افزایش روز افزون تورم و گرانی‌های اخیر باعث شده است تا نمایندگان مجلس استیضاح وزیر اقتصاد را برای بار چندم مطرح کنند. نمایندگان مجلس استیضاح خاندوزی را به دلیل ادامه گرانی‌های اخیر دوباره مطرح کردند. حسینعلی حاجی دلیگانی، عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی درخصوص طرح استیضاح سید احسان خاندوزی وزیر اقتصاد و امور دارایی، گفت: با توجه به گرانی های اخیر در اقلام و کالاهای مختلف که مستقیم بر زندگی و معیشت مردم تاثیرگذار است، عدم ثبات در اقتصاد و اینکه تیم اقتصادی دولت جوابگو نیست و هرچه هم سوال کردیم، تذکر دادیم و به آقای رییس‌جمهور گفتیم فایده نداشت، ادامه این مساله دیگر قابل توجیه نیست، تصمیم به طرح استیضاح گرفتیم.
حاجی دلیگانی ادامه داد: در میان تیم اقتصادی دولت، کسی که باید پاسخگوی این وضعیت باشد وزیر اقتصاد است. لذا استیضاح وزیر اقتصاد را با ۱۴ محور طراحی کرده و در کارتابل نمایندگان بارگذاری کردم.
وی افزود: براساس آخرین اطلاعی که دارم تا دو شب گذشته این درخواست استیضاح ۱۷ امضا داشت. البته پیش از این هم استیضاح هایی برای وزیر امضا شده است و این تنها استیضاح برای ایشان نیست.
استیضاح با ۴۰ امضا یا ۱۷ امضا؟
سخنان حاجی دلیگانی دیروز در میان اخبار اقتصادی چشمگیر شد که پیش از این و در روز ۱۰ بهمن ماه نیز نماینده اراک در مجلس اظهار خبر داده بود که تقاضای بررسی استیضاح وزیر امور اقتصادی و دارایی با امضای ۴۰ نماینده به هیات رئیسه تقدیم شده است، اما حتی به کمیسیون نیز ارجاع نشده است.
حمدحسن آصفری، نماینده مجلس در نشست علنی امروز (دوشنبه ۱۰ بهمن ماه) مجلس شورای اسلامی در تذکر شفاهی خود خطاب به هیات رئیسه مجلس اظهار داشت: ۴۰ نماینده درخواست استیضاح وزیر امور اقتصادی را به دلیل مشکلات تورمی، وضعیت ارز، بورس و سایر مسائل اقتصادی امضا کرده اند و چرا این موضوع مطرح نمی شود؟ ما در حوزه اقتصاد مشکلات زیادی داریم و مردم گرفتاری های فراوانی در این بخش دارند و چرا هیات رئیسه نسبت به این مسئله بی تفاوت است؟
به گزارش ایلنا، نماینده مردم اراک و کمیجان در مجلس یازدهم افزود: ۴۰ نماینده این درخواست استیضاح را امضا کرده اند، اما هنوز به کمیسیون نیز ارجاع نشده است.
وزیر قربانی بازار ارز می شود؟
از سوی دیگر ، طرح استیضاح خاندوزی در حالی بار دیگر در دستور کار مجلس قرار گرفته است که میثم رادپور کارشناس اقتصادی و مدرس بازارهای مالی درباره کاهش ارزش پول ملی اخیرا به دیده بان ایران گفته است که: محتمل‌ترین سناریو پیش روی اقتصاد ایران در این مسیر، خداحافظی با ریال است که به آن «بحران‌پولی» می‌گویند و ارزش ریال در آن صفر می‌شود.
قیمت ارز این روزها در بازار تهران با نوسانات صعودی همراه‌ است؛ دلار آمریکا در هفته‌های اخیر از کانال‌های ۴۰ و ۵۰ هزار تومانی گذر کرده است و حتی به کانال ۶۰ هزار تومانی نیز وارد شد و سامانه مبادله طلا، سکه و ارز نیز که برای کنترل قیمت ارز آغاز به کار کرده بود، کارساز واقع نشد.
در حال حاضر دلار در بازار آزاد در محدوده ۵۷ و ۵۸ هزار تومان در نوسان است، چراکه شایعه دروغ سفر «عباس عراقچی» و «حسین امیرعبداللهیان» به ژنو، امید از سرگیری مذاکرات توافق هسته‌ای را در دل برخی از فعالان بازار ارز زنده کرد، گفتنی است که تسنیم به نقل از یک منبع آگاه این خبر را تکذیب کرد.
