در دوران کنونی، زمانی که دیپلماسی و روابط بین‌الملل پیچیده‌تر از هر زمان دیگری به نظر می‌رسند، نقش دیپلمات‌ها به عنوان کسانی که قادر به شکستن بن‌بست‌ها و تسهیل گفتگوهای سخت و طاقت‌فرسا هستند، برجسته‌تر از همیشه است. یکی از مهم‌ترین نمونه‌های اخیر این نقش‌آفرینی در مسائل مربوط به ایران و سازمان‌های بین‌المللی است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) پس از مدتی وقفه، مجدداً به ایران بازمی‌گردد تا بازدیدهایی از تأسیسات هسته‌ای کشور انجام دهد. در همین راستا، شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران نیز با توجه به شرایط و پیچیدگی‌های موجود، اجازه داده است که مسیر گفتگو با کشورهای مختلف به‌ویژه در راستای نگرانی‌های امنیتی و هسته‌ای ادامه یابد.
این تحولات، به خودی خود، بیانگر این واقعیت است که سیاست‌مداران و دیپلمات‌های ایرانی از توانایی خاصی در ایجاد فضاهای باز و شکستن بن‌بست‌ها برخوردارند.
در دنیای امروز که خطوط مرزی سیاسی به سرعت در حال تغییر هستند و خطرات جنگ و تنش‌های بین‌المللی همواره در پیش است، گفتگو و مذاکره به عنوان یکی از ابزارهای اصلی جلوگیری از وقوع بحران‌های نظامی مطرح می‌شود.
یکی از مهم‌ترین دلایل ضرورت حفظ و تقویت دیپلماسی در این شرایط، هزینه‌های انسانی و اقتصادی بالای جنگ است. هیچ کشوری نمی‌خواهد وارد جنگی شود که پیامدهای آن فراتر از حد تصور باشد.
در این میان، اظهارات برخی سیاستمداران آمریکایی به‌ویژه دونالد ترامپ نشان می‌دهد که حتی افرادی که در ظاهر سیاست‌های سخت‌گیرانه‌تری را دنبال می‌کنند، به‌خوبی از هزینه‌های جنگ آگاه هستند و تلاش می‌کنند با اتخاذ سیاست‌های دقیق‌تر، خطرات آن را کاهش دهند. ترامپ، به عنوان یک سیاستمدار که به‌ویژه به حساب و کتاب‌های اقتصادی و نظامی توجه دارد، قطعاً درک می‌کند که شروع یک جنگ با ایران، می‌تواند تبعاتی به مراتب بیشتر از هر گونه سود اقتصادی یا سیاسی به همراه داشته باشد.
بنابراین، می‌توان گفت که دیپلماسی در این دوره، نه تنها به عنوان یک ابزار برای رسیدن به توافقات سیاسی و اقتصادی، بلکه به‌عنوان یک لایه حفاظتی در برابر وقوع جنگ و بحران‌های انسانی عمل می‌کند. دیپلمات‌ها به‌ویژه در بحران‌هایی مانند پرونده هسته‌ای ایران، با مدیریت پیچیده‌ترین مسائل، توانسته‌اند راه‌هایی را برای حفظ صلح و جلوگیری از درگیری‌های گسترده پیدا کنند.
در نهایت، در شرایطی که تهدیدات امنیتی همیشه حاضرند و دشمنان از هر فرصتی برای افزایش فشار استفاده می‌کنند، دیپلماسی همچنان مهم‌ترین ابزار برای حفاظت از منافع ملی و کاهش خطرات در سطح جهانی است. دولت‌ها باید همواره به این نکته توجه داشته باشند که حل و فصل مسائل از طریق گفتگو و مفاهمه، در نهایت به سود تمام طرفین خواهد بود.