در حالی که بر اساس اعلام رئیس بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، قرار است فرایند پرداخت وام ۲۰۰ میلیون تومانی مسکن به روستاییان از هفته آینده اجرا می‌شود اما به نظر می رسد اختلافات میان شبکه بانکی کشور و دولت بر سر پرداخت این تسهیلات از همیشه جدی تر است.
از آبان ماه سال ۱۴۰۰ تسهیلات مسکن روستایی با نرخ ۵ درصد به ۲۰۰ میلیون تومان افزایش یافته، اما از آن زمان تاکنون شکل اجرایی جدی به خود نگرفته است. این مساله که نارضایتی روستاییان را در پی داشته به گلایه اکبر نیکزاد ـ رئیس بنیاد مسکن ـ در نشست خبری ۲۰ فروردین ماه امسال انجامید؛ تا جایی که او مدعی عدم تخصص مسئولان سازمان برنامه شد.
نیکزاد در آن نشست گفت که در حال حاضر سازمان برنامه و بودجه، محکم جلوی این مصوبه ایستاده و مکاتبات ما در این زمینه یک زونکن شده است.
ئیس‌ جمهوری هم در این زمینه دستور اکید داده، اما آقای میرکاظمی ترک فعل می‌کند. به نظر من میرکاظمی در بودجه‌ریزی تخصص لازم را ندارد.
درنهایت اما نیکزاد در حاشیه مراسم امضای تفاهم‌نامه با دانشگاه صنعتی شریف، از آغاز فرایند پرداخت وام ۲۰۰ میلیون تومانی مسکن به روستاییان از هفته آینده خبر داد و گفت: طی صحبتی که با معاون اول رئیس جمهوری داشتیم، قرار شد پرداخت وام ۲۰۰ میلیون تومانی با سود ۵ درصد و دوره بازپرداخت ۲۰ ساله به روستائیان از هفته آینده آغاز شود.
وی همچنین گفت: در طرح نهضت ملی مسکن قرار شد بنیاد مسکن انقلاب اسلامی سالیانه جمعا ۴۰۰ هزار واحد را بسازد که انشاءالله این کار انجام خواهد شد.
ساز ناکوک بانک‌ها برای پرداخت یک وام
 به گزارش فارس، این وعده البته در شرایطی داده می‌شود که روستایی‌ها می‌خواهند خانه‌هایشان را نو نوار کنند، دولت هم با هموار کردن مسیر دریافت وام هم‌پایشان شده، این وسط، اما بانک‌ها ساز ناکوک زده و مصوبه ابلاغی دولت را قبول نمی‌کنند، حالا مردم مانده‌اند میان این اختلاف و منتظرند که راه چاره‌ای برایشان پیدا شود.
یکی از روستاییان لرستان اما به فارس می گوید که آن روز‌ها امیدمان ناامید شده بود، آخر مگر ما روستایی‌ها چه داشتیم که در یک روز آب بیاید و آن را با خودش ببرد، همه‌مان فکر می‌کردیم دیگر زندگی تمام شده و باید آواره و رها شده دست زن و بچه را بگیریم و راهی این روستا و آن روستا شویم.
خدا عمرشان دهد، خیر از جوانیشان ببینند، از هر جا که فکر کنی، برای کمکمان آمدند، یک گروه برایمان آب می‌آورد و یگ گروه دیگر نان، یک گروه خانه برایمان می‌ساختند یک گروه راه را باز می‌کردند، خلاصه که دمشان گرم، امیدمان را زنده کردند».
ریش سفید روستا با حسرتی، اما می‌گوید، کاش یکی هم بیاید و خانه مشهدی علی در ده پایین را درست کند، پیرمرد بیچاره سقف خانه‌اش چکه می‌کند و چندتا ترک هم برداشته، خدای نکرده، با کوچکترین اتفاق جانش در خطر است.
بانک ضامن کارمند برای وام روستایی می‌خواهد
فارس در بخشی از گزارش خود دراین‌باره می‌نویسد که می‌پرسم مگر به اهالی روستا وام نمی‌دهند تا خانه‌شان را درست کنند، خب برود بانک و درخواست بدهد، به امید خدا مشکلش حل می‌شود، چند بار رفته، اما بانکی‌ها گفته‌اند که باید ضامن کارمند بیاوری، مشهدی علی هم که کس و کاری ندارد جز زنش که آن هم عمری برایش کدبانویی کرده، کارمند از کجا بیاورد آخر پیرمرد!