میثم رادپور، کارشناس اقتصاد کلان، در گفت و گو با دیده‌بان ایران و در واکنش به راه‌اندازی مرکز مبادله طلا، سکه و ارز برای کنترل بازار گفت:« این قبیل طرح‌ها برای تاثیرگذاری در بازار ارز حداقل به یک سال زمان نیاز دارند؛ اما پرسش اینجا است که این قبیل طرح‌ها چه هستند؟ آن‌ها را نمی‌توان در قالب سیاست دسته‌بندی کرد، چراکه هدفی برای آن در نظر گرفته نشده‌است و از طرفی سیاست‌ ارزی این طرح مشخص نیست و در نتیجه این طرح‌ها را در قالب «تکنیک‌» باید دسته‌بندی کرد، ابزاری که گمان نمی‌شود فکر، سیاست و هدف بلندمدتی را دنبال کند.» رادپور در ادامه افزود:« اگر بر روی طرح اقتصادی کار و فکر شده بود، باید چند سال صبر می‌کردیم تا نتیجه آن را ببینیم، این طرح حتی بر روی آن فکری نشده‌است.» این کارشناس اقتصاد کلان در ادامه در پاسخ به این پرسش دیده بان ایران که چرا در دولت سیزدهم، جهش نرخ ارزی در دومین سال ریاست جمهوری و بر خلاف دولت‌های قبلی که در آن جهش نرخ ارز در سال پایانی ریاست جمهوری آن‌ها اتفاق می‌افتاد، اتفاق افتاده‌است؛ گفت:« در سال‌های گذشته دولت‌ها منابعی را در اختیار داشتند که به وسیله آن‌ها می‌توانستند، نرخ ارز را تا آخرین سال ریاست جمهوری خود کنترل کنند و اقتصاد به اندازه امروز مستهلک نشده بود و تحریم‌ها به اندازه امروز شدید نبودند و منابع ارزی در اختیار بانک مرکزی بود.»
دیگر دوره تثبیت نرخ ارز نداریم
رادپور در ادامه افزود:« در گذشته ما دوره‌های تثبیت ارز را داشتیم که بنابر سیاستی نرخ ارز را با استفاده از ابزارهایی که در اختیار داشتند تثبیت می‌کردند تا زمانی که نتوانند این کار را انجام دهند اما در حال حاضر این ابزارها جوابگو نیستند و دوره‌های تثبیت ارز به قدری کوتاه شده‌است که دیگر دوره تثبیت نرخ ارز نداریم.»
قیمت دلار در ۸ سال ریاست جمهوری ابراهیم رئیسی ۲۶ برابر می‌شود
این کارشناس اقتصادی در ادامه به دیده بان ایران گفت:«از زمان آقای خاتمی تا آقای احمدی نژاد، ارز در دوره تثبیت به سر می‌برد، زمانی که متوسط نرخ تورم در کشور ۱۵ درصد بود، نرخ ارز با تورم ۱۵ درصدی در ۱۱ سال رشد ۵ برابری داشت که دولت با استفاده از منابع ارزی بانک مرکزی توانست این رشد را کنترل کند اما در حال حاضر با تورم نزدیک به ۵۰ درصدی مواجه‌ایم که در نتیجه آن نرخ ارز در ۸ سال رشد ۲۶ برابری را تجربه خواهد کرد و با تحریم‌هایی که در نتیجه آن منابعی در اختیار نداریم، کنترل رشد ۲۶ برابری نرخ ارز در خوشبینانه‌ترین حالت، غیرممکن است.» رادپور در ادامه افزود:« محتمل‌ترین سناریو پیش روی اقتصاد ایران در این مسیر، خداحافظی با ریال است که به آن «بحران‌پولی» می‌گویند و ارزش ریال در آن صفر می‌شود.»
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه به کاهش ارزش پول ملی اشاره کرد و به دیده بان ایران گفت:« پول با اعتماد ارزشمند می‌شود و مانند طلا نیست که ارزش ذاتی داشته باشد، بلکه یک تکه کاغذ است؛ تعداد نظام‌های پولی که از میان رفتند از تعداد فعلی نظام‌های پولی بیشتر است. پول تا زمانی که دولتی به مردمان ثابت کند که آن ارزش ذاتی ندارد، از اعتماد مردم بهره‌مند می‌شود و در حال حاضر نیز دولت با بی‌تعهدی، بی‌اعتمادی را ایجاد کرد تا اینکه مردم باورشان می‌شود که این پول تنها یک تکه کاغذ است.»
