قطع اینترنت بین الملل اپراتورهای تلفن همراه، اتهام و تحریم یک شرکت ایرانی و رکوردزنی ترافیک داخل کشور از جمله مهم ترین اخبار حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات در هفته‌ای که گذشت بود.  در هفته ای که گذشت سازمان فناوری اطلاعات ایران اعلام کرد با اتصال سازمان برنامه و بوجه کشور و مرکز ملی آمار ایران تعداد دستگاه‌های متصل به پنجره ملی خدمات دولت هوشمند از مرز ۱۰۰ دستگاه عبور کرده است. طبق گفته مدیرکل دفتر پایش و نظارت بر پیاده‌سازی دولت الکترونیکی مرحله نخست اتصال دستگاه‌ها به پنجره ملی خدمات دولت هوشمند در حال تکمیل است و در گام بعدی به‌دنبال افزایش کیفیت خدمات ارائه شده در این درگاه هستیم.وی عدم همکاری برخی از دستگاه‌های پرمخاطب در اتصال به پنجره ملی خدمات هوشمند دولت به دلیل نداشتن پنجره واحد خدمات، نبود سامانه متمرکز با امکان احراز هویت الکترونیکی، عدم تحویل برخی سرویس‌ها از سوی دستگاه‌ها و نقص داده در برخی پایگاه داده‌های پایه ملی را مهمترین مشکلات در این زمینه عنوان کرد.

تلفن‌های شورای رقابت قطع شد

طی چند روز گذشته، شورای رقابت با انتشار خبری مدعی شده بود که در پی اعلام رأی محکومیت شرکت مخابرات به ارتکاب رویه ضد رقابتی در افزایش تعرفه تلفن ثابت از سوی شورای رقابت، شرکت مخابرات تلفن‌های مرکز ملی رقابت را قطع کرده است. به عبارتی این شورا اعلام کرد شرکت مخابرات ایران در یک اقدام تأمل برانگیز و به دلیل اصرار شورای رقابت بر استیفای حق مردم در مقابله با افزایش غیرقانونی تعرفه تلفن ثابت، اقدام به قطع تمامی خطوط ارتباطی شورا و مرکز ملی رقابت کرده است.

اما مدیر کل ارتباطات و امور بین الملل شرکت مخابرات ایران به ایسنا اعلام کرد که این خبر منتشر شده صحت ندارد. او درباره علت این اتفاق گفت چنانچه سازمان نهاد یا هر ارگانی نیاز به سقف بالاتر داشته باشد با اعلام و درخواست، کسر بدهی افزایش پیدا می‌کند و با توجه به اعلام رسانه‌ای شورای رقابت در خصوص قطع تلفن‌های این شورا توسط شرکت مخابرات ایران، این شرکت اعلام می‌کند تعدادی از خطوط شورای رقابت با توجه به قوانین به دلیل بدهی‌های گذشته به صورت سیستماتیک قطع شده است که پس از بررسی موضوع فوق با توجه به نیاز آن شورا سقف کارکرد شماره‌های فوق افزایش پیدا کرد و در حال حاضر شماره‌های فوق وصل هستند.

از عصر روز دوشنبه بود که اعلام شد برای ساعاتی  اینترنت بین الملل اپراتورهای تلفن همراه برای کاربران قطع شده است و ظاهرا فقط دسترسی به اینترنت داخلی میسر بود و متاسفانه پیگیری برای مشخص شدن علت این موضوع از نهادهای مربوطه به نتیجه نرسید.

از اتهام و تحریم تا واقعیت

اتحادیه اروپا هم از تحریم‌های جدید درباره ایران خبر داد که نام شرکتی ایرانی در آن به چشم می‌خورد. نام این سرویس‌دهنده‌ی بین‌المللی فعال در حوزه‌ی فناوری ابری با این استدلال که طی سالهای اخیر در پروژه‌های وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و سازمان فناوری اطلاعات ایران حضور داشته، در میان تحریم شدگان قرار گرفت. ماجرا از این قرار بود که چندی پیش از انتشار خبر تحریم اتحادیه اروپا، ایمیل‌هایی از ده‌ها کسب‌وکار ایرانی در فضای مجازی منتشر شد که به ایمیل‌های مراجع قضایی پاسخ داده بودند.

