فلسطین مطرح می‌شود.
امید محسنی در برنا می نویسد: نقطه اوج این روند، کنفرانس بین‌المللی فلسطین در نیویورک است که با ریاست مشترک فرانسه و عربستان سعودی زیر سایه تردید‌ها از اهداف اصلی برگزار می‌شود. نقطه آغاز این چرخش گفتمانی، تصویر کودکانی بود که با چشمان گود افتاده از قاب رسانه‌ها در جهان دست به افشاگری بی‌زبان زدند.
حتی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، که به‌ندرت از سیاست‌های اسرائیل فاصله می‌گیرد، در واکنش به تصاویر گرسنگی در غزه، ناگزیر گفت: «بچه‌ها خیلی گرسنه به نظر می‌رسند. من در حال حاضربه دنبال سیر کردن مردم هستم. این موضع شماره یک است!»
این اظهارات، که در نشست با نخست‌وزیر بریتانیا مطرح شد، در تضاد آشکار با ادعای بنیامین نتانیاهو قرار دارد که پیش‌تر گفته بود: «در غزه هیچ گونه گرسنگی وجود ندارد و هیچ سیاست تحمیل گرسنگی وجود ندارد.» ترامپ در همین دیدار در پاسخ به خبرنگاری که از او پرسید درباره وضعیت کودکان گرسنه در غزه با نتانیاهو هم‌نظر هستید؟ گفت: «در این یک مورد خاص، نه.» داده‌های میدانی روایت دردناک‌تری دارند.
سازمان بهداشت جهانی از وخامت سوءتغذیه در میان کودکان خبر داده و یک گزارش دولتی درداخل آمریکا نیز تأیید کرده است که ادعای انتقال گسترده کمک‌ها به حماس، «بی‌اساس» است، مسئله‌ای که اسرائیل در مواجهه با انتقاد‌ها به استفاده از «گرسنگی مردم به عنوان سلاح»، سعی کرده با اتهام به نیرو‌های حماس فرافکنانه آن را توحیه کند. با این وجود روایت‌ها و گزارش‌های سازمان‌ها و نهاد‌های بین‌المللی حاضر در غزه نشان می‌دهد حداقل از چهارماه گذشته همه دسترسی‌ها به امکانات اولیه و غذا در غزه به محاصره نیرو‌های اسرائیلی درآمده است. عکس‌ها و فیلم‌های منتشر شده نشان می‌دهد که وخامت گرسنگی فراتر از گزارش‌هایی بوده که تاکنون روی کاغذ آمده است. تقریبا پس از پخش تصاویر کودکان لاغر و استخوان‌های چسبیده به پوست آنها بود که راهیپیمایی‌های اعتراضی را دوباره به جوشش واداشت، جایی که مردم توانستند واکنش سران برخی کشور‌ها را برانگیزند.
اروپا قدم جلو می‌گذارد
در سطح دیپلماسی، بیشترین تغییر از اروپا آغاز شده است. فرانسه، آلمان و بریتانیا اخیراً بیانیه‌ای صادر کردند که در آن خواستار «توقف فوری جنگ» و «دسترسی کامل و بدون مانع کمک‌های بشردوستانه» شده‌اند. این مواضع بستر را برای برگزاری کنفرانس بین‌المللی فلسطین فراهم کرد؛ کنفرانسی که به گفته ژان نوئل بارو، وزیر خارجه فرانسه، ۱۲۵ کشور را گرد هم آورد، که ۵۰ کشور در سطح وزیر حاضر شدند. او وضعیت غزه فراتر از تصور خواند و راهکار دودولتی را تنها گزینه برای پاسخ به آرمان‌های مردم فلسطین و صلح در این منطقه اعلام کرد. او تأکید کرد که این نشست گامی سرنوشت‌ساز برای عملی‌سازی راهکار دو دولتی است و اعلام کرد که یکی از اهداف اصلی کنفرانس، «اخذ تعهد از کشور‌های اروپایی برای به‌رسمیت شناختن کشور فلسطین» بوده است.
