سرمقاله
صفحات روزنامه
اخبار آنلاین
در مواجهه با بحران کمآبی و تغییرات اقلیمی در ایران، همواره به دنبال راهحلهای جدید و خلاقانهای هستیم که بتواند کمکی در رفع این مشکل عظیم باشد. یکی از این راهکارها که در سالهای اخیر در کشور ما بهطور جدی پیگیری شده، بارورسازی ابرها است. این تکنیک، که در سطح جهانی بهعنوان یک روش علمی نوین شناخته میشود، بهویژه در فصلهای پاییز و زمستان در ایران اجرا میشود و میتواند بهعنوان یک ابزار مؤثر در افزایش بارندگی در برخی مناطق به کار گرفته شود.
بارورسازی ابرها در ایران، در مقایسه با بسیاری از کشورهای جهان که این روش را آزمایش کردهاند، پتانسیل خوبی برای افزایش بارندگی در مناطق خشک و نیمهخشک کشور دارد. نتایج برخی آزمایشها و برنامههای اجرا شده در ایران نشان داده است که این تکنیک میتواند بین ۱۵ تا ۲۰ درصد بر میزان بارندگی مؤثر افزوده و در مناطقی که با بحران آب روبهرو هستند، کمک کند. این افزایش در بارش، اگرچه ممکن است در مقیاس جهانی نسبتاً کوچک به نظر برسد، اما در کشورهایی مانند ایران که با کاهش بارشها و بحرانهای آبی دست و پنجه نرم میکنند، میتواند تأثیر چشمگیری داشته باشد.
در این راستا، بارورسازی ابرها میتواند بهعنوان یک ابزار مکمل در کنار دیگر اقدامات مدیریتی برای بهبود وضعیت منابع آبی کشور استفاده شود. برخلاف آنچه که در برخی گزارشها آمده است، این روش نباید تنها بهعنوان یک تکنیک علمی با نتایج محدود دیده شود. بر اساس تجربیات جهانی، این روش در بسیاری از کشورها بهویژه در شرایط خاص و در مقیاسهای کوچک در حال اجرا است و در این راستا کشورهایی مانند ایالات متحده و برخی کشورهای اروپایی در آزمایشها و پروژههای تحقیقاتی خود نتایج مثبتی از آن بهدست آوردهاند.
در ایران، با توجه به اقلیم خاص و شرایط آب و هوایی، بارورسازی ابرها میتواند در مناطقی که بهویژه با کمبود آب مواجهاند، تأثیرات مثبت داشته باشد. این روش بهطور خاص میتواند در استانهای خشک و نیمهخشک مانند سیستان و بلوچستان، یزد، خراسان جنوبی و برخی دیگر از مناطق مرکزی کشور که با مشکلات کمآبی روبهرو هستند، بارندگی را افزایش دهد. با توجه به اینکه بارندگیهای ایران بهطور عمده در فصول خاصی از سال (بهویژه در زمستان و بهار) رخ میدهد، بارورسازی ابرها میتواند باعث توزیع بهتر بارشها و کاهش شدت خشکسالیها در مناطق خاص شود.
اگرچه بارورسازی ابرها بهتنهایی نمیتواند بهطور کامل بحران کمآبی را حل کند، اما میتواند در مواقع خاص بهعنوان یک ابزار مؤثر و کارآمد در کنار سایر راهکارها مانند بهینهسازی مصرف آب، مدیریت منابع آبی و تغییرات اقلیمی قرار گیرد. بهطور مثال، در شرایطی که منابع آب زیرزمینی در حال کاهش است و رودخانهها به حداقل ظرفیت خود رسیدهاند، این تکنیک میتواند بهعنوان یک راهکار سریع و مقطعی به کمک بیاید تا کمبود منابع آبی تا حدی جبران شود.
اجرای برنامههای بارورسازی ابرها علاوه بر تأثیرات زیستمحیطی مثبت، میتواند نتایج اقتصادی و اجتماعی قابل توجهی نیز به همراه داشته باشد. با افزایش بارندگی، کشاورزان میتوانند از مزایای بارشهای اضافی بهرهبرداری کنند و تولید محصولات کشاورزی در مناطق کمآب رونق گیرد. همچنین این اقدامات میتواند بهویژه در سالهای خشکسالی، به جلوگیری از مهاجرت روستائیان به شهرها کمک کند و استحکام جوامع روستایی را حفظ نماید.
بیش از این، دولتها و سازمانهای مربوطه میتوانند از نتایج پروژههای بارورسازی ابرها برای طراحی برنامههای بهینهسازی مصرف آب و تعیین سیاستهای کشاورزی و آبیاری استفاده کنند. این موضوع میتواند به بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی مناطق خشک کشور کمک کند و در نهایت به کاهش بحرانهای اجتماعی ناشی از کمبود منابع آبی منجر شود.
بارورسازی ابرها بهعنوان یک روش علمی، نمیتواند بهطور کامل و مستقل بحران کمآبی را در ایران حل کند. اما در شرایط خاص، میتواند بهعنوان یک راهکار مکمل و ابزاری مؤثر در مدیریت منابع آبی به کار رود. در کنار سایر اقدامات بلندمدت مانند مدیریت بهینه منابع آب، تغییرات اقلیمی، و بهرهوری در کشاورزی، بارورسازی ابرها میتواند در مبارزه با بحران کمآبی و خشکسالیها نقشی مهم ایفا کند. بنابراین، با توجه به پتانسیلها و مزایای این تکنیک، باید آن را بهعنوان یکی از ابزارهای نوین و مفید در سیاستهای آبی کشور مورد توجه قرار داد.