گروه بین الملل - دومین دور کنفرانس بغداد عصر روز سه شنبه با مشارکت مسئولان بلندپایه ۱۲ کشور از جمله «حسین امیر عبداللهیان» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و سخنرانی «عبدالله دوم» شاه اردن در سواحل بحرالمیت در این کشور آغاز بکار کرد.
در این کنفرانس که به دعوت «عبدالله دوم» شاه اردن و با هماهنگی «شیاع السودانی» نخست وزیر عراق برگزار شده است، سران و مقامات کشورهای ایران، مصر، عربستان، امارات، قطر، بحرین، کویت، عمان، ترکیه، همراه با دبیر کل سازمان همکاری خلیج فارس و اتحادیه کشورهای عربی و نمایندگان سازمان ملل و سازمان همکاری اسلامی و اتحادیه اروپا و «امانوئل مکرون» رئیس جمهور فرانسه حضور دارند.
در همین رابطه روز گذشته حسین امیرعبداللهیان در حالی که ماه‌هاست مذکرات هسته‌ای متوقف شده و به گفته بسیاری از کارشناسان به بن بست رسیده است در دیدار با جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا ضمن اعلام آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای جمع بندی مذاکرات وین بر اساس پیش نویس بسته مذاکراتی که نتیجه ماهها مذاکرات سخت و فشرده است، به طرف های مقابل توصیه کرد با پرهیز از سیاسی کاری و با اتخاذ رویکردی سازنده و واقع بینانه، تصمیمات سیاسی لازم را برای اعلام توافق بگیرند.
وزیر خارجه کشورمان در این دیدار،  رویکرد کشورهای غربی در حمایت از اغتشاشگران و وضع تحریم های غیرقانونی علیه جمهوری اسلامی ایران به بهانه های واهی حمایت از حقوق بشر مردم ایران را محکوم کرد. وی حمایت از حقوق بشر را جزو اصول پایه ای انقلاب اسلامی دانسته و ضمن یادآوری رویکرد کشورهای غربی در نقض حقوق بشر ملت ایران از جمله در همراهی با تحریم های غیرقانونی آمریکا، ریختن اشک تمساح از سوی این کشورها در حمایت از حقوق مردم ایران را باورپذیر ندانست.
امیرعبداللهیان با تبیین موضع و رویکرد اصولی جمهوری اسلامی ایران در حمایت از تمامیت ارضی اوکراین و تاکید بر راه حل‌های مسالمت آمیز برای خاتمه جنگ و حل بحران اوکراین، آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای رفع هر سوتفاهم در تعامل مستقیم با طرف اوکراینی را نیز اعلام کرد.
باید برجام را بر اساس مذاکرات وین بازگردانیم
از سوی دیگر جوزب بورل نیز در دیدار با وزیر خارجه کشورمان پس از دیدار با امیرعبداللهیان در حساب توئیتری خود تاکید کرد: در بحبوحه وخامت روابط میان ایران و اتحادیه اروپا دیداری ضروری با حسین امیرعبداللهیان وزیر امورخارجه ایران در اردن داشتم.
بورل در ادامه مواضع مداخله‌جویانه کشورهای اروپایی و اتحادیه اروپا در امور داخلی کشورمان و با تکیه بر ادعای اثبات نشده آنها مبنی بر استفاده از پهپادهای ساخت ایران در اوکراین افزود: (در این دیدار) بر ضرورت توقف فوری حمایت نظامی از روسیه و سرکوب داخلی در ایران تاکید شد. وی همچنین نوشت: توافق کردیم که باید ارتباطات را باز نگه داریم و برجام را بر اساس مذاکرات وین بازگردانیم.
برجام مرده است!
در همین رابطه در حالی این مذاکرات میان امیرعبداللهیان و جوزپ بورل برگزار شد که روز گذشته جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا رئیس‌جمهور آمریکا در اظهاراتی مدعی شد که توافق هسته‌ای با جمهوری اسلامی ایران «مرده» است. جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا روز سه‌شنبه در پاسخ به این پرسش که آیا می‌تواند مرگ برجام را اعلام کند؟ گفت: نه.
به گزارش ایسنا، بایدن در جواب عده‌ای از افراد که به او اصرار میکردند توافقی با ایران نداشته باشد، و این‌که به چه علت نمی‌تواند مرگ برجام را اعلام کند تصریح کرد: دلایل زیادی دارد. برجام مرده است اما ما نمی‌توانیم این را اعلام کنیم. داستانش طولانی است.