در ذهنم وقتی مصوبات و خبر‌های اخیر دولتمردان را برای پرداخت تسهیلات نوسازی و بهسازی مسکن روستایی را مرور می‌کنم، صحبت از ضامن کارمند نشده، تازه دولت برای تسهیل کار روستاییان، خودشان را ضامن یکدیگر کرده و سفته زنجیره‌ای را ملاک قرار داده است.
رو به ریش سفید کرده و می‌گویم: تا جایی که من خبر دارم ضامن کارمند را برای وام مسکن روستایی برداشتند، برای مطمئن شدن اجازه بدهید به یکی از مدیران زنگ بزنم و ماجرا را جویا شوم.
همانجا تماس را برقرار می‌کنم، مدیر بنیاد مسکن بروجرد یکی از شهرستان‌ها وقتی جریان را برایش تعریف می‌کنم، صحبت پیرمرد را تایید می‌کند و می‌گوید: متاسفانه وقتی کار‌های متقاضی را انجام می‌دهیم و برای تشکیل پرونده راهی بانک می‌کنیم، برخی از بانک‌ها شرط سفته زنجیره‌ای را نمی‌پذیرند و خواهان ضامن کارمند هستند و اینکه این موضوع مختص لرستان نیست و در برخی استان‌های دیگر هم وجود دارد.
وقتی می‌پرسم مگر مصوبه دولت نیست و به صراحت عنوان نشده است که برای تسهیلات مسکن روستایی سفته زنجیره‌ای مطالبه شود و نه ضامن کارمند، ارجائم می‌دهد به مسوولان بانکی.
همین که تماس را قطع می‌کنم، ریش سفید می‌گوید: نگفتم گیر بانکی دارد این رفیق ما، بنده خدا با این سن و سالش مجبور است هر چند روزی راهی شهر شود و هر بار ناامیدتر برگردد.
با سر حرفش را تایید می‌کنم و برای پیگیری با مسوولان مرتبط تماس می‌گیرم. ریش سفید هم یکی از بچه‌های روستا را پی مشهدی علی می‌فرستد به امید اینکه با این تماس‌ها گره از کارش باز شود.
مشکلات تازه برای دریافت وام تسهیلات روستایی
ماجرا برایم وقتی جالبتر شد که در تماس با مدیر بنیاد مسکن شهرستان چگنی، مشکلات جدیدی از روند دریافت تسهیلات مسکن روستایی عنوان شد.
به گفته این مدیر، اگرچه مشکل ضمانت سفته زنجیره‌ای در روستا‌های آن شهرستان وجود ندارد، اما سلیقه‌ای عمل کردن بانک‌ها موجب نارضایتی مردم شده، به‌گونه‌ای که یک بانک به افراد مجرد روستا وام مسکن نمی‌دهد، اما بانک دیگر مانعی ندارد، یک بانک دیگر به افراد بالای ۶۰ سال تسهیلات نمی‌دهد و بانک دیگر به زنان روستایی.
زنگ میزنم به مدیر بنیادمسکن خرم‌آباد و همین که موضوع را عنوان می‌کنم، درخواست می‌کند صدایش را به گوش متولیان برسانم، می‌گوید بار‌ها با فرمانداری و استانداری مکاتبه کرده‌ام، اما گوش هیچ بانکی بدهکار نیست، هر فردی را که برای دریافت تسهیلات مسکن روستایی به بانک معرفی می‌کنم یا می‌گویند اعتبار نداریم بروید سال آینده، یا اینکه سفته زنجیره‌ای را از آن‌ها نمی‌پذیرد، ما مانده‌ایم و مراجعه روزانه افراد زیادی که از بانک ناامید به نزد ما برگشته‌اند.
مشهدی علی هم به جمع‌مان اضافه شده، اهالی روستا دارند برایش ماجرا را تعریف می‌کنند، تماسم که قطع شد، امیدوارانه نگاهم می‌کند و می‌گوید: پیر شی جوون، خدا خیرت بده که پیگیر کار مردم میشی، اهالی برایم تعریف کردند که دنبال حل مشکلم هستی، نتیجه‌ای هم داشت؟
سلام و احوال‌پرسی کوتاهی می‌کنم و ادامه می‌دهم: تا اینجای کار که حرف شما درست بوده و مشکلاتی وجود دارد، باید از رئیسشان هم بپرسم که اصل ماجرا چیست و این موانع چرا به وجود آمده است.