به‌طور معمول در تمام نقاط جهان این دست ایمیل‌ها به کسب‌وکارهای اینترنتی به‌ویژه پلت‌فرم‌ها و ارایه‌دهندگان خدمات زیرساختی ارسال می‌شود و این سرویس‌دهندگان موظفند نسبت به قوانین وضع شده از سمت نهادهای نظارتی مناطق و کشورهایی که در آن‌ها سرویس می‌دهند، پاسخ‌گو باشند؛ در این بین، چند ایمیل از ابر آروان نیز منتشر شد که منجر به واکنش‌ در بین کاربران شبکه‌های اجتماعی شد.

حذف سکوهای ایرانی و تحریم‌هایی که همچنان ادامه دارد

در حالی که حذف اپلیکیشن‌های ایرانی از فروشگاه‌های آنلاین آمریکایی سابقه‌ای چند ساله دارد، اخیرا چند اپلیکیشن و پیام رسان ایرانی بار دیگر از گوگل‌پلی به دلیل تحریم حذف شدند و بررسی‌های اولیه نشان می دهد که گوگل به دلیل تحریم این اپلیکیشن‌ها را حذف کرد.

در همین رابطه میثم عسگری - مدیر عامل یکی از سکوهای حذف شده از گوگل پلی در این باره توضیح داد: این مسئله چیزی جدید نیست و آیفون و اپل سه سال قبل این طرح را اجرا کرده و در حال حاضر هم اندروید طی چند روز گذشته این اقدام را نسبت به پیام رسان‌های ایرانی انجام داده است.

بسیاری از کاربران تمایل داشتند که از طریق گوگل پلی به اپلیکیشن‌ها دسترسی داشته باشند و آنها را نصب کنند، از این دیدگاه، تعدادی از کاربران اطمینان خاطری به گوگل پلی داشتند و اپلیکیشن هایی که خارج از این محیط باشند را نتوانند یا نخواهند دانلود و نصب کنند. اما یک نگرانی می تواند وجود داشته باشد و آن این است که اگر فعالیت اپلیکیشن ها خارج از گوگل پلی ادامه پیدا کند، ممکن است به بهانه های امنیتی و قوانینی که گوگل و گوگل پلی دارد، بتواند مشکلات دیگری مانند پاک کردن اپلیکیشن از دیوایس گوشی را ایجاد کنند و قاعدتا کار سخت‌تر می شود.

ترافیک داخل کشور در بازی‌های جام جهانی رکورد زد

عیسی زارع پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات هم با انتشار پستی در یک پیام رسان داخلی اظهار کرد: امسال با تدبیر خوب سازمان صدا و سیما پخش زنده بازی‌های جام جهانی غیر از تلویزیون و رادیو از طریق سکوهای داخلی هم صورت گرفت. من هم به اتفاق تعدادی از معاونین از طریق تلوبیون بازی را در اتاق جلسات وزارتخانه دیدیم، انصافا کیفیت تصویر هم خوب بود. البته ارائه این کیفیت نتیجه زحمات چند هفته اخیر همکارانم در بخش‌های مختلف وزارتخانه و نیز همکاری اپراتورهای مخابراتی بوده تا دیدن این تصاویر برای هموطنان عزیز تجربه خوبی را رقم بزند.

 افزایش ظرفیت نقاط تبادل ترافیک اینترنت (IXps) در شهرهای تهران، شیراز، اصفهان، تبریز و مشهد حل مشکل اشباع (congestion) بین اپراتورها، افزایش منابع پردازشی مورد نیاز سکوهای پخش زنده و چندین اقدام دیگر از جمله کارهایی بود که در این مدت انجام شد. خوشحالم که اعلام کنم در حین بازی ایران و انگلیس، ترافیک داخل کشور بیش از ۱۵۰۰ گیگابیت بر ثانیه افزایش یافت و رکورد جدیدی در این حوزه ثبت شد.

