گروه سیاسی-مدیریت بحران کم‌آبی در ایران و سایر نقاط جهان تأثیرات مثبتی بر حفظ منابع آب و پایداری محیط زیست داشته است. با اجرای روش‌های نوین مدیریت آب، کاهش مصرف آب در بخش‌های مختلف و افزایش بهره‌وری، می‌توان از اثرات منفی کمبود آب کاست. این اقدامات شامل استفاده از روش‌های آبیاری نوین، تصفیه و بازیافت فاضلاب، کاهش مصرف آب در صنایع و کشاورزی، و افزایش آگاهی عمومی در مورد مصرف بهینه آب است.
با مدیریت صحیح منابع آب و اجرای راهکارهای کاهش مصرف، می‌توان جوامع را در برابر اثرات خشکسالی مقاوم‌تر کرد و از خسارات اقتصادی و اجتماعی ناشی از کمبود آب کاست.
بحران آب در ایران فراتر از یک مشکل زیست‌محیطی است و می‌تواند به فاجعه‌ای اقتصادی-اجتماعی تبدیل شود. اگر دولت و مردم اقدام فوری نکنند، ایران در دهه‌های آینده با بیابان‌زایی شدید، قحطی آب و مهاجرت‌های اجباری روبرو خواهد شد.
یک عضو سابق کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی، تاکید کرد: واقعیت این است که ریشه اصلی بحران کم آبی در کشور به شرایط خشک اقلیمی و مدیریت ناکارآمد باز می گردد، اما در کوتاه مدت هیچ راهی جز صرفه جویی برای عبور از این بحران وجود ندارد.
علی ابراهیمی در گفت وگو با ایسنا، با اشاره به راهکارهای عبور از بحران کم آبی در کشور، بیان کرد: بنده در وهله اول یادآوری می کنم که موضوع کم آبی و خشکسالی با جغرافیای کشور ایران از قدیم عجین بوده است. ایران جزو مناطق خشک و نیمه خشک دنیا محسوب می شود. وجود قنوات، کانال های انتقال آب و چاه ها همه بیانگر این است که ایران اخیرا با بحران کم آبی مواجه نشده است، بلکه بحران کم آبی به نوعی بحران دیرینه منطقه جغرافیایی ایران است.
مشکل« کم آبی» را در مدیریت کلان کشور به رسمیت نشناخته ایم
وی در ادامه اظهار کرد: آنچه که امروز ما به آن رسیده و در قالب بحران از آن یاد می کنیم، عدم شناخت رسمی این مشکل جدی است. ما مشکل جدی کم آبی را در حوزه مدیریت کلان کشور به رسمیت نشناخته ایم. به همین خاطر آنقدر منابع آبی خود را مصرف کردیم تا به بحران رسیدیم. به عنوان مثال پایتخت ایران گنجایش جمعیت حدود 5 میلیون نفری در بهترین حالت را دارد؛ اما ما ساز و کار جریان اقتصادی کشور را به نحوی مدیریت کردیم که اکثر جمعیت کشور ترجیح می دهند که در پایتخت مستقر شوند.
جریان مدیریت غلط کشور را به بحران کم آبی رسانده است
نماینده ادوار مجلس شورای اسلامی، تصریح کرد: نتیجه این شده است که ما در پایتخت جمعیتی بالغ بر 15 میلیون نفر داریم؛ این خودش نشان می دهد که جریان مدیریت غلط ما را به این بحران رسانده است. یا برخی از تصمیمات غلط مجلس یا سیستم دولتی به این مشکل دامن زده است. در سال 1389 مجلس مصوبه ای برای تعیین تکلیف چاه های غیرمجاز داشت. گفته شد که باید چاه ها از نظر پروانه تعیین تکلیف شوند. از این به بعد نیز جلوی حفر چاه های غیرمجاز گرفته شود. اما این قانون خودش عاملی برای برداشت های غیرمجاز شد. کسانی گفتند شاید یک عده نماینده پنج سال دیگر بیایند و مهلت را تمدید کنند. به نوعی این قانون باعث تسریع و ترغیب شد تا عده ای به سراغ حفر چاه های غیر مجاز رفته و برداشت های بی رویه از منابع آب های زیر زمینی داشته باشند.