مجلس در مقابل خاندوزی
مساله استیضاح وزیر اقتصاد البته در شرایطی وارد روند اجرایی شده است که نماینده قصرشیرین پیش از این گفته بود که آقای خاندوزی توان اداره و اشراف به وزارت اقتصاد را ندارد و بهترین خدمت او به اقتصاد کشور این است که به خاطر عدم‌توانایی‌اش، عذرخواهی کند. این نماینده مجلس در گفتگو با رویداد24 گفته بود: واقعیت این است که دولت آقای رئیسی از اساس، تیم اقتصادی‌اش را ضعیف انتخاب کرد و این تیم براساس شعار سال که در آن تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌زایی آمده است، شکل نگرفت.
وی می‌گوید: عملاً تیم اقتصادی دولت، توان اجرایی شعار استراتژیک سال را ندارد و تاکنون نتوانسته‌اند کاری خاصی در این حوزه‌ها برای مردم و کشور انجام دهند. واقعاً امروز کار برجسته‌ای توسط دولت آقای رئیسی در بحث تولید و اشتغال که بسیار بااهمیت است، صورت نگرفته و آمار بیکاری در کشور افزایش پیدا کرده است. در موضوع پیشرفت در حوزه دانش‌بنیان، دانشمندان ایرانی یک‌سری کار‌ها را شروع کردند، ولی اختراعات و ابداعات باید در عمل دیده شود. خیلی از نخبگان و مخترعان به شدت گله‌مندند و می‌گویند کسی در جامعه، صاحب تفکر، اندیشه و اختراع ما نیست. افرادی را داشته‌ایم که بهترین اختراع و ابتکار را داشتند و زمانی که کار آن‌ها را به دولت ارجاع می‌دهیم، کسی کار خاصی برای این افراد و زحمت‌کشیدشان انجام نمی‌دهد که در این رابطه هم، دولت مقصر است.
حیدری می‌گوید: متاسفانه مجلس هم، متاثر از فضای دولت است. با کمال تاسف، خیلی از دوستان نماینده، درکی از شرایط واقعی جامعه ندارند. می‌بینم یک وزیر یا مسئول که کاملاً کوتاهی و قصورش محرز است، وقتی به مجلس می‌آید و صحبت می‌کند، جمعی از نمایندگان، روی به «به‌به و چه‌چه» می‌آورند، بدون اینکه متوجه باشند که اصلاً طرف چه می‌گوید؛ این یکی از درد‌های مجلس است.
لابی دولت در مجلس
وی می‌گوید: مجلس، وظیفه نظارتی دارد و تاکید هم داریم که باید در تیم اقتصادی دولت، اصلاحاتی به وجود بیاوریم. در این رابطه، اراده هم هست، اما قدرت لابی‌ها برای رویکردی غیر از این، بالاست؛ لابی‌های بین دولت و مجلس، حقیقتاً زیاد است و امکان استیضاح نداریم. مثلاً بنده درخواست تحقیق و تفحص از اتاق بازرگانی ایران را داشتم و اعتقاد هم دارم که حجم تخلفات در آن‌جا به اندازه‌ای است که می‌تواند ۱۰ تا پرونده در سازمان بازرسی و دستگاه قضایی برایش تنظیم شود، ولی یک عده از همین نمایندگان، آمدند محور تحقیق و تفحصی شدند که ما شروع‌کننده آن بودیم. یعنی آن‌ها با لابی اتاق بازرگانی، کار تحقیق و تفحص را دست گرفتند از جمله رییس کمیسیون اقتصاد. این روند، وظیفه ذاتی ما را به انحراف می‌برد. من که اعتقاد به تحقیق و تفحص داشتم و در این رابطه، سند‌هایی در اختیارم بود، باید در تحقیق و تفحص مسئولیت می‌داشتم نه فردی که اعتقاد به آن نداشت. نماینده قصرشیرین می‌گوید: لابی‌های دولت با مجلس، به نظام، حاکمیت و مردم آسیب می‌زند. امیدوارم این لابی‌های سازمان‌یافته و هدفمند، بین مجلس و دولت کم شود تا در نهایت توجه‌ها به مردم، بیشتر شود.