در سال‌های اخیر، با رشد چشم‌گیر فعالیت کاربران درشبکه‌های اجتماعی، پدیده‌ای با عنوان کامنت‌های مخرب یا خشونت کلامی آنلاین به یکی از نگرانی‌های جدی کاربران، روانشناسان و کارشناسان فضای مجازی تبدیل شده است. انتشار نظرات توهین‌آمیز، تحقیرکننده یاتهدیدآمیز زیر پست‌های افراد نه تنها آرامش روانی افرادرا هدف می‌گیرد، بلکه گاه پیامد‌های اجتماعی و حتی آسیب‌های جبران ناپذیری در پی دارد.
فقط چند ثانیه تایپ کردن و یک کلیک است؛ اما اثری که می‌گذارد می‌تواند تا بی‌نهایت ادامه پیدا کند. در روز‌هایی که زندگی اجتماعی افراد با زندگی مجازیشان به شکل تنگاتنگی گره خورده است، به نظر می‌رسد نظرات منفی و کامنت‌های مخرب بیش از آنچه که انتظارش را داریم به ما آسیب می‌زند.
به گزارش برنا، هرچند با پیشرفت اینترنت و فضای مجازی اقداماتی برای محدود کردن کامنت گذاشتن در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی انجام شده، اما باز هم این موضوع صد در صد کنترل نشده است.
هرکاری هم که کنیم درنهایت تاثیر کامنت‌های منفی همیشه از کامنت‌های مثبت بیشتر است. برای مدت زیادی در ذهن می‌مانند، باعث اضطراب، نشخوار فکری و... می‌شوند. از طرفی، هرگز نمی‌توانیم به همه کامنت‌ها توجه نکنیم یا آنها را سانسور کنیم.
مهسا ساداتی، روانشناس کودک و نوجوان در گفت‌و‌گو با خبرنگار برنا گفت: گاهی هدف از تولید محتوا گرفتن کامنت‌های منفی است. فرد اصلا دوست دارد این کامنت‌های منفی را دریافت کند؛ یعنی بعضی از رفتار‌ها را دارند که می‌دانند کامنت منفی به دنبال دارد و معتقدند کامنت‌های منفی هم به اندازه کامنت‌های مثبت باعث دیده شدن می‌شود. من این افراد را کنار می‌گذارم، چون هدفشان از حضور در فضای مجازی گرفتن کامنت منفی و دیده شدن است.
وی ادامه داد: در مواردی که افراد درباره ظاهر دیگران کامنت‌های منفی می‌گذارند، می‌بینیم که گاهی بعد از یک مدت فرد خودش هم نسبت به قیافه و ظاهر خودش حس خوبی ندارد؛ کما اینکه کامنت‌های منفی می‌تواند در دراز مدت باعث شود که اصلاً فرد از فضای مجازی دور شود، چون وقتی که وارد صفحاتشان می‌شوند استرس می‌گیرند یا اینکه ترجیح می‌دهند دیگر اصلا پستی به اشتراک نگذارند و این می‌تواند از لحاظ روانی بسیار مخرب باشد. وی با اشاره به مشکلات روانی این افراد گفت: در حالیکه خیلی از این افراد را در ظاهر که می‌بینید حالت نرمالی دارند و شاید واقعا مشکلی نداشته باشند، اما کسی که به خودش اجازه می‌دهد در فضای مجازی هر چیزی را بیان کند گاهی هم ممکن است دچار مشکلی باشد، مثلا مقداری عقده‌های درونی‌اش باشد که بروز پیدا می‌کند.
وی معتقد است: بعضی اوقات شاید بهتر باشد فرهنگ سازی شود که ما اگر از چیزی خوشمان نمی‌آید، از آن پست رد شویم. همیشه هم توجیه‌اش این است که ما کامنت منفی می‌گذاریم، چون کسی که در فضای مجازی فعال است حتما آمادگی گرفتن کامنت منفی را هم دارد؛ اما همه آدم‌ها تولید محتوا نمی‌کنند که کامنت منفی دریافت کنند.
ساداتی درخصوص عملکرد افراد درخصوص کامنت‌های منفی می‌گوید: همیشه نیازی نیست هر چیزی که به ذائقه ما خوش نمی‌آید را بیان کنیم. مثلا در زندگی واقعی اگر من از رنگ لباس شما خوشم نیایدبه خودم اجازه نمی‌دهم به شما بگویم. اما مطمئناً اگر در فضای مجازی بودیم، شما من را نمی‌شناختید و می‌توانستم کامنت بگذارم، این کار را انجام می‌دادم. اگر همه بدانند که دنیا به سمت مجازی شدن پیش می‌رود، آن وقت همان پروتکل‌هایی که در ارتباطات واقعی رعایت می‌کنند را باید در ارتباطات اینترنتی رعایت کنند. اگر این فرهنگ را داشته باشند به نظرم این نوع کامنت گذاشتن مقداری کمتر می‌شود.