این در حالی است که به گزارش هم میهن ، با اتفاقاتی که در دو ماه اخیر شاهد آن بودیم تسلط و فراگیر شدن شبکه ملی اطلاعات یا همان اینترنت ملی بر فضای مجازی کشور شاید از رگ گردن به ما نزدیک‌تر نباشد، اما آنقدر‌ها هم دور نیست. سخنان اخیر عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات در مجلس درباره پیشرفت شبکه ملی اطلاعات و تحولاتی که کارشناسان و فعالان فضای مجازی در فضای اینترنت کشور رصد کرده‌اند، نشان می‌دهد دولت سیزدهم عزم خود را برای عملیاتی کردن حداکثری این طرح جزم کرده است. با این وجود از هم‌اکنون قابل پیش‌بینی است شبکه‌ای که چند دولت روی آن کار کرده‌اند و سرمایه هنگفتی برای توسعه آن هزینه شده، با واکنش مثبتی از سوی فعالان حرفه‌ای فضای مجازی و عموم مردم مواجه نمی‌شود و چنانچه کاملا به اجرا درآید و جایگزین اینترنت جهانی شود، در توسعه همه‌جانبه ایران نقش سازنده‌ای نخواهد داشت.

اینترنت ملی آن‌گونه که در اسناد مختلف از جمله سند تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات و سند کلان معماری شبکه ملی اطلاعات مصوب سال‌های ۹۵ و ۹۹ بیان شده، قرار بود شبکه‌ای کاملا مستقل نسبت به دیگر شبکه‌ها همچون اینترنت بین‌المللی باشد. ضمنا این شبکه در شعار باید بتواند با عرضه انواع خدمات و محتوای به‌روز، قابل مدیریت و امن، کاربران و دستگاه‌های دولتی و غیردولتی، به صورتی قابل نظارت با دیگر شبکه‌های جهانی تعامل کند. تناقض‌های فراوان این طرح در همین عبارات به‌روشنی قابل تشخیص است. برای مثال چگونه ممکن است یک جزیره جداافتاده از اقیانوس اطلاعات جهانی، محتوای به‌روز و باکیفیتی در اختیار کاربران و فعالان حرفه‌ای فضای مجازی قرار دهد؟

در اسناد قانونی هم شبکه ملی اطلاعات، شبکه‌ای مبتنی بر IP‌های داخلی و مراکز سوئیچینگ و مسیریاب‌ها و مراکز داده‌های داخلی است. این شبکه درخواست‌های دسترسی داخلی کاربران و اخذ اطلاعاتی که در مراکز داده داخلی نگهداری می‌شود را پشتیبانی می‌کند.

توسعه این شبکه که در دولت نهم آغاز شده بود، در دولت دوم احمدی‌نژاد هم ادامه یافت و علاوه بر سند بودجه سالانه، سرفصل جداگانه‌ای در برنامه پنجم توسعه به این طرح اختصاص یافت تا راه‌اندازی اینترنت ملی وارد برنامه‌های کلان توسعه کشور شود و راه برای تخصیص بودجه‌های بیشتر به آن باز باشد. دولت یازدهم و دوازدهم نیز با وجود آنکه رویکرد کلی آن‌ها محدود نکردن فضای مجازی بود، توسعه اینترنت ملی را تداوم بخشیدند و در برنامه ششم هم به آن بودجه تخصیص دادند. محمدجواد آذری‌جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت دوازدهم گفته‌ی مشهوری دارد مبنی بر اینکه «اگر ایده هر کسی در کشور این باشد که چیزی به اسم اینترنت ملی ساخته شود، اصلا از نظر فنی امکان‌پذیر نیست.» او حداقل در شعار نه‌تن‌ها اینترنت ملی را از نظر فنی ناممکن می‌دانست، بلکه راه‌اندازی این شبکه را منطبق با منافع ملی نمی‌دانست چراکه به صراحت گفته بود: «هیچ‌گاه یک اندیشکده با ظرفیت ۸۰میلیون فکر از یک اندیشکده با ظرفیت ۸ میلیارد فکر برتر نیست و کسی که دنبال این برود، خیانت است.»

با این وجود مرکز پژوهش‌های مجلس در سال ۹۹ گزارشی منتشر کرد که نشان می‌داد حسن روحانی و وزرای ارتباطات کابینه‌اش آنقدر که در شعار به اینترنت ملی تاخته‌اند، در عمل به این طرح بی‌توجه نبوده‌اند. در گزارش مذکور آمده است دولت‌های یازدهم و دوازدهم مجموعا ۱۹ هزار میلیارد تومان اعتبار به حساب توسعه شبکه ملی اطلاعات واریز کرده‌اند و حال باید دید در گزارش های بعدی و در ادامه رقم هزینه شده تا چه اندازه رشد خواهد کرد.