در حال ورود به مسیر گفتگو هستیم
در این راستا عبدالرضا فرجی راد، استاد دانشگاه و دیپلمات پیشین ایران در گفت و گو با فرارو در خصوص آخرین تحولات مرتبط با توافق هسته‌ای توضیح می‌دهد: ایران تا الان حدود دو سه تا درخواست از طرف مقابل یعنی آمریکا داشت که با یکدیگر سروکله می زدند و نهایتا به انتخابات آمریکا و جنگ اوکراین رسیدیم و به دلایلی مذاکرات متوقف شد. آمریکایی ها مدعی هستند که در نامه ای که ایران داده مساله پادمان یا بستن پرونده ایران در اژانس را مطرح کرده که برای آمریکا شدنی نیست. با توجه به گفتگوهای اخیر به نظر می رسد که ایران به این نتیجه رسیده تا درخواست هایش را کم کند و روی مساله پادمان تمرکز کند. حالا نماینده آژانس هم به تهران آمده و گفتگوهایی انجام شده ولی هنوز نتایج سفر اژانس به ایران اعلام نشده. البته معاون گروسی نمی‌تواند نتایج‌ این گفتگو را اعلام کند و باید با حضور خود گروسی جلسه بگذارند و احتمالا آژانس باید با طرف غربی آمریکایی و اروپایی گفتگو کند و نهایتا بگویند که این سفر قدمی به جلو بوده یا هیچ اقدامی انجام نشده است. همین که مصاحبه‌ها نشان می‌دهد که طرف ایرانی تمایل بیشتری به توافق نسبت به قبل نشان می‌دهد، خودش چشم انداز امیدبخشی جلوی پای ایران می گذارد. من فکری می‌کنم که در حال ورود به مسیر گفت‌وگو هستیم.
البته اروپایی‌ها مقداری سخت گیری می‌کنند که به نظر من بیشتر از آمریکایی‌ها هست و با توجه به مسائل داخلی ایران و فشار افکار عمومی و پارلمان‌های اروپایی که روی دولت‌ها است و موضوع اوکراین که باید شفاف‌سازی شود، وسواس بیشتری به‌خرج می‌دهند. در مجموع باید شفاف سازی شود و لذا مقداری کار مشکل شده و همین که ایران آمادگی پیدا کرده تا از برخی از درخواست‌ها کوتاه بیاید و صرفا روی مساله بستن پرونده هسته‌ای و پادمان تمرکز کند، خودش نقطه امیدبخشی است. من فکر می‌کنم که دو طرف مذاکرات را به یک نحوی با واسطه اغاز کنند. اما پیشنهاد شخصی‌ام این است که با توجه به شرایطی که ما داریم و اروپایی‌ها هم موضعشان نسبت به گذشته عوض شده و حتی امروز وزیرخارجه المان موضع تند گرفت؛ بهتر است که ایران و آمریکا به صورت غیرعلنی با هم مذاکره کنند. چون هم زودتر اتفاقات پیش می رود و هم با دستاورد بهتری می شود به این قائله پایان داد.
وی در ادامه می‌افزاید: عربستان و اسرائیل و حتی امارات در طول دو سالی که مذاکرات انجام می‌شد؛ خیلی فشار بر آمریکا فشار می‌آوردند که تن به مذاکرات ندهند یا در نهایت اگر توافقی انجام شد چیزی برای ایران نداشته باشد و ایران غنی سازی را به صفر برساند. آمریکایی‌ها به این صحبت‌ها و فشارها وقعی نمی‌نهند. حتی در سفر بایدن به منطقه آنها فکر می‌کردند که می‌توانند این امتیاز را از او بگیرند. اما آمریکایی‌ها خیلی روی این حرف‌ها تمرکز نکردند.
فرجی راد در ادامه با بیان اینکه بعید می دانم که چینی‌ها در رابطه با برجام کار خاصی بتوانند انجام دهند، در خصوص سفر امیرعبداللهیان به اردن نیز می‌گوید: در این شرایط این سفر تهران را به کشورهای منطقه نزدیک نمی‌کند. اگر عربستان چیزی را نخواهد میزبان نشست که اردن است اصلا وارد نزدیک کردن روابط با ایران نمی‌شوند. مکرون هم که چهره شاخص غربی این نشست است به خاطر افکار عمومی بعید می دانم گفتگویی با طرف ایرانی داشته باشد. مکرون بارها در مورد آن هفت فرانسوی که در ایران حبس هستند اظهارنظر کرده و مواضع تندی را مطرح کرده. من بعید می دانم که موضع اروپایی‌ها این باشد که وارد گفت‌وگو با ایران شوند. بنابراین نه اروپایی‌های حاضر در این جلسه پا جلو می‌گذارند و نه کشورهای عربی جلو می‌آیند. البته مذاکرات حاشیه‌ای انجام می‌شود و البته من تصور نمی کنم این کشورهایی که نام بردم الان خودشان را در معرض فشار افکار عمومی قرار دهند.