وی با اشاره به اثراتی مخربی مانند اضطراب و استرس افزود: ممکن است فرد وقتی که وارد فضای مجازی می‌شود دچار اضطراب شود یا اعتماد به نفس و نقش خود را از یاد ببرد. کامنت منفی گذاشتن یک آسیب دو طرفه دارد؛ یعنی شما کامنت منفی می‌گذارید و طبیعتا یک نفر یک کامنت منفی در جواب شما کامنت می‌کند و دوباره چرخه ادامه پیدا می‌کند. ما اگر پستی را منتشر می‌کنیم، یعنی به عنوان یک انسان بالغ باید به جایی برسیم که آماده دریافت کامنت منفی باشیم، چون می‌دانیم فضا چگونه است و امکان گرفتن کامنت مثبت و کامنت منفی وجود دارد.
وی با اشاره به راهکار‌های مقابله با این مسئله می‌گوید: اولا آماده باشیم برای اینکه ممکن است همه از پست ما خوششان نیاید، دوما به این فکر کنیم افراد عکس العمل‌شان در مقابل چیز‌هایی که دوست ندارند با هم یکی نیست. یعنی یکی ممکن است خوشش نیایدو بیان هم نکند، اما دیگری بیان می‌کند.
ساداتی افزود: اگر می‌توانیم بپذیریم در فضای مجازی چنین چیز‌هایی هم وجود دارد، می‌توانیم فعالیت هم بکنیم و هیچ مشکلی هم ایجاد نشود. یعنی به زبان عامیانه جنبه گذاشتن پست را داشته باشیم و موضوع دیگر این است که ما نیازی نداریم به همه کامنت‌ها جواب بدهیم.
وی ضمن تاکید بر اهمیت آموزش و فرهنگسازی گفت: ما با نوجوانان در مدارس که کار می‌کنیم تلاشمان این است که روی مهارت‌هایشان مثل اعتماد به نفس و عزت نفسشان کار کنیم. به خاطر اینکه اگر به مشکلات این چنینی در جامعه برخورد کردند، که می‌تواند یک کامنت منفی باشد یا یک انتقاد کلامی از دوست یا خانواده، مقاومتشان در برابر آسیب‌ها را بیشتر کند تا کمتر آسیب ببینند. در مدارس با بچه‌ها کار شود یا برای بزرگسالان فرهنگ سازی و اگر فضای آموزش نداریم خودمان این فرهنگ را در خودمان ایجاد یا تقویت کنیم تا این چرخه در یک جا قطع شود.
ما نمی‌توانیم همیشه به جنگ و مقابله با کامنت‌های منفی بپردازیم چرا که تکرار این چرخه فقط منجر به آسیب‌های روحی و فرسودگی ذهن ما می‌شود، اما شاید به مرور، با آموزش و فرهنگسازی درست بتوانیم تا حدودی این مسئله را کنترل کنیم.
مجازات باید متناسب با نوع جرم باشد
مصطفی شمسی، وکیل پایه یک دادگستری، در گفت‌و‌گو با خبرنگار برنا گفت: کامنت منفی یا مخرب گذاشتن در قانون جرم انگاری شده است و اگر کسی در فضای مجازی به شخص دیگری توهین کند، رفتار و اعمالی مرتکب شود که موجب هتک حیثیت و آبرو طرف شودمانند اعمالی در قالب تندی، فحاشی و افترا یا حتی تهدید یا تحقیر کند، همه تحت پوشش ضمانت اجرایی کیفری قرار گرفته‌اند و هر شخصی فارغ از سمت و جایگاهی که دارد اعم از زن و مرد، نوجوان و طفل یاکودک اگر چنین اقدامی کند به صورت منجز در قانون کیفری پیش بینی شده است و دارای جریمه نقدی، حبس و بعضا شلاق هم پیش بینی شده است.
وی با اشاره به نحوه تعیین شدت مجازات افزود: مجازات باید متناسب با نوع جرم باشد. یعنی باید بین جرم و مجازات یک تناسب و یک سنخیت وجود داشته باشد، برای یک توهین نمی‌توانیم کسی را به زندان‌بیندازیم، جزای نقدی قانونگذار برای شخصی که در فضای مجازی دیگری را تهدید کند که من آبروی تو را می‌برم، چون تهدید به ضرر‌های جسم نفسی و حیثیتی طرف است حبس ۶ ماه تا ۲ سال در نظر گرفته شده است. یااگر یک انتصاب جنسی بر فرد باشد، تا ۸۰ ضربه شلاق دارد.