سرمقاله
صفحات روزنامه
اخبار آنلاین
مصر با قدمتی چندین هزار ساله و تاریخی طولانی ، از دوران قدیم بر بسیاری از تحولات جهانی تاثیر گذار بود و در بستر تاریخ نشیب و فرازهایی را پشت سر گذاشت. بعد از کودتا افسران آزاد (ضباط الحره) به رهبری مرحوم جمال عبدالناصر در سال ۱۹۵۲ بر قدرت مصر در جهان عرب و کشورهای موسوم به جهان سوم افزوده شد و در معادلات بین المللی از جایگاه خاص بر خوردار شد به عبارتی راس هرم جهان عرب قرار گرفت مقر اتحادیه عرب در قاهره دایر شد و یکی از ستونهای تشکیل دهنده جنبش عدم تعهد بود . چنین موقعیت ممتاز سبب شد تمام نگاه ها به مصر دوخته شود .قاهره این موقعیت را تا زمان امضای پیمان کمپ دیوید در سال ۱۳۵۷ مصادف ۱۹۷۸ حفظ کرده بود و از این تاریخ با امضای پیمان مزبور و حضور سادات در کنست اسرائیل، اولین ضربه به پیکره سیاسی مصر وارد شد همه کشورهای عرب به قطع رابطه با مصر اقدام کردند مقر اتحادیه عرب را از قاهره به تونس منتقل شد.
حمله عراق به ایران و مقاومت ایرانی ها در مقابل تجاوز عراق و وارد ساختن ضربات نظامی به ارتش بعث، سبب شد تا بغداد به مصر روی آورد و مصر را از انزوا در بیاورد ولی ضربه ای که به حیثیت و اعتبار معتبرترین کشور عرب به خاطر کمپ دیوید وارد شده بود قابل جبران نبود تا این که با راه افتادن بهار عربی توسط آمریکاییها، حسنی مبارک رئیس جمهوری وقت مصر قربانی بهار آمریکایی شد دولت مستعجل اخوان المسلمین که حدود یک سال طول کشید و در پی آن به قدرت رسیدن عبدالفتاح السیسی نتوانست مصر را به جایگاه قبلیش برگرداند؛ به خاطر ضعف سیاسی و مالی حاکم بر مصر، ضعیفتر از قبل شد وضعیت بوجود آمده در مصر فرصتی فراهم کرد تا عربستان که از تقدس حرمین شریفین و امکانات مالی فراوان و حاتم بخشی برخوردار بود صاحب قدرت در جهان عرب شود و خودش را برای جایگزینی مصر آماده کند.
بر اثر اشتباهی که ریاض در اعدام شیخ نمر باقر نمر “ و تعدادی از شیعیان عربستان در سال ۲۰۱۶ انجام داد با جمهوری اسلامی اختلاف پیدا کرد و درگیری مستقیم نظامی با حوثیهای یمن از سال ۱۳۹۴ (۲۰۱۵) مانع از آن شده بود که عربستان به سرعت جایگزین مصر در رهبری جهان عرب و مرکز تقل بخشی از معادلات خاورمیانه بشود.
ریاض بعد از ناکامی در یمن متوجه شد برای رهبری جهان عرب باید به جنگ چند ساله اش در یمن خاتمه بدهد و برای صلح در یمن نیاز به آشتی با تهران دارد و از آنجایی که از کشورهای غربی در این زمینه کاری بر نمی آید با واسطگی چین، یخ روابط با تهران را ذوب کرد و فضایی جدید در پیش روی خود باز کرد؛ اکنون با مذاکره با یمنیها بر آن است تا کدورت را بر طرف و به دوستی تبدیل کند.
ریاض به آشتی با ایران و حوثیها در یمن اکتفا نکرد برای ارتقا جایگاهش در جهان عرب به درگیری های اخیر در سودان که چند روزی است در این کشور بین نیروهای پشتیبانی سریع و ارتش سودان شروع شده توجه نشان داد وزیر خارجه عربستان با دو طرف برای خاتمه دادن درگیری خونین تلفنی گفتوگو کرد و در صدد پایان دادن بر آمد.
در همین زمان در برقرار رابطه با سوريه پیشگام شد و با این که پنج کشور عرب با ورود سوریه به اتحادیه عرب مخالفت کرده بودند از نفوذش استفاده کرد تا سوریه را به اتحادیه عرب بر گرداند.
از همه مهمتر نقشی است که ریاض در روزهای اخیر در مورد گروه های فلسطینی بر عهده گرفت. از محمود عباس رئیس دولت خود گردان و رهبران حماس برای حضور در عربستان دعوت کرد در حالیکه حماسی ها به خاطر داشتن ریشه و تفکرات اخوان المسلمین روابط خصمانه با عربستان در سالهای اخیر داشتند. دعوت از فلسطینیها با دیدگاههای متفاوت به جایگاه رهبری عربستان در جهان عرب کمک خواهد کرد.
در مجموع عربستان در حالی که روابطش با آمریکا و کشورهای غربی به گرمی سابق نیست در سایه روابط گرم و صمیمانه با مسکو و خصوصا پکن و ارتقا روابط با کشورهای عربی و اسلامی از جمله ایران به عنوان مرکز تشیع و یکی از قدرت های منطقه و کنار گذاشتن اختلافات در صدد آن است تنش با کشورها را کاهش بدهد و رهبری بلا منازع خود را در جهان عرب و کشورهای اهل تسنن تثبیت کند و به وزنه ای قدرتمند در معادلات جهانی و منطقهای و بین کشورهای اسلامی تبدیل شود.