سرمقاله
صفحات روزنامه
اخبار آنلاین
در روزهای اخیر، سخنان جدید سعید جلیلی درباره آمادگی برای مناظره با حسن روحانی در خصوص توافق هستهای توجهات زیادی را جلب کرده است. جلیلی که در دوران مسئولیت خود در شورای عالی امنیت ملی، به عنوان یکی از طراحان سیاستهای دفاعی و دیپلماتیک ایران شناخته میشد، این بار با لحن تند و قاطع خود اعلام کرده است که حتی یک بچه دبستانی هم میتواند حسن روحانی را در مناظره شکست دهد. این سخنان نه تنها موجی از واکنشها را در فضای سیاسی کشور به راه انداخته، بلکه به شکلی نمادین دگرگونی عمیقی در نگرش سیاسی جلیلی و دیدگاهها در خصوص برجام و تاریخ دیپلماسی هستهای ایران را نمایان میکند.
سعید جلیلی در زمان ریاستجمهوری محمود احمدینژاد، به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران شناخته میشد. در آن زمان، او با تیم دیپلماتیک خود به شدت درگیر مقابله با تحریمها و قطعنامههای شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه ایران بود. قطعنامههایی که بیشتر به دلیل سیاستهای خاص و رویکرد جلیلی در مواجهه با پرونده هستهای ایران تصویب شده بودند. این قطعنامهها که به نوعی بار سنگینی بر دوش کشور گذاشت، به دلیل مواضع سختگیرانه تیم جلیلی در زمینه برنامه هستهای و عدم انعطاف در مذاکرات ایجاد شد.
اما پس از تغییر دولت و روی کار آمدن حسن روحانی، تیم دیپلماتیک جدید ایران به رهبری محمدجواد ظریف توانست توافق هستهای (برجام) را به امضاء رسانده و از فشار تحریمهای بینالمللی بکاهد. برجام که به عنوان دستاورد بزرگ دیپلماسی دولت یازدهم شناخته میشود، توانست نه تنها تحریمهای اقتصادی را برای مدتی به تعلیق درآورد، بلکه به روند تنشزدایی در روابط ایران و جامعه جهانی سرعت بخشید. این موفقیت، در حالی که بسیاری از منتقدین داخلی به آن به چشم یک توافق شکستخورده نگاه میکنند، به عنوان نقطه عطفی در سیاستهای خارجی ایران ثبت شد.
حال سوالی که مطرح میشود این است که چرا فردی که خود در زمان مسئولیتش در مقابل قطعنامهها و تحریمهای بینالمللی قرار داشت، اکنون چنین سخنانی را مطرح میکند؟ جلیلی که به عنوان "پدر قطعنامهها" شناخته میشود، حالا در موقعیتی قرار گرفته که میتواند خود را در قامت منتقد جدی برجام به نمایش بگذارد. این تغییر موضع، نشاندهنده یک تناقض آشکار در عملکرد سیاسی اوست.
جلیلی که در زمان دبیر شورای عالی امنیت ملی با سختیهای بسیاری روبهرو بود و نتوانست جلوی تصویب قطعنامهها و تحریمها را بگیرد، اکنون در جایگاه یک منتقد قاطع برجام قرار دارد. سوالات بسیاری در این زمینه به وجود میآید: آیا این تغییر رویکرد ناشی از تحلیلهای جدید سیاسی است یا به هدف جلب توجه در رقابتهای سیاسی آینده صورت گرفته است؟ آیا جلیلی واقعاً به تغییر نگاه در سیاستهای هستهای رسیده است یا تنها میخواهد در دایره منتقدین برجام وارد شود تا از آن بهرهبرداری سیاسی کند؟
در شرایطی که اظهارات جلیلی جنجالهای بسیاری به همراه داشته است، مناظره میان او و حسن روحانی میتواند فرصتی طلایی برای شفافسازی و پاسخ به سوالات اساسی در خصوص توافق هستهای باشد. این مناظره میتواند به مردم این امکان را بدهد که درک بهتری از دستاوردها و چالشهای برجام پیدا کنند و ببینند که کدامیک از این دو شخصیت در راستای منافع ملت گام برداشتهاند و کدامیک به اشتباهات یا حتی خیانتهای سیاسی دچار شدهاند.
پیشنهاد میشود که رسانه ملی، به عنوان یکی از ارکان مهم اطلاعرسانی در کشور، چنین مناظرهای را ترتیب دهد تا مسائل مختلف پیرامون برجام و تاریخ دیپلماسی هستهای ایران مورد بررسی قرار گیرد. این مناظره میتواند به شفافسازی نگاههای مختلف به برجام و تأثیرات آن بر سیاست خارجی ایران کمک کند و مسیر جدیدی برای سیاستهای آینده کشور در مواجهه با جامعه جهانی ترسیم نماید.
در نهایت، تغییر مواضع جلیلی و سخنان اخیر او در مورد برجام، نشاندهنده تحولی در فضای سیاسی کشور است که میتواند بر رقابتهای سیاسی آینده تاثیرگذار باشد. مناظرهای بین حسن روحانی و سعید جلیلی میتواند به یک ابزار مهم برای تحلیل و بررسی دستاوردهای دیپلماسی هستهای ایران تبدیل شود و به مردم کمک کند تا واقعیتهای پشت پرده سیاستهای گذشته و حال را بهتر درک کنند.
این مناظره میتواند فرصتی باشد برای پاسخ به سوالاتی که همچنان در افکار عمومی باقیماندهاند و برای ترسیم آیندهای روشنتر در سیاستهای هستهای و دیپلماسی ایران.