استقرار صنایع آب بر در مناطق خشک خطای راهبردی بود
وی در ادامه تاکید کرد: یا بر اساس سیاست زدگی، عده ای که روی کار آمدند برای اشتغال زایی صنایع پر مصرف را در مناطق کم آب مستقر کردند. این خودش از اثرات منفی مدیریت بود که به این بحران دامن زد. انتقال آب بین حوزه ای نیز یکی دیگر از معضلاتی است که نه تنها جریان توسعه و روند پیشرفت را دچار اختلال کرد، بلکه زمینه اختلاف های قومی و محلی را فراهم کرد. خلاصه مطلب این است که ما تا الان هر آنچه که در خصوص آب تصمیم گیری کردیم، عواقب زیست محیطی و عواقب اجتماعی آن را در نظر نگرفتیم.
هنوز برای اصلاح مدیریت منابع آب دیر نشده است
وی افزود: فرونشست هایی که امروز در کل کشور شاهد هستیم، نتیجه همین تصمیمات غلط است. هنوز نیز دیر نشده است. در برخی از مناطق که روند مصرف آب دیگر به خط آخر رسیده است، باید ساخت و ساز ها مدیریت شود. در برخی از مناطق منابع آب شیرین هنوز پاسخگو است. باید به شکل گیری جمعیت را به این مناطق سوق دهیم. به عبارت دیگر ما باید به شکلی برای پراکندگی جمعیت و پراکندگی مراکز تولید گام برداریم تا منابع آب پاسخگوی نیاز کشور باشد.
باید به ظرفیت واردات آب مجازی توجه شود
این عضو سابق کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس، تصریح کرد: خیلی از فعالیت های کشاورزی و صنایع ما آب بر هستند که ما می توانیم در خصوص انجام آن و محل استقرار آن تجدیدنظر کنیم. تولید کنجاله سویا، ذرت و جو در داخل کشور آب زیادی را می خواهد. از نگاه بنده واردات این ها هیچ ایرادی ندارد. ما باید به سمت واردات محصولاتی برویم که به نحوی به واردات آب مجازی به کشور کمک می کند. بیشترین منابع آبی کشور، آب های حاصل از بارش است. باید برای جمع آوری آنان برنامه ریزی شود. زمانی که در تهران خیابان به خیابان مراکز خرید آن چنانی و بیمارستان های پیش رفته احداث می شود، باید به فکر تامین اصلی ترین نیاز آن یعنی آب بود.
برای عبور از بحران کم آبی در کوتاه مدت هیچ راهی جز صرفه جویی نیست
وی در ادامه خاطر نشان کرد: باید برای پراکندگی امکانات در مناطق مختلف کشور برنامه ریزی کرد. امروز مرزهای شرقی کشور از نظر سکونت به مرحله خطر رسیده است. ما نیروی انسانی مقاوم در این منطقه نداریم. باید امکانات رفاهی، خدماتی، آموزشی و درمانی را در سطح کشور پراکنده کنیم. صرفه جویی برای عبور از این مرحله قطعا موثر است. درصد مصرف انسانی آب با مصارف صنعتی و کشاورزی متفاوت است و خیلی رقم بالایی نیست. اما از آنجا که الان وضعیت آب شرب حاد است، برای گذر از تابستان امسال هیچ راهی جز صرفه جویی وجود ندارد.
اینکه برای هر نوع مصرفی از آب شرب استفاده می شود غلط است
وی در پایان بیان کرد: اما برای بلند مدت وزارت نیرو بایستی برنامه ریزی داشته باشد. اینکه آب برای هر نوع مصرفی از طریق لوله تحویل خانه ها می شود و هیچ تفکیکی نداریم، غلط است. میزان هدر رفت آب بالا است. از آب شربی که به منازل می رود برای پر کردن استخرها و شستن ماشین و آبیاری باغچه ها استفاده می شود. در صورتی که کشورهای دیگر مدیریت خیلی دقیق تری در خصوص آب دارند. مشکل آب کشور از نگاه بنده بعد از شرایط اقلیمی به مدیریت ناکارآمد باز می گردد.