کد خبر: 4001 | صفحه ۱۱ | ایران و جهان | تاریخ: 05 بهمن 1401
«ابتکار» بررسی میکند
برجام سرعت گیر افزایش تنش میان ایران و اروپا
در حالی که روز پنجشنبه پارلمان اروپا طرح قرار دادن سپاه به لیست گروه های تروریستی را تصویب کرده بود، در جلسه روز دوشنبه شورای اروپای، این طرح مورد تایید وزرای خارجه اتحادیه اروپا قرار نگرفت. در این رابطه جوزب بورل مسئول سیاست خارجی این اتحادیه تاکید کرد که درباره موضوع تروریستی اعلام کردن سپاه پاسداران باز هم میگویم که این کار زمانی انجامپذیر است که دستگاه قانونی یکی از کشورهای عضو، حکمی حقوقی در این زمینه صادر کند. باید محکومیتی عینی و منسجم انجام شود؛ سپس در سطح اتحادیه اروپا بررسی میکنیم. وی سپس در توییتی نوشت: ما امروز اقداماتی علیه استفاده دولت ایران از زور علیه شرکتکنندگان در اعتراضات مسالمتآمیز و مردم خودش اتخاد کردیم. ما 18 شخص و 19 نهاد که شامل مقامات بالارده سپاه پاسداران و چهرههای سیاسی و رسانهای مهم میشود را تحریم کردیم. همچنین لارنس نورمن، خبرنگار وال استریت ژورنال در توییتی به نقل از بورل نوشت: برجام در وضعیت سکون قرار دارد. نمرده است اما به پیش نیز نمیرود.
مصوبه پارلمان اروپا اجرایی نیست
در همین رابطه علی بیگدلی استاد دانشگاه و کارشناس مسائل بین الملل در تحلیل خود از اقدام پارلمان اروپا در تحریم سپاه ابراز عقیده کرد: این که سازمان مجاهدین و ایرانیان خارج از کشور، نهادهای اروپایی، پارلمان و شورای روابط خارجی اروپا را تحت فشار قرار دادند، درست است اما باید در نظر داشت ۲۷ کشور اروپایی دلایل دیگری هم دارند که منافع خود را قربانی تمایلات سازمان مجاهدین نمی کنند.
وی افزود: صحبت های اخیر بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا خود گویای این است که حتی یکی از اعضا اگر مخالفت داشته باشند، موضوع منتفی است در واقع او این مساله را موکول به مهار کرد، همان طور که می دانیم بورل یک فرد پخته، کار کشته و دیپلمات قدیمی و با تجربه اروپاست.
به گزارش ایسنا، این استاد دانشگاه تصریح کرد: بنابراین فعلا تحریم سپاه به تعویق افتاده به شرطی که ایران در زمینه مذاکرات برجام هم اقدام مناسبی انجام دهد، البته اروپا چندین شخص را تحریم کرد که خیلی قابل توجه نیست.
این کارشناس مسائل اروپا خاطرنشان کرد: مصوبه پارلمان اروپا اجرایی نیست و در صورتی که یکی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا مخالفت کنند، موضوع در دستور قطعیت پیدا نمی کند.
بیگدلی تاکید کرد: فکر نمی کنم اروپا این کار را انجام داده و تن دهد به تحریم سپاه در لیست گروه های تروریستی، آن ها هم می دانند سپاه نه تنها یک نهاد نظامی است بلکه فعالیت اقتصادی زیادی را انجام می دهد و با بسیاری از این کشورها کار اقتصادی می کند. ضمن این که اروپایی ها نمی خواهند با تحریم کل سپاه باب مذاکرات را ببندند و بعید است شورای اروپا دست به چنین اقدامی بزند وی تاکید کرد: باید منطبق با ضوابط دیپلماتیک عمل کرد و از طریق دیپلماسی با طرف مقابل وارد گفتوگو و مذاکره شد و نشان داد بهترین کار کانال دیپلماتیک است.