تابعی مدیرکل بنیاد مسکن تماس می‌گیرم، پیام می‌دهد که در جلسه هستم و با شما تماس می‌گیرم.یک طرف ماجرا هم بانک است، باید دلیل این سلیقه‌ای عمل کردن بانک‌ها و سنگ‌اندازی برخی از مدیران برای پرداخت تسهیلات مسکن روستایی را جویا شوم، برای همین زنگ میزنم به رئیس شورای هماهنگی بانک‌ها که پس از چند بار تماس مکرر، پیام می‌دهد که در جلسه وبینار هستم و پایان یافتن آن تماس می‌گیرم.
پیگیری و پاس‌کاری
پس از دقایقی موفق شدم با مدیرکل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی لرستان تماس تلفنی داشته باشم. ماجرا را روایت می‌کنم. او می‌گوید: سفته زنجیره‌ای مصوبه هیات دولت است، در شورای مسکن لرستان نیز این موضوع در حضور تمامی مدیران عامل بانک‌های عامل مطرح شد.
وی ادامه می‌دهد: در جلسه مذکور، معاونین اقتصادی و عمرانی استانداری لرستان خطاب به همه مدیران بانک‌ها عنوان کردند که هر کسی ضمانت زنجیره‌ای را نمی‌پذیرد اکنون بیان کند، همه مدیرعامل بانک‌های استان این موضوع را پذیرفتند.
دقایقی موفق شدن با کریمی رئیس بانک ملی لرستان و رئیس شورای هماهنگی بانک‌های استان تلفنی صحبت کنم.
از او سوال کردم که چرا با وجود مصوبه و صراحت کلام دولت برای پذیرش سفته زنجیره‌ای، اما بانک‌ها به‌گونه دیگر عمل می‌کنند.
او در جواب می‌گوید: قرار بر این نیست که بنیاد مسکن خودش پخش‌کننده پول باشد، اینکه تمامی افراد مجرد یک خانواده بخواهند تسهیلات مسکن بگیرند، همین پول پخش کردن منجر به ایجاد تورم و مشکلات بعدی می‌شود.
کریمی با بیان اینکه تمام مراحل مربوط به شناسایی متقاضی، تشکیل پرونده، نظارت فنی، ارزیابی، تعیین مبلغ بر عهده بنیاد مسکن است، گفت: در خصوص سفته زنجیره‌ای نیز به نظر می‌رسد مدیران بنیاد مسکن از چگونگی شیوه‌نامه پرداخت تسهیلات طرح ویژه بهسازی و نوسازی مسکن روستایی اعتبار ۱۴۰۱ اطلاعی ندارند.
رئیس شورای هماهنگی بانک‌های لرستان ادامه می‌دهد: در ماده ۳ شرایط اعطای تسهیلات ذکر شده، در بند اول این ماده، سقف تسهیلات فردی مشخص و عنوان شده که با تضمین سفته زنجیره‌ای و تضامین لازم در دستورالعمل اعطای تسهیلات خرد ابلاغیه اردیبهشت ۱۴۰۱ بانک مرکزی انجام شود.
وی با بیان اینکه بر اساس این دستورالعمل، متقاضیان دارای امتیاز اعتبارسنجی هستند، می‌افزاید: در اصلاحیه اعطای تسهیلات با روش‌های مختلفی مشخص شده است.
کریمی در پاسخ به این سوال که چرا در بین بانک‌ها در پذیرش و عدم پذیرش سفته زنجیره‌ای اختلاف وجود دارد، گفت: حتما بانک دقت لازم را نسبت به بخش‌نامه نداشته، وگرنه علاوه بر سفته زنجیره‌ای، تضامین لازم را نیز بر اساس امتیاز اعتبارسنجی از متقاضی دریافت خواهد کرد. رئیس شورای هماهنگی بانک‌های لرستان بیان داشت: هیچ بانکی اجازه تعیین نوع متقاضی را ندارد و هر کسی را بنیادمسکن معرفی کند، بانک باید بپذیرد.
تا اینجای کار که مدیران توپ مشکلات را به زمین یکدیگر انداختند، هر کدام حق را به خود داده و دیگری را مقصر می‌دانند، تا زمان حل مشکل فعلا میان مصوبات و دستورالعمل‌ها باید سرگردان بمانید.