فرانسه؛ اولین کشور گروه هفت که فلسطین را به رسمیت می‌شناسد
پس از اعتراضات مردمی در سطح شهر‌های اروپایی، امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه، در اقدامی تاریخی اعلام کرده است که کشورش رسماً در ماه سپتامبر، در جریان نشست مجمع عمومی سازمان ملل، کشور فلسطین را به‌رسمیت خواهد شناخت: «تصمیم گرفتم که فرانسه کشور فلسطین را به رسمیت بشناسد.» این تصمیم، فرانسه را به نخستین کشور عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل و اولین کشور گروه هفت بدل می‌کند که چنین اقدامی را انجام می‌دهد. نخست‌وزیر تشکیلات خودگردان فلسطین، محمد مصطفی، در کنفرانس نیویورک این تصمیم را «تاریخی و شجاعانه» خواند و گفت: «راهکار دو دولتی یک فرصت تاریخی برای همه است. از عربستان و فرانسه برای رهبری کنفرانس قدردانی می‌کنم. این نشان می‌دهد که جهان در کنار مردم فلسطین ایستاده است.» او همچنین تأکید کرد که هیچ جایگزینی برای «حل‌وفصل مسالمت‌آمیز» بر اساس مرز‌های ۱۹۶۷ وجود ندارد و خواستار گسترش آتش‌بس به تمام فلسطین شد. البته در پوشش این حمایت، او به موازات مطالبه خروج اسرائیل از غزه، خلع سلاح حماس و تحویل غزه به تشکیلات خودگردان را نیز مطرح کرد که برخی رسانه‌ها آن را خواسته‌ای در راستای نابودی مقاومت دانستند.
بدون کشور فلسطینی، عادی‌سازی ممکن نیست
اما آنچه که آمریکا در مقابل برگزاری این نشست جهانی عنوان می‌کند در راستای اهدافی است که با اسرائیل برای آینده غزه تعیین شده؛ کوچک کردن مساحت غزه، بیرون راندن مردم و ایجاد منطقه آزاد به عنوان حائل امنیتی برای اسرائیل. این موضوع همانقدر غیرممکن به نظر می‌رسد که عادی‌سازی روابط با کشور‌های منطقه را برای اسرائیل از دسترس خارج خواهد کرد. در یک موضع‌گیری صریح، فیصل بن فرحان، وزیر خارجه عربستان، اعلام کرد که عربستان با هر گونه تلاش برای جدا کردن غزه از سرزمین فلسطین یا آوارگی جمعی مخالف است. او گفت: «عادی‌سازی روابط با اسرائیل منوط به تشکیل کشور مستقل فلسطینی است. مادامی که جنگ در غزه ادامه دارد، از عادی‌سازی خبری نیست.» موضعی که نشان می‌دهد تلاش آمریکا و اسرائیل درباره عادی‌سازی روابط همچنان در گیر و دار مسائل مهم منطقه مانده است. وزیر خارجه عربستان همچنین از موضع فرانسه استقبال کرد و گفت بسیاری از کشور‌ها آماده به‌رسمیت‌شناختن فلسطین هستند، اما منتظر لحظه سیاسی مناسبی بوده‌اند تا آن را اجرایی کنند.
شکاف آمریکا و اروپا؟
در حالی که فرانسه و متحدان اروپایی‌اش گام‌های جدیدی برای ایجاد راه‌حل سیاسی برداشته‌اند، موضع واشنگتن همچنان مخالف است. مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، اقدام فرانسه را بدون اشاره به گرسنگی کودکان غزه، «در خدمت تبلیغات حماس» دانسته و آن را «سیلی به صورت قربانیان ۷ اکتبر» توصیف کرده است. ترامپ، از سوی دیگر، واکنشی تقلیل‌گرایانه در قبال عملکرد اروپا نشان داد: «بیانیه‌ای بود. ارزش خاصی ندارد. مکرون آدم خوبی‌ست، اما این حرف ارزش ندارد.» با این حال انتقاد‌ها در کشور‌های منطقه نیز به جریان برگزاری این نشست وجود دارد، جایی که خلع سلاح حماس و هرگونه مقاومت در پوشش صلح و رفع‌گرسنگی مردم به عنوان یک پیش شرط همچنان مطرح می‌شود. منتقدان برگزاری چنین رویدادی، تکرار خواسته‌های اسرائیل برای بی‌دفاع کردن مردم فلسطین را رویکرد تضعیف مقاومت از طریق نشست جهانی عنوان می‌کنند. در همین حال، ناظران می‌گویند که اگر فرانسه در ماه سپتامبر به وعده خود عمل کند، احتمالاً موج تازه‌ای از شناسایی‌های رسمی از سوی کشور‌های اروپایی و آمریکای لاتین در راه خواهد بود. در غیاب راه‌حل فوری میدانی، این تحولات دیپلماتیک می‌توانند مسیر تازه‌ای به مطالبه تاریخی مردم فلسطین باشد یا به یک نمایش دیپلماتیک برای فروکش کردن احساسات مردمی نسبت به گرسنگی در غزه بدل خواهد شد؟ اروپا در شکافی معنادار با آمریکا به رسمیت شناختن فلسطین را می‌تواند به پیش ببرد یا این بازی در جریان سیاست بین‌الملل ناتمام خواهد ماند؟