خروج از NPT ساده و ناگهانی نیست
این صحبت ها در حالی مطرح می شود که ساسان کریمی تحلیلگر مسائل بین الملل در پاسخ به این سوال که وزیر امور خارجه طی روزهای اخیر از احتمال خروج ایران از NPT در واکنش به تصمیم اخیر پارلمان اروپا علیه ایران صحبت کرد. ارزیابی شما از این اظهارنظر در این شرایط چیست، گفت: واقعیت این است که تنش در حوزههای مختلفی از سیاست خارجی کشور در سطح و عمق در حال افزایش است. محوریت این تنشها در سه موضوع هستهای، حقوق بشر و جنگ اوکراین است و هر سه با پیشروی غرب و پیروی کشورهای غیرغربی مانند کره جنوبی، بعضی کشورهای منطقه و اکنون حتی عراق در حال افزایش عمق و دامنه است. از این منظر و با توجه به کنشهایی که به ویژه پارلمانهای اروپایی با تخاطب افکار عمومی در حال انجام آن هستند چنین ابراز مواضعی از سوی جمهوری اسلامی ایران برای ایجاد تحرک و قرار دادن نوعی تهدید عملی در مقابله با اروپا صورت میگیرد.
به گزارش ایلنا، کریمی در پاسخ به این سوال که لازمه اجرایی شدن طرح خروج از NPT چیست و به چه شکلی میتواند اجرایی شود، گفت: NPT معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای است. اگر قرار باشد پروتکل خروج آن رعایت شود و نه اینکه ناگهانی از اجرای آن جلوگیری شود، نیاز به اعلام سه ماه زودتر کشور خواستار خروج به شورای امنیت و بعد هم تامین دلیل است. دلایل باید کفایت موضوع خروج را برای تامین مصالح و منافع ملی داشته باشد. در غیر این صورت به طور بالقوه شورای امنیت ملل متحد میتواند تدارکی برای آن در نظر بگیرد. بنابراین خروج از ان پی تی به سادگی و ناگهانی نیست. البته جلوگیری از اجرا و عدم پایبندی امر دیگری است.
این تحلیلگر مسائل بینالملل در پاسخ به این سوال که در صورت اجرایی شدن خروج ایران از معاهده NPT این عمل چه پیامدهایی به همراه خواهد داشت، گفت: اگر این موضوع صرفاً یک موضعگیری در مقابل مواضع غربیها باشد و بخواهد به عنوان ابزار مذاکره ضمنی یا واقعی به کار آید، یک بحث است. اما خروج به کیفیتی که شرح آن گفته شد، به هر سو موجب نوعی اجماعسازی بالقوه در محیط بینالمللی خواهد شد. به خصوص با سابقه مساله هستهای، خروج از ان پی تی میتواند ابزار خوبی را برای مخالفان تعامل هستهای با ایران در محیط بینالمللی (به خصوص اسرائیل) فراهم کند که از آن به عنوان شاهدی بر مدعای قدیمی خود استفاده کنند. نهایتاً ایران به عنوان تهدید علیه صلح و امنیت بینالمللی مجدداً ذیل فصل هفتم منشور ملل متحد متحمل قطعنامههای جدید و نیز بازگشت قطعنامههای ششگانه دوران آقای احمدینژاد و جلیلی قرار میگیرد که این البته با شرایط کنونی از نظر انزوای سیاسی و اقتصادی و فروش نفت و مسائلی حتی سنگینتر به غایت متفاوت است.
کریمی در پاسخ به این سوال که برای جلوگیری از تشدید تنش میان روابط ایران و غرب چه سیاستی را باید در پیش گرفت، گفت: در آن صورت یعنی بعد از خروج ایران از معاهده عدم گسترش سلاحهای هستهای کار زیادی برای کاهش تنش یا جلوگیری از تنش میان ایران و غرب نمیتوان انجام داد. واقعیت این است که حتی اکنون کار توسط تیمی با اختیارات تام و توانمندی حداکثری قابل اصلاح است و آن مذاکراتی فشرده با غرب با پشتوانه داخلی است که حداقل دو محور کمک ادعایی پهپادی در جنگ اوکراین و هستهای را روی میز قرار داده و بهانه از دست همه طرفها گرفته شود. البته پشتوانه داخلی یعنی اراده حاکمیتی قوی، اختیارات کافی، اجماع و انسجام ملی شرط اصلی چنین مذاکرهای است که تمهید در این موارد نیز ساده و سریع نیست.