در کوتاه مدت امیدی وجود ندارد
از سوی دیگر کورش احمدی، دیپلمات پیشین و تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل در پاسخ به این سوال که در نشست بغداد ۲ در امان اردن، جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم حضور خواهد داشت، احتمال دیدار آقای امیرعبداللهیان با او چقدر وجود دارد و آیا احیای برجام و آغاز مذاکرات محلی از اعراب دارد، گفت:‌ احتمال این ملاقات حتما وجود دارد. حضور آقای بورل در اردن به منظور ارتباط کلیه کشورهای اروپایی با کشورهای عربی است و حتما با همه وزرای خارجه و هیئت‌ها که در آنجا هستند ملاقات می‌کند و حتما هم درباره موضوع برجام که می‌شود کاری انجام داد یا خیر گفت‌وگوهایی مطرح خواهد شد.
وی افزود: در مورد اینکه برجام در شرایط موجود بتواند آینده‌ای داشته باشد، حداقل در کوتاه مدت امیدی وجود ندارد. به دلیل آنکه مسائلی که علیه ایران به وجود آمده، از جمله استفاده از پهبادهای ایرانی توسط روسیه در جنگ اوکراین , انعکاس اعتراضات در ایران توسط رسانه‌های غربی، باعث شده تا سیاستمداران و نمایندگان مجالس کشورهای غربی در این مورد فعال شوند. با این وجود همچنان زمینه برای احیای برجام وجود دارد. متن پیشنهادی که بورل داده بود، همچنان می‌تواند مبنای کار باشد و با توجه به شرایط جدید و تحولاتی که در طول ۳ تا ۴ ماه گذشته اتفاق افتاده انتظار آنکه ایران، امتیازی ورای آنچه که در پیش‌نویس بورل آمده است، خیلی مشکل خواهد بود. 
به گزارش ایلنا، این کارشناس مسائل بین‌المللی افزود: بنابراین اگر طرفین حاضر باشند و طبق همان متن پیشنهادی بورل جلو بروند، فکر کنم احتمال احیای برجام وجود دارد. با توجه به آنکه آمریکایی‌ها اعلام کردند که این موضوع دیگر در دستور کارشان نیست اما تلاش‌های دیپلماتیک ادامه خواهد داشت. به همین دلیل این احتمال و امیدواری وجود دارد، مشروط بر آنکه دو طرف حاضر شوند از مواضع‌شان تعدیل کرده و بر آن متن توافق کنند. 
احمدی در پاسخ به این سوال که نیروهای فنی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تا روز گذشته در تهران حضور داشتند، آیا گزارش آن‌ها در این مقطع می‌تواند در دیدار احتمالی امیرعبداللهیان بورل تاثیر بگذارد، گفت: این مذاکرات در کانال موازی با مذاکراتی است که در کمیسیون برجام انجام می‌شود. حضور هیئت فنی آژانس در تهران، در روند موازی با احیای برجام بوده و همچنین مکمل همدیگر هستند. 
وی افزود: اینکه در این زمان هیئت آژانس به تهران آمد، تحول مثبتی است. هرچند قرار بود این ملاقات در ماه نوامبر اتفاق بیافتد اما با سه هفته تاخیر این دیدار هم نقطه مثبتی دارد که باعث می‌شود ایران و آژانس از مواضع خودشان تعدیل کنند و در آن صورت ایران همکاری بیشتری با آژانس داشته و آن‌ها هم سختگیری کمتری نسبت به برنامه‌های ایران داشته باشند. بنابراین اگر طرفین بتوانند در مواضع خود تغییر ایجاد کنند، این موضوع یک فاکتور مهم است که باید تا اوایل ماه مارس به نتیجه مهمی برسد که اگر این موضوع حل نشود، خطر آنکه آژانس در نشست ماه مارس موضوع برنامه اتمی را به شورای امنیت ارجاع دهد، وجود دارد. 
احمدی در پاسخ به این سوال که در نشست بغداد امانوئل ماکرون رئیس‌ جمهوری فرانسه و مقامات عربستان هم حضور دارند، آیا احتمال دارد آقای امیرعبداللهیان دیداری جداگانه با هریک از این افراد داشته باشد و اگر این دیدار شکل گرفت حول محور چه موضوعاتی خواهد بود، گفت: اگر دیدار آقای مکرون با آقای امیرعبداللهیان انجام شود، موضوعات گفت‌وگو حول محور تحولات اخیر روابط بین‌الملل ایران یعنی استفاده روسیه از پهپادهای ایرانی در جنگ اوکراین و همچنین سیاست داخلی آن یعنی مسائل اعتراضات اخیر خواهد بود.
وی افزود: اما در موضوع دیدار با مقامات عربستانی با توجه به آنکه پروسه مذاکره با عربستان قبلا وجود داشته اما در مسیر افت قرار دارد، با توجه به بیانیه مشترک چین و عربستان که درباره اراضی ملی ایران صحبت کردند، ممکن است زمینه برای ملاقات مقامات ایرانی و عربستانی وجود نداشته باشد اما این نشست فرصت خوبی است که همه جنبه‌های سیاسی دو کشور مورد گفت‌وگو و مذاکره قرار بگیرد.