کد خبر: 47630 | صفحه ۱۱ | تولید و تجارت | تاریخ: 18 خرداد 1404
چگونه تقویت همکاری‌های منطقه‌ای، به ضرر نفوذ اسرائیل تمام می‌شود؟
اهمیت رابطه تهران و قاهره
مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت امور خارجه گفت: تحولات پس از هفتم اکتبر باعث شد که هم ایران و هم کشورهای عربی به این درک برسند که مناقشات میان آن‌ها به نفع طرف ثالثی مانند اسرائیل است. در نتیجه، کاهش این مناقشات و تقویت همکاری‌های منطقه‌ای به ضرر نفوذ اسرائیل و به نفع ثبات منطقه‌ای تمام می‌شود.
سفر اخیر سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، به مصر و لبنان در روزهای دوشنبه و سه‌شنبه (سوم و چهارم ژوئن ۲۰۲۵) نقطه عطفی در دیپلماسی منطقه‌ای ایران بود. در قاهره، عراقچی با رئیس‌جمهور عبدالفتاح السیسی و همتای مصری خود، بدر عبدالعاطی، دیدار کرد و بر تقویت روابط دوجانبه، حمایت از مسئله فلسطین، و لزوم برقراری آتش‌بس در غزه و لبنان تأکید نمود. این سفر، سومین حضور عراقچی در مصر از زمان تصدی وزارت در سال ۲۰۲۴، نشان‌دهنده عزم ایران برای احیای روابط با مصر و کاهش تنش‌های منطقه‌ای است.
در بیروت نیز دیدار با رئیس‌جمهور، نخست‌وزیر، رئیس پارلمان و همتای لبنانی و تأکید بر حمایت ایران از استقلال و تمامیت ارضی لبنان، گامی در جهت تعامل سازنده با دولت جدید لبنان بود.
برای ارزیابی و تحلیل اهداف و دستاوردهای این دو سفر، ایرنا با «قاسم محبعلی» مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت امور خارجه گفت‌وگو کرده است.
برقراری روابط با مصر، به نفع منافع ملی ایران خواهد بود
* وزیر امور خارجه در حالی در ادامه پیگیری رایزنی‌های منطقه‌ای خود در هفته جاری به مصر سفر کردند که به نظر می‌رسد پس از سال‌ها سردی روابط میان تهران و قاهره، این بار این اراده در هر دو پایتخت به وجود آمده است تا بصورت جدی به سمت احیای کامل روابط گام بردارند؛ تحلیل حضرتعالی از تعاملات دو کشور در یکسال اخیر چیست؟
سابقه قطع روابط دیپلماتیک میان ایران و مصر به امضای معاهده کمپ دیوید میان مصر و اسرائیل در دوره انور سادات بازمی‌گردد. پس از این معاهده، جمهوری اسلامی ایران به دلیل حمایت از آرمان‌های امت اسلامی، روابط دیپلماتیک خود را با مصر قطع کرد. در ادامه، پس از ترور انور سادات، خیابانی در تهران به نام خالد اسلامبولی، قاتل سادات نام‌گذاری شد. ایران در آن زمان شرط ازسرگیری روابط با مصر را خروج این کشور از معاهده کمپ دیوید اعلام کرد. از سوی دیگر، محمدرضا پهلوی، شاه سابق ایران، پس از درگذشت، در مسجد الرفاعی این شهر به خاک سپرده شد و در محل مقبره او، پرچمی با نشان شیر و خورشید، به‌عنوان نمادی از حکومت پیشین ایران، نصب شده است.
این مسائل تاکنون مجموعه‌ای از موانع تاریخی در روابط دو کشور بوده‌اند. بااین‌حال، به نظر می‌رسد که موضوع کمپ دیوید دیگر برای ایران و مصر اهمیتی کلیدی ندارد و به موضوعی تاریخی تبدیل شده است. سفرهای اخیر مقامات دو کشور نشان‌دهنده نزدیک شدن مواضع سیاسی و منطقه‌ای ایران و مصر است. همچنین، یکی از اهداف ایران در سال‌های اخیر بهبود روابط با کشورهای حاشیه خلیج فارس بوده است. در حال حاضر، به جز برخی مسائل با امارات متحده عربی، مشکل عمده‌ای در روابط ایران با کشورهای خلیج فارس وجود ندارد. وزیر امور خارجه مصر نیز اخیراً به این موضوع اشاره کرده است.
به نظر می‌رسد دو مسئله نمادین همچنان باقی مانده‌اند که اگرچه شاید کلیدی نباشند، به دلیل جنبه‌های حیثیتی اهمیت دارند: نخست، تغییر نام خیابان خالد اسلامبولی در تهران، و دوم، حل‌وفصل موضوع مقبره «شاه» سابق ایران در قاهره. در صورت رفع این دو مسئله، به نظر می‌رسد سایر موانع چندان جدی نباشند.
* تهران و قاهره در در طول یکسال گذشته در حال رایزنی برای نزدیک‌تر کردن مواضع خود در موضوعات مهم منطقه‌ای هستند و یکی از این مسائل، ابتکار مشترک ایران و مصر برای منطقه عاری از سلاح‌های هسته‌ای است؛ این نزدیکی مواضع تا چه میزان برای منطقه ما از اهمیت برخوردار است؟
موضوع خلع سلاح هسته‌ای اسرائیل و پیوستن این رژیم به معاهده منع گسترش تسلیحات هسته‌ای (NPT) از مسائل مهمی است که می‌تواند در دستور کار منطقه‌ای و بین‌المللی قرار گیرد. این موضوع نه‌تنها به نفع ایران، بلکه به نفع کشورهای عربی و امنیت منطقه‌ای است. همچنین موضوع امنیت خاورمیانه، به‌ویژه در مناطقی مانند دریای سرخ، خلیج فارس، تنگه باب‌المندب و خلیج عدن، که از مهم‌ترین آبراه‌های بین‌المللی جهان هستند، برای کشتیرانی و تجارت جهانی حیاتی است. برقراری امنیت در این مناطق به نفع منافع مشترک ایران و مصر است و می‌تواند به همکاری‌های دوجانبه در این زمینه منجر شود.
علاوه بر این، ظرفیت‌های قابل‌توجه اقتصادی، فرهنگی و تاریخی میان ایران و مصر می‌تواند عاملی برای نزدیکی بیشتر دو کشور باشد. تقویت روابط ایران و مصر نه‌تنها به بهبود مناسبات دوجانبه کمک می‌کند، بلکه می‌تواند سیاست‌های اسرائیل برای تضعیف روابط ایران با کشورهای عربی را ناکام گذاشته و به انزوای بیشتر اسرائیل در منطقه منجر شود. این نزدیکی می‌تواند به تقویت همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی و ارتقای جایگاه هر دو کشور در معادلات منطقه‌ای کمک کند.
